ผลของรูปแบบกิจกรรมตามทฤษฎีแรงจูงใจในการป้องกันโรคต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 จังหวัดชลบุรี

ผู้แต่ง

  • มยุรินทร์ เหล่ารุจิสวัสดิ์ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา
  • เอมอัชฌา วัฒนบุรานนท์ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา
  • ปาจรีย์ อับดุลลากาซิม คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา
  • นิภา มหารัชพงศ์ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา

คำสำคัญ:

โรคพิษสุนัขบ้า, พฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า, รูปแบบกิจกรรมส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรค, ทฤษฎีแรงจูงใจในการป้องกันโรค, นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4, จังหวัดชลบุรี

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง จุดมุ่งหมายคือ เพื่อศึกษาผลของรูปแบบกิจกรรมตามทฤษฎีแรงจูงใจในการป้องกันโรคต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 จังหวัดชลบุรี โดยแบ่งกลุ่มตัวอย่างเป็น 2 กลุ่มได้แก่ กลุ่มทดลอง 23 คน และกลุ่มเปรียบเทียบ 22 คน แล้วใช้แบบสอบถามที่พัฒนาขึ้น วัดผล 3 ครั้ง ได้แก่ ก่อนการทำกิจกรรม หลังการทำกิจกรรมและระยะติดตามผลการศึกษา วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้จำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน Independent t – test และ Repeated Measures ANOVA

ผลการศึกษาพบว่า นักเรียนกลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยของแรงจูงใจในการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าโดยเฉพาะปัจจัยการรับรู้ความรุนแรงของโรคพิษสุนัขบ้าสูงกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญสำคัญทางสถิติ(p < 0.05) เมื่อเปรียบเทียบภายในกลุ่มทดลองทั้ง 3 ระยะพบว่า ในระยะหลังทำกิจกรรมนักเรียนมีค่าเฉลี่ยของคะแนนแรงจูงใจในการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า การรับรู้ความรุนแรงของโรคพิษสุนัขบ้า และ ความเชื่อมั่นในประสิทธิผลของการตอบสนองพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าสูงกว่าในระยะก่อนทำกิจกรรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.05) ส่วนในระยะติดตามผล นักเรียนมีค่าเฉลี่ยของคะแนนแรงจูงใจในการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าสูงกว่าในระยะก่อนทำกิจกรรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติเช่นกัน (p < 0.05) แสดงให้เห็นว่ากิจกรรมส่งเสริมพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าที่ได้พัฒนาขึ้นนั้นช่วยให้นักเรียนมีแรงจูงใจในการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าโดยเฉพาะด้านการรับรู้ความรุนแรง และ ความเชื่อมั่นในประสิทธิผลของการตอบสนองพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าสูงขึ้นนอกจากนั้นยังพบว่าปัจจัยดังกล่าวที่เพิ่มขึ้นนั้นมีความคงทนถึงแม้ระยะเวลาจะผ่านไปแล้ว 4 สัปดาห์ก็ตาม จึงสามารถสรุปได้ว่ากิจกรรมที่พัฒนาขึ้นสามารถนำไปใช้งานได้จริง เป็นประโยชน์ และสามารถแก้ไขปัญหาได้ นอกจากนี้ยังพบว่าควรค่าที่จะศึกษาและพัฒนากิจกรรมในรูปแบบนี้เพิ่มเติมในอนาคตโดยเน้นการจัดกิจกรรมการเรียนรู้รูปแบบออนไลน์ผ่านอินเตอร์เน็ตร่วมกับการเรียนในชั้นเรียน

เอกสารอ้างอิง

กลุ่มสารสนเทศ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2561). ระบบสารสนเทศเพื่อการบริหารการศึกษา. สืบค้นจาก https://data.bopp-obec.info/emis/

จุฑามาศ มากกุญชร, สุปรียา ตันสกุล, มณีรัตน์ ธีระวิวัฒน์, และ ภรณี วัฒนสมบูรณ์. (2562). การประยุกต์แบบจำลองการให้ข้อมูลข่าวสาร แรงจูงใจ และทักษะพฤติกรรมป้องกันการติดเชื้อเอชไอวี ของนักเรียนมัธยมศึกษาปีที่ 5 กรุงเทพมหานคร. การประชุมวิชาการสุขศึกษาแห่งชาติ ครั้งที่ 19 เรื่อง “ฝ่าวิกฤติทางวิชาการและวิชาชีพสาธารณสุข”, พัทยา: ชลบุรี.

