ประสิทธิผลของโปรแกรมส่งเสริมพฤติกรรมป้องกันภาวะสมองเสื่อม ในผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงตามแนวคิดแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ

บทคัดย่อ

ภาวะสมองเสื่อมเป็นปัญหาสำคัญในผู้สูงอายุชาวไทย การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเป็นแนวทางหนึ่งที่สามารถป้องกันได้ การศึกษานี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลองแบบสองกลุ่มวัดก่อนและหลัง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิผลของโปรแกรมส่งเสริมพฤติกรรมป้องกันภาวะสมองเสื่อมในผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยง โดยประยุกต์ใช้แนวคิดแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพร่วมกับแนวคิดการสนับสนุนทางสังคม กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุที่มีความเสี่ยงต่อภาวะสมองเสื่อม จำนวน 62 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง และกลุ่มเปรียบเทียบ กลุ่มละเท่ากัน กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมส่งเสริมพฤติกรรมป้องกันภาวะสมองเสื่อมเป็นระยะเวลา 8 สัปดาห์ ประกอบด้วยกิจกรรมแบบเผชิญหน้าและกิจกรรมผ่านทางระบบออนไลน์ ส่วนกลุ่มเปรียบเทียบได้รับการดูแลสุขภาพตามปกติ รวบรวมข้อมูลด้วยแบบสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา สถิติเชิงอนุมาน ประกอบด้วย การทดสอบไคสแควร์และการทดสอบที (t-test) ผลการวิจัยพบว่า ภายหลังการทดลอง กลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยด้านการรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการเกิดภาวะสมองเสื่อม การรับรู้ความรุนแรงของภาวะสมองเสื่อม การรับรู้ประโยชน์ของการปฏิบัติพฤติกรรมป้องกันภาวะสมองเสื่อม การรับรู้สิ่งชักนำให้เกิดการปฏิบัติ การรับรู้ความสามารถของตนเองและพฤติกรรมการป้องกันภาวะสมองเสื่อมสูงกว่าก่อนการทดลองและสูงกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญ
ทางสถิติ (p<0.05) ในขณะที่การรับรู้อุปสรรคของการปฏิบัติพฤติกรรมป้องกันภาวะสมองเสื่อมต่ำกว่าก่อนการทดลองและต่ำกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) ผลการศึกษาสะท้อนให้เห็นประสิทธิผลของโปรแกรมที่สามารถส่งเสริมพฤติกรรมป้องกันภาวะสมองเสื่อมในผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยง