การประเมินระบบเฝ้าระวังของโรคไข้มาลาเรียในพื้นที่อำเภอหนองหญ้าปล้อง จังหวัดเพชรบุรี ปี พ.ศ. 2562

บทคัดย่อ

โรคไข้มาลาเรียยังเป็นปัญหาสำคัญในพื้นที่อำเภอหนองหญ้าปล้อง จังหวัดเพชรบุรี จึงทำการศึกษาการประเมินระบบเฝ้าระวังของโรคมาลาเรียนี้ขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินคุณภาพ ปรับปรุงและพัฒนา ระบบเฝ้าระวังโรคไข้มาลาเรียของเครือข่ายสุขภาพอำเภอหนองหญ้าปล้อง โดยเป็นการศึกษาแบบภาคตัดขวางคุณลักษณะทั้งเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพของระบบเฝ้าระวังจากเวชระเบียนและรหัสโรค ICD 10 ของผู้ป่วยโรคไข้มาลาเรีย โรงพยาบาลหนองหญ้าปล้องและรายงานผู้ป่วยจากระบบเฝ้าระวังทางระบาดวิทยา ระหว่างวันที่ 1 มกราคม ถึง 31 ธันวาคม 2562, การสัมภาษณ์ผู้เกี่ยวข้องในระบบเฝ้าระวังโรคไข้มาลาเรียทั้งกระบวนการ ขั้นตอน การรายงานในระบบเฝ้าระวัง รวมถึงความคิดเห็นที่มีต่อระบบเฝ้าระวังโรคไข้มาลาเรีย ผลการศึกษาคุณลักษณะเชิงปริมาณจากการทบทวนเวชระเบียนพบว่าผู้ป่วยเข้ากับนิยามการเฝ้าระวัง 41 ราย รายงาน 506 35 ราย และ Malaria online 61 ราย รายงาน 506 และ Malaria online พบว่า มีค่าความไว ร้อยละ 85.37, 89.71 และค่าพยากรณ์บวก ร้อยละ 81.40, 87.14 ตามลำดับ รายงาน 506 มีความครบถ้วนในข้อมูลชื่อ-สกุล, ที่อยู่, อายุ, เพศ และวันที่ได้รับการวินิจฉัยโรค ร้อยละ 100 และความถูกต้องของข้อมูลชื่อ-สกุล, ที่อยู่, อายุ และเพศ ร้อยละ 100 ส่วน Malaria online มีความครบถ้วนของข้อมูลที่อยู่, อายุ, เพศ และวันที่ได้รับการวินิจฉัยโรค ร้อยละ 100 และมีความถูกต้องของข้อมูลที่อยู่และเพศ ร้อยละ 100 ความครบถ้วนและความถูกต้องของข้อมูลทั้ง 2 ระบบนั้น พบว่าเป็นผลสืบเนื่องจากทิศทางการไหลของข้อมูล ซึ่งรายงาน 506 จะเชื่อมโยงกับระบบข้อมูลโรงพยาบาลโดยตรง ความคลาดเคลื่อนมักเกิดจากการบันทึกข้อมูล ซึ่งต่างจาก Malaria online ที่มีการรายงานผ่านแบบฟอร์มก่อนเข้าสู่ระบบข้อมูล ความคลาดเคลื่อนจึงเกิดจากการแปลงข้อมูล ข้อมูลที่สามารถเป็นตัวแทนกันได้โดยแนวโน้มมีทิศทางที่ใกล้เคียงกันทั้งรายงาน 506 และ Malaria online คือ อัตราส่วนเพศชายต่อเพศหญิง, พิสัยระหว่างควอร์ไทล์, จำนวนผู้ป่วยมาลาเรียในแต่ละเดือน และจำนวนผู้ป่วยกระจายตามพื้นที่ที่เกิดโรคไข้มาลาเรีย ด้านความทันเวลาพบว่ารายงาน 506 มีความทันเวลาที่ร้อยละ 77.14 และ Malaria online ร้อยละ 95.08 ผลการศึกษาการประเมินระบบเฝ้าระวังเชิงคุณภาพพบว่าทั้งรายงาน 506 และ Malaria online ต่างเป็นที่ยอมรับและมีความสำคัญต่อระบบเฝ้าระวัง ความมีเสถียรภาพ และความไหลลื่นเชิงระบบเป็นอย่างดี อย่างไรก็ตามความสะดวกต่อการใช้งานและการไหลลื่นเชิงระบบ รายงาน 506 มีแนวโน้มที่ดีกว่า แต่ยังขาดความครอบคลุมในการแสดงข้อมูลการเฝ้าระวังโรคได้ทั้งเครือข่ายเฉกเช่น Malaria online ดังนั้น Malaria online จึงเป็นระบบที่ควรแก่การสนับสนุนให้เกิดการเรียนรู้ในเครือข่ายสุขภาพอำเภอหนองหญ้าปล้องต่อไป โดยสรุปแล้วพบว่า Malaria online มีแนวโน้มที่ดีกว่าเนื่องจากมีการสนับสนุนการรายงานแบบ Active case finding, การรายงานผ่าน Application Line, ความทันเวลาที่ดีกว่า และข้อมูลที่สามารถเป็นตัวแทนกันได้อย่างดีเมื่อเทียบกับระบบอื่น อีกทั้งการศึกษาเชิงคุณภาพยังเป็นที่ยอมรับและมีความสำคัญต่อระบบเฝ้าระวังในพื้นที่ แม้ยังคงมีข้อจำกัดด้านการใช้โปรแกรมและการเข้าถึงข้อมูลในระบบ Malaria online ซึ่งเป็นจุดที่ควรพัฒนาศักยภาพผู้เกี่ยวข้องระดับพื้นที่เพื่อสนับสนุนให้ระบบมีประสิทธิภาพเพิ่มยิ่งขึ้นต่อไป