การสอบสวนการระบาดของโรคอาหารเป็นพิษในโรงเรียนประจำแห่งหนึ่ง อำเภอเมือง จังหวัดอุทัยธานี มิถุนายน 2564

ผู้แต่ง

  • ทวีศักดิ์ มีสวัสดิ์ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 3 จังหวัดนครสวรรค์
  • ทรรศนะ ธรรมรส โรงพยาบาลเพชรบูรณ์
  • นิรุชา ปรีชาเลิศศิลป์ โรงพยาบาลเพชรบูรณ์
  • นิธิรุจน์ เพ็ชร์สินเดชากุล สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 3 จังหวัดนครสวรรค์
  • จักรพงษ์ เพ็งแจ้ง สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 3 จังหวัดนครสวรรค์
  • นันท์นภัส ยุทธไธสงค์ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 3 จังหวัดนครสวรรค์
  • ภานุวัฒน์ เสงี่ยมจิตต์เกษม สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 3 จังหวัดนครสวรรค์
  • กวิน อินทำ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 3 จังหวัดนครสวรรค์

คำสำคัญ:

สอบสวนการระบาด, อาหารเป็นพิษ , โรงเรียนในจังหวัดอุทัยธานี

บทคัดย่อ

วันที่ 2 มิถุนายน 2564 เวลา 14.30 น. ทีมตระหนักรู้สถานการณ์ (SAT) สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 3 จังหวัดนครสวรรค์ ได้รับแจ้งจากสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดอุทัยธานี ว่ามีนักเรียนโรงเรียนแห่งหนึ่งในอำเภอเมือง มีอาการถ่ายเหลว ปวดท้อง อาเจียน มากว่า 100 ราย ทีมสอบสวนโรคดำเนินการสอบสวนโรค โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อยืนยันการวินิจฉัยและการระบาด  เพื่อศึกษาลักษณะทางระบาดวิทยาตามบุคคล เวลา สถานที่  เพื่อค้นหาปัจจัยเสี่ยงและแหล่งโรคที่เป็นสาเหตุของการระบาด และเสนอแนะมาตรการการควบคุมและป้องกันโรคที่เหมาะสม รูปแบบการศึกษาระบาดวิทยาเชิงวิเคราะห์ ด้วยวิธี Retrospective cohort study เก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์รายบุคคล นิยามผู้ป่วยสงสัยคือ คือ นักเรียนหรือบุคลากร ที่มีอาการท้องเสีย หรืออาเจียน ปวดท้อง หรือมีอาการทางระบบประสาท ในระหว่างวันที่ 31พฤษภาคม –4 มิถุนายน 2564 ร่วมกับการศึกษาด้านสิ่งแวดล้อมและห้องปฏิบัติการผลการสอบสวนพบว่า จากการสัมภาษณ์นักเรียนและบุคลากร 379 ราย พบผู้ป่วย 162 ราย อัตราป่วยร้อยละ 42.74 จำแนกเป็นนักเรียน 159 ราย และครู 3 ราย เพศหญิง ร้อยละ 48.30 เพศชาย ร้อยละ 29.82 อาการแสดงส่วนใหญ่ พบท้องเสีย รองลงมาปวดท้อง อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ และอาเจียน ร้อยละ 93.83, 76.54, 47.53, 44.44, 38.89  ตามลำดับ การศึกษาระบาดวิทยาเชิงวิเคราะห์พบว่า อาหารที่เป็นปัจจัยเสี่ยง คือ มะม่วง (Adjusted OR = 2.29, 95%CI 1.30 - 4.02, P-value=0.003) ผลทางห้องปฏิบัติการ พบเชื้อ Bacillus cereus group จากมือผู้ประกอบอาหารจำนวน 3 ราย เขียง น้ำดื่มโรงอาหาร และน้ำใช้ประกอบอาหารห้องครัว และพบเชื้อ Escherichia coli, Staphylococcus aureus, Bacillus cereus จากตัวอย่างอาหารเฉาก๊วยนมสด  เหตุการณ์การระบาดโรคอาหารเป็นพิษในโรงเรียน มีลักษณะการระบาดแบบแหล่งโรคร่วม น่าเกิดจากการปนเปื้อนของเชื้อ Bacillus cereus จากกระบวนการประกอบอาหาร ดั้งนั้นควรเน้นมาตรการจัดการสุขาภิบาลอาหารและน้ำดื่ม ดูแลความสะอาดตู้กดน้ำดื่ม เพื่อป้องกันการเกิดเหตุการณ์ลักษณะเช่นนี้อีก

เอกสารอ้างอิง

กลุ่มโรคติดต่อทางอาหารและน้ำ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. สถานการณ์โรคอาหารเป็นพิษในประเทศไทย [อินเทอร์เน็ต]. 2559. [เข้าถึงเมื่อ 10 มิ.ย. 2564]. เข้าถึงได้จาก: https://shorturl.asia/oHDbY.

