ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมชะลอความเสื่อมของไตในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้
คำสำคัญ:
พฤติกรรมชะลอความเสื่อมของไต, โรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้, แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพบทคัดย่อ
การศึกษามีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมและปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมชะลอความเสื่อมของไตในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้ กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดไม่ได้ที่มารับบริการ ณ คลินิกโรค ไม่ติดต่อเรื้อรัง จำนวน 124 คน ได้จากการสุ่มอย่างง่าย เครื่องมือวิจัย ประกอบด้วย แบบสอบถามข้อมูลทั่วไป แบบสอบถามการรับรู้โอกาสเสี่ยง แบบสอบถามการรับรู้ประโยชน์ แบบสอบถามการรับรู้อุปสรรค แบบสอบถามการรับรู้ความสามารถของตนเอง แบบสอบถามสิ่งชักนำ สู่การปฏิบัติ และแบบสอบถามพฤติกรรมการชะลอความเสื่อมของไต ตรวจสอบความเชื่อมั่นได้ค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาครอนบาคเท่ากับ .83, .94, .89, .88, .85, และ .73 ตามลำดับ วิเคราะห์สถิติพรรณนาและสถิติการถดถอยพหุคูณ ผลวิจัยพบว่า กลุ่มตัวอย่างมีของพฤติกรรมการชะลอความเสื่อมของไต โดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง (M = 3.23, SD = 0.61) โดยสิ่งชักนำ สู่การปฏิบัติ ได้แก่ การได้รับการสนับสนุนจากบุคลากรสุขภาพ และการรับรู้ความสามารถของตนเองในการปฏิบัติพฤติกรรมการชะลอความเสื่อมของไตสามารถร่วมทำ นายพฤติกรรมชะลอความเสื่อมของไตในกลุ่มตัวอย่างได้ร้อยละ 32.60 (R2 = 0.326, p < .001) ผลการศึกษานี้พยาบาลควรพัฒนาโปรแกรมส่งเสริมพฤติกรรมการชะลอความเสื่อมของไต โดยเน้นสิ่งชักนำสู่การปฏิบัติ ได้แก่ การได้รับการสนับสนุนจากบุคลากรสุขภาพ และการรับรู้ความสามารถของตนเอง
เอกสารอ้างอิง
กองโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค. (2567). ระบาดวิทยาและการทบทวนมาตรการโรคไตเรื้อรัง. สืบค้นจาก https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1308820241031010423.pdf
จรูญ บุญธกานนท์. (2566). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการลดลงของอัตราการกรองของไตอย่างรวดเร็วในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะ 3-4 โรงพยาบาลเกษตรสมบูรณ์ จังหวัดชัยภูมิ. วารสารศูนย์อนามัยที่ 9: วารสารส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม, 17(1), 13–27.
นัสรา เกตจินดา, สุวรรณา จันทร์ประเสริฐ, และสมสมัย รัตนกรีฑากุล. (2561). ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการป้องกันโรคเรื้อรังของวัยกลางคน. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 26(4), 30-39.
นุชพร ดุมใหม่, สายฝน ม่วงคุ้ม, และปณิชา พลพินิจ. (2565). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมชะลอความเสื่อมของไตในผู้ที่มีภาวะไตเรื้อรังระยะที่ 1-3. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 29(1), 44–55.
เพียงดาว จุลบาท และนงณภัทร รุ่งเนย. (2567). ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการจัดการตนเองเพื่อชะลอไตเสื่อมของผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง ระยะที่ 3-4 ในโรงพยาบาลพระจอมเกล้า จังหวัดเพชรบุรี. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี สุวรรณบุรี, 7(1), 95-112.
รัตน์ศิริ ทาโต. (2565). การวิจัยทางพยาบาลศาสตร์ : แนวคิดสู่การประยุกต์ใช้ (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
วรรณพร มิ่งลดาพร, อรวมน ศรียุกตศุทธ และจงจิต เสน่หา. (2560). ความต้องการข้อมูลและการได้รับข้อมูลในผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังก่อนการบำบัดทดแทนไต. วารสารพยาบาลศาสตร์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 29(3), 67-78.
วรารัตน์ จันทร์นุ่ม, สมสมัย รัตนกรีฑากุล, และวรรณ รัตน์ ลาวัง. (2564). ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการชะลอการสูญเสียหน้าที่ของไตในผู้เป็นเบาหวานในจังหวัดชลบุรี. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 29(1), 41-52.
สายฝน ม่วงคุ้ม, พรพรรณ ศรีโสภา, วัลภา คุณทรงเกียรติ, ปณิชา พลพินิจ, ชุติมา ฉันทมิตรโอภาส และชัยชาญ ดีโรจนวงศ์. (2563). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนของหลอดเลือดแดง ขนาดเล็กในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2. วารสารคณะพยาบาลศาตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา, 28(2), 74-84.
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. U.S.A.: W H Freeman.
Faselis, C., Katsimardou, A., Imprialos, K., Deligkaris, P., Kallistratos, M., & Dimitriadis, K. (2020). Microvascular complications of type 2 diabetes mellitus. Current vascular pharmacology, 18(2), 117-124. doi: 10.2174/1570161117666190502103733
Natesan, V., & Kim, S. J. (2021). Lipid metabolism, disorders and therapeutic drugs-review. Biomolecules & therapeutics, 29(6), 596- 604. doi: 10.4062/biomolther.2021.122
Okoyo Opiyo, R., Nyawade, S. A., McCaul, M., Nyasulu, P. S., Lango, D. B., Were, A. J. O., ... & Olenja, J. M. (2020). Perceptions on adherence to dietary prescriptions for adults with chronic kidney disease on hemodialysis: A qualitative study. Diseases, 8(3), 29. doi: 10.3390/diseases8030029
Rosenstock, I. M., Strecher, V. J., & Becker, M. H. (1988). Social learning theory and the health belief model. Health education quarterly, 15(2), 175-183. doi: 10.1177/109019818801500203
Ruiz-Ortega, M., Rodrigues-Diez, R. R., Lavoz, C., & Rayego-Mateos, S. (2020). Special issue “diabetic nephropathy: diagnosis, prevention and treatment”. Journal of Clinical Medicine, 9(3), 813. doi: 10.3390/jcm9030813
Seng, J. J. B., Tan, J. Y., Yeam, C. T., Htay, H., & Foo, W. Y. M. (2020). Factors affecting medication adherence among pre-dialysis chronic kidney disease patients: a systematic review and meta-analysis of literature. International urology and nephrology, 52(5), 903-916. doi: 10.1007/s11255-020-02452-8
World Health Organization. (2021). Diabetes. Retrieved from https://www.who.int/newsroom/fact-sheets/detail/diabetes
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารสุขภาพกับการจัดการสุขภาพ
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
