เส้นทางจากนักดื่มสู่คนหัวใจเพชร(ปลอดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์) จังหวัดสุโขทัย

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงพรรณนานี้ มีวัตถุประสงค์ 2 ประการคือ 1) เพื่อบรรยายพฤติกรรมการเลิกดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ (สุรา)ได้ถาวรของกลุ่มคนหัวใจเพชร (กลุ่มคนที่มีประวัติการดื่มแล้วสามารถเลิกดื่มได้อย่างถาวรมาแล้วไม่น้อยกว่า 3 ปี) และ 2) เพื่ออธิบายสาเหตุที่เกี่ยวข้องกับการจูงใจภายในบุคคลและสิ่งแวดล้อมที่ทำให้เลิกดื่ม ใช้กรอบแนวคิดเชิงนิเวศน์ 5 ระดับ เก็บข้อมูลแบบผสมผสาน (Mixed Methods) อย่างเท่าเทียม (Equivalent Status Design) กลุ่มตัวอย่างคือ คนหัวใจเพชร 64  คน ในจังหวัดสุโขทัย เครื่องมือที่ใช้ คือ แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง ประกอบด้วย 3 ส่วน ได้แก่ 1) ข้อมูลส่วนบุคคล 2)  ปัจจัยเชิงนิเวศน์ 5 ระดับที่เกี่ยวข้องกับการเลิกดื่มได้ถาวร และ 3) พฤติกรรมการดื่มในอดีตและวิธีการที่เลิกดื่ม เก็บข้อมูลระหว่าง มกราคม - กันยายน 2565 วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณด้วยโปรแกรมสำเร็จรูป วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยวิธีการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา (Content Analysis)  ผลวิจัยสรุปได้ว่า พฤติกรรมการดื่มของกลุ่มคนหัวใจเพชรในอดีต ส่วนมากดื่มเกือบทุกวัน ในระดับความเสี่ยงปานกลาง คนหัวใจเพชรมีวิธีเลิกดื่มได้อย่างถาวร สรุปวิธีหลัก คือ ใช้วิธีหักดิบ กับ ใช้วิธีค่อยๆ ลดปริมาณและความถี่จนกระทั่งสามารถเลิกได้ในที่สุด ปัจจัยที่สนับสนุนให้เลิกดื่มที่สำคัญมากที่สุด ได้แก่ ปัจจัยระดับบุคคล คือ การรับรู้โทษพิษภัย ทัศนคติที่มีต่อการเลิกดื่ม ความคาดหวังในความสามารถของตนและความคาดหวังในผลลัพธ์จากการเลิกดื่ม และปัจจัยระหว่างบุคคล โดยเฉพาะครอบครัวที่ช่วยดูแลสนับสนุนให้กำลังใจ การได้รับข้อมูลการสร้างความตระหนักเพื่อเลิกดื่มอย่างต่อเนื่อง ส่วนปัจจัยระดับรองลงมาที่มีส่วนสนับสนุน ได้แก่ ปัจจัยระดับชุมชน คือ การได้รับการยอมรับและการได้มีส่วนร่วมหรือเป็นส่วนหนึ่งของสังคม การได้รับคำชื่นชม ยกย่อง การได้รับการช่วยเหลือ ในส่วนปัจจัยระดับนโยบาย คือการรับรู้ถึงสถานที่ปลอดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ตามกฎหมาย