ผลของโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพ ต่อดัชนีมวลกาย น้ำหนัก รอบเอว และพฤติกรรมการบริโภคอาหาร ของนักศึกษาพยาบาลที่มีภาวะน้ำหนักเกินหรือภาวะอ้วน มหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ จังหวัดชัยภูมิ
คำสำคัญ:
พฤติกรรมการบริโภคอาหาร, โปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพ, นักศึกษาพยาบาลภาวะน้ำหนักเกินหรืออ้วนบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้เป็นวิจัยกึ่งทดลองเพื่อเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยคะแนนดัชนีมวลกาย น้ำหนัก รอบเอวและเพื่อเปรียบเทียบพฤติกรรมการบริโภคอาหารของนักศึกษาพยาบาลที่มีภาวะน้ำหนักเกินหรือภาวะอ้วน มหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ ก่อนและหลังการร่วมโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพ โดยประยุกต์ใช้แนวคิดทฤษฎีการส่งเสริมสุขภาพของเพนเดอร์ และการกระตุ้นความสนใจในการสร้างแรงจูงใจ (ARCS-V Motivation Model) ของเคลเลอร์ กลุ่มตัวอย่างจำ นวน 30 คน คัดเลือกกลุ่มตัวอย่าง แบบเจาะจง (Purposive Sampling) และกลุ่มตัวอย่างสมัครใจเข้าร่วมโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพ ประกอบด้วย นักศึกษาพยาบาลชั้นปีที่ 1, 2 และ 3 ที่มีค่าดัชนีมวลกาย (BMI >23 kg/m2) โดยมีรอบเอวเกินเกณฑ์มาตรฐาน นักศึกษาหญิงและชายมีรอบเอวเกิน 80 เซนติเมตร และ 90 เซนติเมตรตามลำ ดับ กลุ่มตัวอย่างได้รับโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพด้วยการออกกำลังกายเป็นระยะเวลา 8 สัปดาห์ โดยการให้ความรู้ การปฏิบัติตัวเพื่อลดน้ำหนัก เครื่องมือในการเก็บรวมรวบข้อมูล ได้แก่ แบบสอบถามพฤติกรรมการบริโภคอาหาร และ ค่าดัชนีมวลกาย น้ำหนัก รอบเอว ผ่านการตรวจสอบจากผู้ทรงคุณวุฒิ 3 ท่าน มีค่าความตรงตามเนื้อหา และค่าความเชื่อมั่นเท่ากับ .91 และ .89 ตามลำ ดับ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ด้วยค่าเฉลี่ย () ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (SD) และสถิติ Paired Sample- t-test ผลการวิจัยพบว่า หลังได้รับโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพด้วยการออกกำ ลังกาย กลุ่มตัวอย่างมีค่าเฉลี่ยคะแนนดัชนีมวลกาย น้ำหนัก รอบเอว ไม่ลดลง และไม่แตกต่างจากก่อนได้รับโปรแกรมฯ (t = .427NS, .562NS, .967NS) และ พฤติกรรมการบริโภคอาหารก่อนและหลังเข้าร่วมโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p< .05)
เอกสารอ้างอิง
กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. (2561). คู่มือกระบวนการจัดการคลินิกไร้พุง (DPAC) สำหรับสถานบริการสาธารณสุข. นนทบุรี: ทีเอส อินเตอร์พริ้น จำกัด.
กระทรวงสาธารณสุข. (2566). ผลการดำเนินงานจากระบบฐานข้อมูล HDC กระทรวงสาธารณสุข. สืบค้นจาก https://hdcservice.moph.go.th/hdc/main/index.php
กัญญาวีณ์ โมกขาว, วรพนิต ศุกระแพทย์, วลัยนารี พรมลา. (2564). ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความเครียดของนักศึกษาพยาบาล. วารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพ, 44(2), 60-71.
กัลยาณี โนอินทร์. (2560). ภาวะน้ำหนักเกินและโรคอ้วนในวัยเรียนและวัยรุ่นไทย. วารสารพยาบาลทหารบก, 18(ฉบับพิเศษ), 1-8.
คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ. (2565). รายงานข้อมูลนักศึกษาในชั้นปี 1-3 ปีการศึกษา 2565. ชัยภูมิ: คณะพยาบาลศาสตร์มหาวิทยาลัยราชภัฏชัยภูมิ.
จุฬาวรรณ, วิสภา วันธณี วิรุฬห์พานิช, และพิสมัย วัฒนสิทธิ์. (2563). ผลของโมบายแอปพลิเคชันการควบคุมน้ำหนักต่อพฤติกรรมการบริโภคอาหาร กิจกรรมทางกาย และน้ำหนักตัวในวัยรุ่นที่มีภาวะน้ำหนักเกิน. วารสารพยาบาลตำรวจ, 12(1), 73-85.
ชลธิชา อรุณพงษ์, กิตตินันท์ สิงห์ศร, กุลธิดา ปัททุม, แก้วกาญฎา สีกาบมา, ขวัญจิต สมัญญา, กัณฐิกา อาบรัมย์, …, และจุไรวรรณ อินสีเมือง. (2565). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคอ้วนของนักศึกษาพยาบาล มหาวิทยาลัยราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี, 11(1), 145-155.
มลฤดี แสนจันทร์ และนิสากร วิบูลชัย. (2565). ประสบการณ์การจัดการตนเองของนักศึกษาพยาบาลที่มีภาวะอ้วน. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 9(5), 585-602.
ธันยกานต์ เอกสัน, และวิลาวัณย์ ชมนิรัตน์. (2563). การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการ บริโภคอาหารและการออกกำลังกายของนักเรียนประถมศึกษาที่มีภาวะโภชนาการเกินโดยการมีส่วนร่วมของครอบครัวและชุมชนในโรงเรียนประถมศึกษาแห่งหนึ่ง ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ, 38(2), 33-42.
รำไพ หมั่นสระเกษ. (2563). การสร้างเสริมสุขภาพเด็กวัยเรียนที่มีภาวะอ้วน เพื่อลดความเสี่ยงโรคเบาหวานในโรงเรียน. วารสารศูนย์อนามัยที่ 9, 14(35), 437-449.
วิดาพร ทับทิมศรี, และจินตนา รังษา. (2564). ผลของโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพต่อดัชนีมวลกายและพฤติกรรมสุขภาพของ นักศึกษาพยาบาลศาสตร์วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี กรุงเทพ. วารสารวิจัยสุขภาพและการพยาบาล, 37(2), 251-262.
วัลลภา ดิษสระ, และพิมพวรรณ เรืองพุทธ. (2563). ผลของโปรแกรมการออกกำลังกายเฉพาะที่ต่อภาวะสุขภาพของ อาสาสมัครสาธารณสุขในชุมชน. วารสารมหาจุฬานาครทรรศน์, 7(6), 207-216.
แสงเทียน ธรรมลิขิตกุล, และสิริรัก สินอุดมผล. (2559). ปัญหาอุปสรรค และแนวทางการแก้ไข การลดน้ำหนักของนักศึกษาพยาบาลที่มีภาวะอ้วนคณะพยาบาลศาสตร์เกื้อการุณย์ มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช. วารสารเกื้อการุณย์, 23(2), 7-30.
อดุลย์ วุฒิจูรีพันธุ์, สุทธีพร มูลศาสตร์, และกฤษณาพรทิพย์กาญจนเรขา. (2562). ประสิทธิผลของโปรแกรมสร้างเสริมแรงจูงใจในการลดน้ำหนักผ่านการสื่อสารทางอิเล็กทรอนิกส์ในนักศึกษาพยาบาลที่มีภาวะอ้วน. วารสารวิจัยสุขภาพและการพยาบาล, 35(2), 57-70.
Best, John W. (1981). Research in Education. (3th ed). New Jersey: Prentice. Hall Inc.
Keller, J. M. (2010). Motivational Design for Learning and Performance. New York: Springer.
Pender, N., Murdaugh, C., & Parsons, M.A. (2006). Health promotion in nursing practice (7th ed). New Jersey: Pearson Education, Inc.
World Health Organization. (2018). Body mass index-BMI. Retrieved from https://www.who.int/data/gho/data/themes/topics/topic-details/GHO/body-mass-index
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารสุขภาพกับการจัดการสุขภาพ
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
