อนาคตภาพในทศวรรษหน้าของการป้องกัน ควบคุมโรค ของหน่วยบริการปฐมภูมิ เขตสุขภาพที่ 3 (พ.ศ. 2562 – 2571)

ผู้แต่ง

  • ไพฑูรย์ อ่อนเกตุ พ.บ. โรงพยาบาลกำแพงเพชร
  • สวัสดิ์ อภิวัจนีวงศ์ พ.บ., ส.ม. สำนักตรวจราชการกระทรวงสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข
  • สวรรยา สิริภคมงคล ปร.ด. (ประชากรศาสตร์) สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 3 จังหวัดนครสวรรค์

คำสำคัญ:

หน่วยบริการปฐมภูมิ, อนาคตภาพ, ป้องกันควบคุมโรค

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์สามประการคือ1)เพื่อพัฒนาภาพอนาคต ของ รูปแบบการป้องกันควบคุมโรคของหน่วยบริการปฐมภูมิเขตสุขภาพที่3 2)เพื่อประเมินประสิทธิผลของรูปแบบที่พัฒนาขึ้นและ 3)เพื่อวิเคราะห์ทางเลือกเชิงนโยบาย  รูปแบบศึกษาแบบผสานวิธี  ระหว่างเชิงคุณภาพและ ปริมาณ  คัดเลือกผู้เชี่ยวชาญแบบเจาะจง พื้นที่เขตสุขภาพที่ 3 จากผู้บริหารและผู้ปฏิบัติที่มีประสบการณ์เกี่ยวกับหน่วยปฐมภูมิจำนวนทั้งสิ้น 23 คน เก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์ แบบสอบถาม และ การบันทึกเทป  วิเคราะห์ข้อมูลด้วยค่าร้อยละ ค่ามัธยฐาน ค่าพิสัย  ใช้วิเคราะห์ความสอดคล้อง  ฐานนิยมพิจารณาความเห็นสอดคล้องและสร้างภาพอนาคต วิเคราะห์สมการโครงสร้างเพื่อวิเคราะห์ทางเลือก โดยเก็บข้อมูลกับกลุ่มตัวอย่างจากการสุ่มอย่างง่ายจำนวน 588 คน ระยะเวลาดำเนินการวิจัยตั้งแต่เดือนธันวาคม 2561 ถึงธันวาคม 2562  ผลการศึกษา แบ่งออกเป็น 3 ประเด็นดังนี้ ประเด็นแรก การสังเคราะห์เนื้อหาองค์ประกอบจากการสัมภาษณ์ผู้เชี่ยวชาญพบว่าได้  5 องค์ประกอบดังนี้คือ ด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ ด้านเครือข่ายความร่วมมือ ด้านการให้บริการ ด้านบูรณาการ และ ด้านนวัตกรรม  ผลการวิเคราะห์ความสอดคล้องทัศนะของผู้เชี่ยวชาญในอนาคตของหน่วยบริการปฐมภูมิเขตสุขภาพที่ 3 ครบถ้วนทั้ง 3 เกณฑ์ จาก 5 องค์ประกอบพบว่า มีตัวแปรทั้งหมด 59 ตัวแปร  ประเด็นที่สอง ผลการสัมมนาอิงผู้เชี่ยวชาญเพื่อพิจารณาว่าองค์ประกอบและตัวแปร พบว่า  องค์ประกอบด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ มี 5 ตัวแปร องค์ประกอบด้านเครือข่ายความร่วมมือมี 6 ตัวแปร องค์ประกอบด้านการให้บริการ 9 ตัวแปร องค์ประกอบด้านการบูรณาการ 5 ตัวแปร และองค์ประกอบด้านนวัตกรรม 4 ตัวแปร และประเด็นที่สาม ผลการวิเคราะห์สมการโครงสร้างพบว่า มี 4 องค์ประกอบที่มีผลส่งผ่านถึงกัน โดย พบว่า องค์ประกอบที่ 1 เครือข่ายความร่วมมือ มี 4 ตัวแปรที่มีความสัมพันธ์กับองค์ประกอบที่ 2 การบูรณาการร่วมกันส่งผลต่อองค์ประกอบที่ 3 เทคโนโลยีสารสนเทศ และทั้ง 3 องค์ประกอบร่วมกันส่งผลต่อองค์ประกอบที่ 4การให้บริการได้ถึงร้อยละ 80 ข้อเสนอแนะผู้กำหนดนโยบายควรนำผลจากการวิจัยครั้งนี้ไปพิจารณาในการนำไปใช้เพื่อพัฒนาหน่วยบริการปฐมภูมิในอนาคต

เอกสารอ้างอิง

โสภณ เมฆธน. แนวทางการดำเนินงาน คลินิกหมอครอบครัว สำหรับหน่วยบริการ [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: [วันที่อ้างถึง 20 มีนาคม2562]. ที่มา: http://www.ylo.moph.go.th/webssjold/file2019/star/process_PCC.pdf.

พรบ.ระบบสุขภาพปฐมภูมิ พ.ศ.2562 [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: [วันที่อ้างถึง 20 มีนาคม2562]. ที่มา: http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2562/A/056/T_0165.PDF.

กองยุทธศาสตร์และแผนงาน. ข้อมูลประชากรกลางปี 2562. [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: [วันที่อ้างถึง 29 มีนาคม2562]. ที่มา: http://bps.moph.go.th/new_bps/.

กองโรคไม่ติดต่อ. กรมควบคุมโรค. ข้อมูลโรคไม่ติดต่อ จำนวนและอัตราป่วยในปี 2559 – 2561(ความดันโลหิตสูง, เบาหวาน, หลอดเลือดหัวใจ, COPD). [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: [วันที่อ้างถึง 29 มีนาคม2562]. ที่มา: http://www.thaincd.com/2016/mission3.

สฤษดิ์เดช เจริญไชย, สุดคนึง ฤทธิ์ฤาชัย, จารุณี จันทร์เพชร, โกเมนทร์ ทิวทอง. การศึกษาการรับรู้ของประชาชนต่อความสำคัญของบริการคลินิกหมอครอบครัว. สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข[อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: [วันที่อ้างถึง 10 ตุลาคม 2561]. ที่มา: http://kb.hsri.or.th/dspace/handle/11228/4909?locale-attribute=th.

จุมพล พูนภัทรชีวิน. การวิจัยอนาคต. วารสารวิธีวิทยาการวิจัย (Journal of Research Methodology: JRM)( Copyright (c) 2015) ปีที่ 01 ฉบับที่ 1; 22- 24.

Macmillan, Thomas T. The Delphi Technique. Paper Presented at The Annual Meeting of the California Junior Colleges Associations Committee on Research and Development. Ca :Monterey, 1971; May 3-5.

สำนักสนับสนุนระบบสุขภาพปฐมภูมิ. กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือแนวทางการพัฒนาโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล ปี 2563. [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: [วันที่อ้างถึง 15 มีนาคม2563]. ที่มา: http://thlp.ops.moph.go.th/pdf

พงษ์ศักดิ์ นาต๊ะ, พักตร์วิภา สุวรรณพรหม, รัตนาภรณ์ อาวิพันธ์. การบูรณาการในระบบสุขภาพชุมชน. วารสาร Thai Journal of Pharmacy Practice. Vol.11 No1 Jan-Mar 2019; 77-91.

เดดี้ เพอวิโต, ขนิษฐา นันทบุตร. การควบคุมโรคผ่านการมีส่วนร่วมของชุมชนในหน่วยบริการปฐมภูมิ. วารสารวารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ. ปีที่ 36 ฉบับที่ 1: มกราคม - มีนาคม 2561; 181-188.

สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์. สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. (ร่าง) แผนยุทธศาสตร์การพัฒนาเครือข่ายบริการปฐมภูมิ (พ.ศ. 2560-2569) รองรับรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย. กรุงเทพ: สำนักปลัดกระทรวงสาธารณสุข. สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์; 2559.

ธิดารัตน์ คณึงเพียร. การจัดการเชิงกลยุทธ์: ยุทธวิธีตอบโจทย์โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลคุณภาพ. ราชาวดีสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนีสุรินทร์. ปีที่ 5 ฉบับที่1 มกราคม–มิถุนายน2558; 53-63.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

17-04-2020

รูปแบบการอ้างอิง

1.
อ่อนเกตุ พ.บ. ไ, อภิวัจนีวงศ์ พ.บ., ส.ม. ส, สิริภคมงคล ปร.ด. (ประชากรศาสตร์) ส. อนาคตภาพในทศวรรษหน้าของการป้องกัน ควบคุมโรค ของหน่วยบริการปฐมภูมิ เขตสุขภาพที่ 3 (พ.ศ. 2562 – 2571). JDPC3 [อินเทอร์เน็ต]. 17 เมษายน 2020 [อ้างถึง 16 ธันวาคม 2025];14(1):55-67. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/JDPC3/article/view/240535

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย