สถานการณ์การวิจัยและพัฒนาวัคซีนในประเทศไทย พ.ศ. 2551

ผู้แต่ง

  • อรรถยา ลิ้มวัฒนายิ่งยง สำนักงานคณะกรรมการวัคซีนแห่งชาติ
  • อัญชลี ศิริพิทยาคุณกิจ สำนักงานคณะกรรมการวัคซีนแห่งชาติ
  • นคร เปรมศรี สำนักงานคณะกรรมการวัคซีนแห่งชาติ
  • ศิริรัตน์ เตชะธวัช สำนักงานคณะกรรมการวัคซีนแห่งชาติ
  • จรุง เมืองชนะ สำนักงานคณะกรรมการวัคซีนแห่งชาติ

คำสำคัญ:

การวิจัยและพัฒนาวัคซีน, การพึ่งพาตนเองด้านวัคซีน

บทคัดย่อ

การศึกษานี้เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินสถานการณ์การวิจัยและพัฒนาวัคซีนในประเทศไทย โดยดูงานตามหน่วยงานหลักที่เกี่ยวข้องกับการวิจัยและพัฒนาวัคซีน 6 หน่วยงานได้แก่ ศูนย์วิจัยและพัฒนาวัคซีน ศูนย์เทคโนโลยีชีวภาพด้านการแพทย์และสาธารณสุข คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล ศูนย์ทดสอบวัคซีน สำนักสัตว์ทดลองแห่งชาติ ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ พบว่า ประเทศไทยมีศักยภาพและโครงสร้างพื้นฐานสำหรับการวิจัยพัฒนาในระดับหนึ่ง ในการวิจัยระดับพรีคลินิก มีการวิจัยพัฒนาวัคซีนที่ใช้สำหรับป้องกันโรคซึ่งเป็นปัญหาสาธารณสุขได้แก่ วัคซีนป้องกันโรคไข้เลือดออก วัคซีนป้องกันไข้สมองอักเสบเจอี วัคซีนป้องกันการติดเชื้อ HIV วัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่/ไข้หวัดนก โดยมีเทคโนโลยีที่เหมาะสม อย่างไรก็ตาม ยังมีวัคซีนอีกหลายชนิดที่มีความจำเป็นแต่ยังไม่มีการวิจัยและพัฒนา เช่น วัคซีนป้องกันโรคมาลาเรีย วัคซีนป้องกันโรคเลปโตสไปโรซิส เป็นต้น และในขณะเดียวกันประเทศไทย ยังต้องการเทคโนโลยีใหม่ที่ทันสมัยสำหรับการวิจัยในอนาคต เช่น เทคโนโลยีทางพันธุวิศวกรรม หน่วยงานวิจัยในระดับคลินิก มีศักยภาพในการดำเนินงานวิจัยตามแนวทางการวิจัยทางคลินิกที่ดี ทั้งในงานวิจัยระยะที่ 1 และ 2 หรืองานวิจัยในระยะที่ 3 สำหรับโครงสร้างพื้นฐาน ประเทศไทยมีห้องปฏิบัติการที่ได้มาตรฐานสากลและมีโรงงานผลิตวัคซีนในระดับกึ่งอุตสาหกรรม ในด้านทรัพยากร หน่วยวิจัยมีบุคลากรไม่เพียงพอและไม่มีตำแหน่งรองรับบุคลากรรุ่นใหม่ และไม่มีหลักสูตรพัฒนาบุคลากรด้านวัคซีนในประเทศ หน่วยวิจัยต้องการสัตว์ทดลองที่มีคุณภาพครบทุกสายพันธุ์ที่มีความจำเป็น (ขาด primate/ferret facility) ต้องการงบประมาณที่เพียงพอและต่อเนื่อง หน่วยวิจัยขาดประสบการณ์ในการดำเนินการวิจัยระดับพรีคลินิกตามมาตรฐาน Good Laboratory Practice และสิ่งสำคัญมากที่สุดอีกสิ่งหนึ่ง คือ ขาดการเชื่อมโยงและถ่ายทอดเทคโนโลยีให้ฝ่ายผลิตและการส่งต่อการทำวิจัยในระดับคลินิก ประเทศไทยมีความร่วมมือกันการทำวิจัยในระดับหน่วยงาน/องค์กรอยู่จำนวนหนึ่ง แต่ความร่วมมือและการเชื่อมโยงงานระดับประเทศและนานาชาติยังไม่เกิดขึ้นอย่างเป็นรูปธรรม นโยบายและแผนยุทธศาสตร์วัคซีนแห่งชาติได้กำหนดทิศทางการพัฒนาและจัดลำดับความสำคัญของวัคซีนที่ต้องพัฒนาเพื่อการพึ่งตนเองด้านวัคซีนในระยะยาว แต่จากการประเมินติดตามการใช้นโยบายพบว่า นโยบายไม่ได้มีการรับรู้โดยทั่วไป ยังไม่เกิดการผลักดันและขับเคลื่อนอย่างเป็นรูปธรรม ในภาพรวมการวิจัยพัฒนาวัคซีนในประเทศไทยยังไม่ก้าวหน้าเท่าที่ควร ประเทศไทยมีนโยบายและแผนยุทธศาสตร์วัคซีนแห่งชาติที่กำหนดทิศทางการดำเนินงานด้านวิจัยพัฒนาวัคซีนไว้ชัดเจน แต่ในขณะนี้ยังไม่มีการวางแผน (Roadmap) หรือมีการพัฒนาศักยภาพและโครงสร้างพื้นฐานที่จำเป็นเพื่อรองรับการพัฒนางานวิจัย ควรจะมีหน่วยงานกลางที่จะขับเคลื่อนนโยบายและแผนยุทธศาสตร์วัคซีนแห่งชาติเพื่อการพึ่งตนเองด้านวัคซีนในระยะยาวและต้องมีกรอบเวลาที่ชัดเจนกำหนดไว้ด้วย

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

1. นัดดา ศรียาภัย, สมพงษ์ จิตการุณ. ผลการดำเนินงานแผนงานขยายงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคของประเทศไทย ในระยะ 5 ปีแรก พ.ศ. 2520-2524. วารสารโรคติดต่อ 2526; 9 : 121-34.

2. อัตราป่วยเปรียบเทียบกับอัตราการครอบคลุมของวัคซีนสำหรับโรคที่ป้องกันได้ด้วยวัคซีน พ.ศ.2520-2546. กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2547.

3. การสำรวจความครอบคลุมของการได้รับวัคซีนพื้นฐานและวัคซีนโปลิโอ ในการรณรงค์ พ.ศ.2546. กลุ่มโรคติดต่อที่ป้องกันได้ด้วยวัคซีน สำนักโรคติดต่อทั่วไป กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2547: 19.

4. ปริมาณการใช้วัคซีนในภาครัฐและเอกชน ในประเทศไทย พ.ศ. 2547.สำนักโรคติดต่อทั่วไป กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2547.

5. ประมาณการจำนวนวัคซีนที่ต้องการใช้ในภาครัฐ พ.ศ. 2548-2552. สำนักโรคติดต่อทั่วไป กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2547.

6. WHO. Influenza. Fact Sheet 211. Revised 2003.

7. Fiore A, Shay D, Haber P, Iskander J, Uyeki T, Mootrey G, et al. Prevention and Control of Influenza: Recommendations of the Advisory Committee on Immunisation Practises(ACIP). MMWR 2007; 56(RRO6): 1-54.

8. WHO. Influenza vaccines. Weekly Epidemiol Record 2005; 80(33): 277-88.

9. Serdobova I, Kieny MP. Assembling a Global Vaccine Development Pipeline for Infectious Diseases in The Developing World. Am J Public Health 2006; 96: 1554-9.

10. Buckland BC. The process of development challenge for a new vaccine. Nat Med 2005; (suppl): S 16-9.

11. Struck MM. The future of vaccines: an industrial perspective. Vaccine 2001; 20 (suppl. 1): S101-3.

12. Milstein JB, Gaule P, Kaddar M. Access to vaccine technologies in developing countries: Brazil and India. Vaccine 2007; 25: 7610-9.

13. Struck MM. Vaccine Research and product development success rates and development times. Nat Biotechnol 1996; 14: 591-3.

14. Jadhav S, Datla M, Kreeftenberg H, Hendriks J. The Developing Countries Vaccine Manufacturers' Network (DCVMN) is a critical constituency to ensure access to vaccines in developing countries. Vaccine 2008; 26: 1611-5.

15. Initiative on Public-Private Partnerships for Health (IPPPH). Available at http://www.ippph.org/.Accessed July 1, 2005.

16. International Aids Vaccine Initiative. Available at http://www.iavi.org/.Accessed July 1, 2005.

17. Andre FE. How the research-based industry approaches vaccine development and establishes priorities. Dev Biol(Basel). 2002; 110: 25-9.

18. Mahoney RT, Ramachandran S, Xu Z. The introduction of new vaccines into developing countries II :Vaccine financing. Vaccine 2000; 18: 2625-2635.

19. The 10/90 Report on health research 2001-2002. Davey S, ed. Global forum for health research 2002.

20. Lessons Learned: New Procurement Strategies for Vaccines. Final Report to the GAVI Board. Mercer Management Consulting; 2002. Available at: http://www.vaccinealliance.org/resources/lessons_learned_draft_final.pdf.AccessedJuly 1, 2005.

21. Levine R, Kremer M, Albright A. Making markets for vaccines. Ideas to action. Available at: http://www.cgdev.org/ doc/books/vaccine/MakingMarkets-complete.pdf.Accessed August 4, 2006.

22. Batson A, The Problems and Promise of Vaccine Markets In Developing Countries. Health Affairs
2005; 24(3): 690-3

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

31-03-2009

รูปแบบการอ้างอิง

1.
ลิ้มวัฒนายิ่งยง อ, ศิริพิทยาคุณกิจ อ, เปรมศรี น, เตชะธวัช ศ, เมืองชนะ จ. สถานการณ์การวิจัยและพัฒนาวัคซีนในประเทศไทย พ.ศ. 2551. Dis Control J [อินเทอร์เน็ต]. 31 มีนาคม 2009 [อ้างถึง 28 ธันวาคม 2025];35(1):11-22. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/DCJ/article/view/155888

ฉบับ

ประเภทบทความ

นิพนธ์ต้นฉบับ