การถอดบทเรียนการจัดการสถานการณ์ฉุกเฉิน กรณีการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 จังหวัดสุโขทัย

ผู้แต่ง

  • ปองพล วรปาณิ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสุโขทัย
  • ณัฐพงษ์ เฮียงกุล สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสุโขทัย
  • พิษณุพร สายคำทอน สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสุโขทัย

คำสำคัญ:

การถอดบทเรียน, การจัดการสถานการณ์ฉุกเฉิน, โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019

บทคัดย่อ

การศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษาผลการดำเนินงานเฝ้าระวัง ป้องกัน ควบคุม และรักษาผู้ป่วยโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ในจังหวัดสุโขทัย ดำเนินการศึกษาตั้งแต่เดือนกรกฎาคม–กันยายน 2565 ในประเด็น Six Building Blocks Plus One คัดเลือกผู้ให้ข้อมูลแบบเจาะจงจากผู้ปฏิบัติงานในระบบบัญชาการเหตุการณ์ของศูนย์ปฏิบัติการตอบโต้ภาวะฉุกเฉินด้านการแพทย์และสาธารณสุข กรณีโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 จังหวัดสุโขทัย จำนวน 60 คน เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการสนทนากลุ่ม และใช้เทคนิคการทบทวนหลังการปฏิบัติงาน และกำหนดคำถามที่ต้องการไว้ล่วงหน้าหรือกำหนดคำสำคัญเพื่อชี้นำการสนทนา โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาผลการดำเนินงานของการจัดการสถานการณ์ฉุกเฉิน กรณีการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 จังหวัดสุโขทัย 2) แลกเปลี่ยนเรียนรู้และสรุปปัญหาอุปสรรคที่เกิดขึ้นระหว่างการดำเนินงาน และ 3) สรุปข้อเสนอแนะในการพัฒนาการดำเนินงานต่อไป  ผลการศึกษา พบว่า จังหวัดสุโขทัยมีคณะกรรมการโรคติดต่อจังหวัดเป็นแกนหลักในการกำหนดนโยบาย และขับเคลื่อนการดำเนินงานผ่านคณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตระดับอำเภอ (พชอ.) ได้รับสนับสนุนงบประมาณและได้รับความร่วมมือจากภาคีเครือข่ายเป็นอย่างดี แต่บทบาทหน้าที่ของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องและระเบียบ/ ขั้นตอนการเบิก-จ่ายค่าตอบแทนไม่มีความชัดเจน มีการปรับเปลี่ยนแนวทางการดำเนินงานบ่อยครั้ง ผู้ป่วย/ กลุ่มเสี่ยงปกปิดข้อมูล ระบบการจองและฉีดวัคซีนมีความยุ่งยาก มีการสื่อสารข้อมูลด้านสุขภาพในเชิงลบต่อวัคซีน และมีแอปพลิชันในการปฏิบัติงานมากเกินความจำเป็น ทั้งนี้มีข้อเสนอแนะการดำเนินงาน หน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรกำหนดเป้าหมายและถ่ายทอดการดำเนินงานร่วมกันกับหน่วยงานเครือข่ายและหน่วยงานใต้สังกัด และหน่วยงานสาธารณสุขทุกระดับมีผู้ปฏิบัติงานที่มีความเชี่ยวชาญด้านคอมพิวเตอร์อย่างเพียงพอ

เอกสารอ้างอิง

กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (Coronavirus disease 2019 (COVID-19) [อินเทอร์เน็ต]. 2563. [เข้าถึงเมื่อ 8 สิงหาคม 2565]. เข้าถึงได้จาก https://ddc.moph.go.th/viralpneumonia/file/g_km/handout001_12032020.pdf.

