ประเมินผลการดำเนินงานโครงการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น จังหวัดนครสวรรค์

บทคัดย่อ

ปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่นถือเป็นปัญหาสาธารณสุขที่ประเทศไทยกำลังเผชิญอยู่ การศึกษาวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อบูรณาการภาคีเครือข่ายในการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น จังหวัดนครสวรรค์  ใช้วิธีวิจัยชนิด การวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative research) ร่วมกับวิจัยเชิงพรรณนา (Descriptive research) ระยะเวลาดำเนินการ ตั้งแต่ ปี 2558 - 2562 ในพื้นที่เป้าหมาย 4 อำเภอ คือ อำเภอเมือง ตาคลี หนองบัว และ แม่วงก์ ยึดกรอบแนวคิดตามภารกิจ 9 ด้าน คือ 1) พัฒนากลไกประสานการทำงาน 2) การสนับสนุนให้พ่อแม่มีทักษะคุยกับลูก 3) สนับสนุนให้โรงเรียนมีสอนทักษะชีวิตและเพศวิถีศึกษารอบด้าน 4) ออกแบบการทำงานเพื่อเจาะกลุ่มวัยรุ่นที่มีความเสี่ยง 5) รณรงค์สื่อสารการชะลอการมีเพศสัมพันธ์ครั้งแรก และรณรงค์คุมกำเนิด 6) จัดให้มีบริการสุขภาพที่เป็นมิตรกับวัยรุ่น 7) จัดระบบบริการเชื่อมโยงทั้งด้านสุขภาพ การศึกษา และด้านสังคม  8) อปท.พัฒนาพื้นที่สร้างสรรค์สำหรับเยาวชน 9) การพัฒนาระบบข้อมูล/จัดทำฐานข้อมูลเชิงปริมาณและคุณภาพ กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ 1. ผู้ให้บริการสาธารณสุขระดับโรงพยาบาล คือ พยาบาลผู้รับผิดชอบงานอนามัยแม่และเด็กของโรงพยาบาล 2. ผู้ประสานงานสำนักงานสาธารณสุขอำเภอ คือ นักวิชาการสาธารณสุข 3. ผู้ประสานงานโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล คือ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล และพยาบาล 4. ผู้แทนโรงเรียนในพื้นที่ คือ  ครูโรงเรียนมัธยมศึกษาตอนต้นในสังกัดสำนักงานพื้นที่การศึกษาระดับมัธยม และครูจากการศึกษานอกโรงเรียน 5. อาสาสมัครสาธารณสุข  6. ผู้นำชุมชน 7. แกนนำเยาวชน  8. ผู้ปกครองที่มีบุตรหลานอยู่ในช่วงวัยรุ่น เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลโดยการสรุปเนื้อหา

          ผลการศึกษาพบว่า ภาคีเครือข่ายประกอบด้วย เจ้าหน้าที่ทางการแพทย์และสาธารณสุข องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น สถานศึกษา อสม. ผู้นำชุมชน และสภาเด็ก ร่วมดำเนินการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น โดยมีกิจกรรมหลักคือการบูรณาการดำเนินงานจากภาคีเครือข่ายใน การขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ ผลลัพธ์ของการพัฒนาพบว่า ภาคีเครือข่ายร่วมดำเนินงานสอดคล้องตามพระราชบัญญัติการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น ปี พ.ศ. 2559 ส่งผลให้เกิดประกาศนโยบายการป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ของวัยรุ่นจังหวัดนครสวรรค์ ซึ่งสรุปปัจจัยแห่งความสำเร็จ คือ 1) การผลักดันนโยบาย 2) กระบวนการประสานงาน 3) การเข้าถึงระบบบริการของวัยรุ่น และ 4) การปรับกระบวนความคิด (mindset) เรื่องเพศวิถีศึกษา ของเด็กนักเรียน ผู้ปกครอง ครู และคณะทำงาน ข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย ควรมีการเฝ้าระวังหรือจัดกิจกรรมในกลุ่มระดับประถมศึกษาตอนปลาย (ป.4-6), คณะทำงานที่เป็นเด็กวัยรุ่นเข้ามามีส่วนร่วมทุกกระบวนการ ควรมีการศึกษาวิจัยตามสถานการณ์ที่แปรเปลี่ยนไป หรือโครงการที่เข้าถึงครอบครัว  ให้ครอบคลุมทุกกลุ่มของเด็กนักเรียน และส่งเสริมการกลับไปเรียนในระบบการศึกษา/โรงเรียนเดิม