กลุ่มระบาดวิทยาโรคติดต่อ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. รายละเอียดโรคอาหารเป็นพิษ (Food Poisoning) [อินเทอร์เน็ต]. 2564. [เข้าถึงเมื่อ 10 มิ.ย. 2564]. เข้าถึงได้จาก: https://shorturl.asia/tSVF7.

Per Einar Granum, Terje Lund. Bacillus cereus and its food poisoning toxins. FEMS Microbiology Letters [Internet]. 1997. [cited 2021 Jun 23];157:223–8. Available from: https://shorturl.asia/yoOs4.

Thirkell CE, Sloan-Gardner TS, Kacmarek MC, Polkinghorne B. An outbreak of Bacillus cereus toxin-mediated emetic and diarrhoeal syndromes at a restaurant in Canberra, Australia 2018. Commun Dis Intell 2019; 43: 1-9.

ประภาส ผูกดวง, เวสารัช วรุตมะพงศ์พันธุ์. การสอบสวนโรคอาหารเป็นพิษจากเชื้อ Bacillus cereus / Aeromonas hydrophila /Aeromonas caviaeและ Aeromonas veronii biovar sobria ในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษาแห่งหนึ่ง ตำบลห้วยทับมอญ อำเภอเขาชะเมา จังหวัดระยอง ปีพ.ศ. 2561. วารสารวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพ. 2563; 13: 182-91.

บุญรัก ธำรงลักษณ์กุลและกรรณณิการ์ พินิจ การระบาดของโรคอาหารเป็นพิษในนักท่องเที่ยวที่เข้าพักในรีสอร์ทแห่งหนึ่งตำบลแกลง อำเภอเมืองจังหวัดระยอง วันที่ 7–9 กรกฎาคม 2559.รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาประจำสัปดาห์ 2560; 48: 21-30.

Elias SO, Decol LT, Tondo EC. Foodborne outbreaks in Brazil associated with fruits and vegetables: 2008 through 2014. Food Quality and Safety. 2018; 2:173–81.

ธนชล วงศ์หิรัญเดชา, กรรณิการ์ หมอนพังเทียม, ชัยนันต์ บุตรกาล, จรรยา ดวงแก้ว, แมน แสงภักดิ์สมพร จันทร์แก้ว และคณะ. การสอบสวนการระบาดของโรคอาหารเป็นพิษ ในงานเทศกาลวันวิสาขบูชา อําเภอเมือง จังหวัดยโสธร ปีพ.ศ. 2561.รายงานการเฝ้าระวังทางระบาดวิทยาประจําสัปดาห์ 2562; 50: 49-58.

กองสุขาภิบาล สำนักอนามัย กรุงเทพมหานคร. .คู่มือการจัดการอาหารปลอดภัยนยเรีทบ[อินเตอร์เน็ต] 2559. [เข้าถึงเมื่อ 23 มิ.ย. 2564]. หน้า 13-15.เข้าถึงได้จาก:https://shorturl.asia/R9cFa.

การประปาสวนภูมิภาค.คู่มือกระบวนการผลิตน้ำประปาและควบคุมคุณภาพน้ำ พ.ศ.2561. [อินเทอร์เน็ต] 2561. [เข้าถึงเมื่อ 23 มิ.ย. 2564]. หน้า 58. เข้าถึงได้จาก: http://ml6.in/aLiOA.

สำนักสุขาภิบาลอาหารและน้ำ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข.คู่มือการปฏิบัติงานด้านสุขาภิบาลอาหารและน้ำสำหรับสาธารณสุขอำเภอ.[อินเทอร์เน็ต] 2557. [เข้าถึงเมื่อ 23 มิ.ย. 2564]. หน้า 3-17. เข้าถึงได้จาก: http://ml6.in/sKbSV.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

16-08-2023

รูปแบบการอ้างอิง

1.
มีสวัสดิ์ ท, ธรรมรส ท, ปรีชาเลิศศิลป์ น, เพ็ชร์สินเดชากุล น, เพ็งแจ้ง จ, ยุทธไธสงค์ น, เสงี่ยมจิตต์เกษม ภ, อินทำ ก. การสอบสวนการระบาดของโรคอาหารเป็นพิษในโรงเรียนประจำแห่งหนึ่ง อำเภอเมือง จังหวัดอุทัยธานี มิถุนายน 2564. JDPC3 [อินเทอร์เน็ต]. 16 สิงหาคม 2023 [อ้างถึง 21 ธันวาคม 2025];17(2):118-31. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/JDPC3/article/view/254287

ฉบับ

ประเภทบทความ

นิพนธ์ต้นฉบับ