ศรัญญา ศรีจันทร์ทองศิริ. การติดเชื้อโคโรนาไวรัสสายพันธุ์ใหม่ 2019 (Novel coronavirus 2019) [อินเทอร์เน็ต]. 2563. [เข้าถึงเมื่อ 8 สิงหาคม 2565]. เข้าถึงได้จาก http://www.med.nu.ac.th/dpMed/fileKnowledge/217_2020-02-01.pdf.

พันธนีย์ ธิติชัย, ภันทิลา ทวีวิกยการ. รายงานผลการทบทวนสถานการณ์โรคโควิด - 19 และมาตรการควบคุมป้องกันในระดับโลก และในประเทศไทย. นนทบุรี: กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข; 2564.

สุภโชค เวชภัณฑ์เภสัช, ธิติภัทร คูหา. COVID-19 บทพิสูจน์ความเข้มแข็งสาธารณสุขไทย. นนทบุรี: กองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข; 2565.

สำนักนายกรัฐมนตรี. ประกาศสำนักงานนายกรัฐมนตรี เรื่อง ยกเลิกประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินในทุกเขตท้องที่ทั่วราชอาณาจักร ประกาศ ข้อกำหนด และคำสั่งที่เกี่ยวข้อง. ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 139, ตอนพิเศษ ตอนที่ 232 ง (ลงวันที่ 29 กันยายน 2565).

กระทรวงสาธารณสุข. ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ยกเลิกประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ชื่อและอาการสำคัญของโรคติดต่ออันตราย (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2563 พ.ศ. 2565. ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 139, ตอนพิเศษ ตอนที่ 223 ง (ลงวันที่ 19 กันยายน 2565).

กระทรวงสาธารณสุข. ประกาศกระทรวงสาธารณสุข เรื่อง ชื่อและอาการสำคัญของโรคติดที่ต้องเฝ้าระวัง (ฉบับที่ 3) พ.ศ. 2565. ราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 139, ตอนพิเศษ ตอนที่ 223 ง (ลงวันที่ 19 กันยายน 2565).

ศิริเกษม ศิริลักษณ์. ระบบสุขภาพอำเภอ : หลักการและแนวทางใหม่ (ฉบับปรับปรุงใหม่). พิมพ์ครั้งที่ 2. พิษณุโลก: รัตนสุวรรณการพิมพ์; 2564.

Miles M B, Huberman AM. Qualitative data analysis: an expanded sourcebook. 2nd ed. Thousand Oaks (CA): SAGE; 1994.

วรางคณา จันทร์คง. การถอดบทเรียน ตอนที่ 2 [อินเทอร์เน็ต]. 2557. [เข้าถึงเมื่อ 8 สิงหาคม 2565]. เข้าถึงได้จาก https://www.stou.ac.th/schools/shs/booklet/book572/rsearch572.pdf.

ธีระ วรธนารัตน์, ภัทรวัณย์ วรธนารัตน์, อารียา จิรธนานุวัฒน์. การบริหารจัดการภาวะวิกฤตในช่วงสถานการณ์การระบาดของโควิด-19 ระลอกแรก. 2565. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข 2565; 16(1): 370-389.

ชูชัย ศุภวงศ์. การกระจายอำนาจด้านงบประมาณและเงินบำรุงเพื่อพัฒนาสาธารณสุขในระดับจังหวัด.นนทบุรี: สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข; 2540.

อติญาณ์ ศรเกษตริน, ณัฐพงศ์ วงศ์วิวัฒน์, ธัญพร ชื่นกลิ่น, อัจฉราวดี ศรียะศักดิ์, นภัส แก้ววิเชียร, สุชาดา นิ้มวัฒนากุล และคณะ. การศึกษาการสังเคราะห์ข้อเสนอเชิงนโยบายระบบบริการของหน่วยบริการตติยภูมิในเขตกรุงเทพมหานครและปริมณฑลในสถานการณ์การระบาดของโรคติดเชื้อไวรัส

โคโรน่า 2019 (COVID-19). เพชรบุรี: วิทยาลัยพยาบาลพระจอมเกล้า จังหวัดเพชรบุรี; 2565.

จิรุตม์ ศรีรัตนบัลล์, นพพล วิทย์วรพงศ์, ธีระ วรธนารัตน์, สุรีรัตน์ งามเกียรติไพศาล, วรากร วิมุตติไชย,ฬุฬิญา โอชารสและคณะ. การตอบสนองและเตรียมการของระบบริการสุขภาพไทยต่อวิกฤติการระบาดของ COVID-19: การเดินการของโรงพยาบาล และผลกระทบทางเศรษฐกิจและสังคมในขอบเขตของระบบสุขภาพ. นนทบุรี: สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข; 2564.

จเด็จ ธรรมธัชอารี. บทเรียนสู่อนาคตการจัดการด้านยาและเวชภัณฑ์ใน Public Health Emergency. การประชุมวิชาการ 30 ปี สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข (สวรส.) ก้าวสู่ทศวรรษที่ 4: ร่วมกันวิจัย ยกระดับคุณภาพชีวิต (To the Next Decade: Enhance Research for Life); 2565 กรกฎาคม 7-8; โรงแรมอัศวิน แกรนด์ คอนเวนชั่น กรุงเทพมหานคร. กรุงเทพมหานคร: สถานบันวิจัยระบบสาธารณสุข; 2565.

กระทรวงสาธารณสุข. ประกาศคณะกรรมการโรคติดต่อแห่งชาติ เรื่อง หลักเกณฑ์การจัดตั้งหน่วยปฏิบัติการควบคุมโรคติดต่อ พ.ศ. 2559. ราชกิจจานุเบกษา. เล่มที่ 133 ตอนพิเศษ, ตอนที่ 121 ง (ลงวันที่ 29 เมษายน 2559).

กองพัฒนาระบบบริหารงานส่วนภูมิภาคและส่วนท้องถิ่น สำนักงาน ก.พ.ร.. รายงานการถอดบทเรียนการบริหารจัดการจังหวัดแบบบูรณาการในสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2564. กรุงเทพมหานคร: กองพัฒนาระบบบริหารงานส่วนภูมิภาคและส่วนท้องถิ่น สำนักงาน ก.พ.ร.; 2564.

ศิราณี อิ่มน้ำขาว, ภรรวษา จันทศิลป์, ชัญญาวีร์ ไชยวงศ์, ทรงสุดา หมื่นไธสง, จงลักษณ์ ทวีแก้ว, ณัฐวุฒิ สุริยะ และวรนาถ พรหมศวร. การสังเคราะห์ข้อเสนอแนะเชิงนโยบายในการบริหารจัดการระบบบริการสุขภาพระดับตติยภูมิ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือเพื่อรองรับการระบาดขั้นวิกฤติของ โควิด-19. นนทบุรี: สถาบันพระบรมราชชนก; 2565.

วิไล อุดมพิทยาสรรพ์, ปรียนุช ชัยกองเกียรติ, ดวงใจ เปลี่ยนบำรุง, อัจฉรา มุสิกวัณณ์, ผุสนีย์ แก้วมณีย์, เขมพัทธ์ ขจรกิตติยา และคณะ. บทบาทของเครือข่ายในระบบบริการปฐมภูมิในการคัดกรองและเฝ้าระวังกลุ่มเสี่ยงโควิด 19 ใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ ประเทศไทย. ยะลา: วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี ยะลา; 2565.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

16-08-2023

รูปแบบการอ้างอิง

1.
วรปาณิ ป, เฮียงกุล ณ, สายคำทอน พ. การถอดบทเรียนการจัดการสถานการณ์ฉุกเฉิน กรณีการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 จังหวัดสุโขทัย. JDPC3 [อินเทอร์เน็ต]. 16 สิงหาคม 2023 [อ้างถึง 23 ธันวาคม 2025];17(2):148-59. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/JDPC3/article/view/260688

ฉบับ

ประเภทบทความ

นิพนธ์ต้นฉบับ