ณัฐวุฒิ ฉิมมา และจินตนา สรายุทธพิทักษ์. (2556). ผลของโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพตามทฤษฎีแรงจูงใจเพื่อป้องกันโรคที่มีต่อการลดน้ำหนักและเปอร์เซ็นต์ไขมันของนักเรียนประถมศึกษาที่มีภาวะน้ำหนักเกิน. (ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาสุขศึกษาและพลศึกษา ภาควิชาหลักสูตรและการสอน). จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพมหานครฯ.

ตวงพร ตุรงค์สมบูรณ์ และวนัทปรียา พงษ์สามารถ. (2563). ความรู้โรคพิษสุนัขบ้าสำหรับประชาชน. สืบค้นจาก https://www.pidst.or.th/A740.html

เพชรลดา สีขาว (2554). ผลของโปรแกรมการสร้างแรงจูงใจต่อพฤติกรรมควบคุมน้ำหนักของนักเรียนหญิงที่มีภาวะโภชนาการเกิน. (ปริญญาพยาบาลศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพยาบาลศาสตร์). คณะพยาบาลศาสตร์, กรุงเทพมหานครฯ.

ลัดดา นีละมณี. (2522). สนุกกับหุ่น. ใน คุรุปริทัศน์ ฉบับความรู้เกี่ยวกับเด็ก (หน้า 54-57

วรรณิกา อยู่สุข, มณีรัตน์ ธีระวิวัฒน์, นิรัตน์ อิมามี, และมลินี สมภพเจริญ. (2562). โปรแกรมสร้างเสริมความรู้ เจตคติ และทักษะด้านพฤติกรรมทางเพศที่ปลอดภัยของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่1 กรุงเทพมหานคร. การประชุมวิชาการสุขศึกษาแห่งชาติ ครั้งที่ 19 เรื่อง “ฝ่าวิกฤติทางวิชาการและวิชาชีพสาธารณสุข”, พัทยา: ชลบุรี.

วิธิดา พรหมวงศ์, ทัศนา ประสานตรี, และ สุมาลี ศรีพุทธรินทร์. (2564). สภาพปัจจุบัน ปัญหา และแนวทางแก้ปัญหาการจัดการเรียนรู้ ในช่วงการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 ของโรงเรียนในสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษานครพนม เขต 1. วารสารรัชต์ภาคย์, 15(40), 200-213.

ศิริลักษณ์ คลองข่อย. (2555). การพัฒนานิทานการ์ตูนแอนิเมชัน เรื่องอยู่อย่างพอเพียงสาหรับเด็กปฐมวัย. (ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาเทคโนโลยีและสื่อสารการศึกษา). มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลธัญบุรี, ปทุมธานี.

สมศักดิ์ ปริบูรณะ. (2542). นิทาน: ความสำคัญและประโยชน์ของนิทาน. วารสารวิชาการสถาบันราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง, 2, 47-64.

สำนักควบคุม ป้องกัน และบำบัดโรคสัตว์. (2563). ระบบฐานข้อมูลการเฝ้าระวังโรคพิษสุนัขบ้าในสัตว์ (Thai Rabies Net). สืบค้นจาก http://www.thairabies.net/trn/

สำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค. (2559). สรุปแนวทางการวิเคราะห์ระบบเฝ้าระวัง5 กลุ่มโรค 5 มิติ ปี พ.ศ.2559. กรุงเทพมหานครฯ: บริษัท ทีเอส อินเตอร์พริ้นท์ จำกัด.

สำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค. (2563). สรุปสถานการณ์โรคพิษสุนัขบ้า. ระบบรายงานการเฝ้าระวังโรค 506. สืบค้นจาก https://ddc.moph.go.th/disease_detail.php?d=25

สุมณฑา วงษ์สวัสดิ์. (2552). การใช้นิทานเป็นสื่อในการเรียนรู้เพื่อพัฒนาความสามารถด้านการฟังภาษาอังกฤษของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนประถมนนทรี กรุงเทพมหานคร. (หลักสูตรปริญญาศิลปศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาการสอนภาษาอังกฤษในฐานะภาษาต่างประเทศ). มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, กรุงเทพมหานคร.

สุรางค์ โค้วตระกูล. (2556). จิตวิทยาการศึกษา. กรุงเทพมหานครฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

อุบล เวียงสมุทร. (2538). ความพร้อมทางภาษาของเด็กปฐมวัยที่ได้รับการจัดประสบการณ์การเล่าเรื่องประกอบหุ่นมือโดยใช้ภาษากลางควบคู่กับภาษาถิ่นและเด็กปฐมวัยที่ได้รับการจัดประสบการณ์การเล่าเรื่องประกอบหุ่นมือโดยใช้ภาษากลาง. (ปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต วิชาเอกการศึกษาปฐมวัย). มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ, กรุงเทพมหานคร.

Amparo, A. C. B., Mendoza, E. C. B., Licuan, D. A., Valenzuela, L. M., Madalipay, J. D., Jayme, S. I. and Taylor, L. H. (2019). Impact of integrating rabies education into the curriculum of public elementary schools in Ilocos Norte, Philippines on rabies knowledge, and animal bite incidence. Front. Public Health, 7(119), 1-11. https://doi.org/10.3389/fpubh.2019.00119

Centers for Disease Control and Prevention. (2018). Global Rabies Work. Retrieved from https://www.cdc.gov/ncezid/pdf/global/global-stories-global-rabies-work-H.pdf

Chambers, R. S., Rosenstock, S., Lee, A., Goklish, N., Larzelere, F. and Tingey, L. (2018). Exploring the Role of sex and sexual ex-perience in predicting American Indian adolescent condom use intention using protection motivation theory. Front Public Health, 6(318), 1-9. doi:10.3389/fpubh.2018.00318 https://doi.org/10.3389/fpubh.2018.00318

Deressa, A., Ali, A., Beyene, M., Newayesilassie, B., Yimer, E. and Hussen, K. (2010). The status of rabies in Ethiopia: a retrospective record review. Ethiop J Health Dev, 24(2), 127-132. https://doi.org/10.4314/ejhd.v24i2.62961

Dodet, B., Goswami, A., Gunasekera, A., de Guzman, F., Jamali, S., Montalban, C. and Ziauddin, A. (2008). Rabies awareness in eight Asian countries. Vaccine, 26(50), 6344-6348. https://doi.org/10.1016/j.vaccine.2008.09.003

Dryden, W. and Golden, W. L. (1986). Cognitive-behavioural Approaches to Psychotherapy. United Kingdom: Open University Press.

Dupont, W. D., & Plummer Jr, W. D. (1998). Power and sample size calculations for studies involving linear regression. Controlled clinical trials, 19(6), 589-601. https://doi.org/10.1016/S0197-2456(98)00037-3

Dzikwi, A. A., Ibrahim, A. S. and Umoh, J. U. (2012). Knowledge and practice about rabies among children receiving formal and informal education in Samaru, Zaria, Nigeria. Glob J Health Sci, 4(5), 132-139. https://doi.org/10.5539/gjhs.v4n5p132

Rad, R. E., Mohseni, S., Takhti, H. K., Azad, M. H., Shahabi, N., Aghamolaei, T., & Norozian, F. (2021). Application of the protection motivation theory for predicting COVID-19 preventive behaviors in Hormozgan, Iran: a cross-sectional study. BMC Public Health, 21(1), 1-11. https://doi.org/10.1186/s12889-021-10500-w

Laorujisawat, M., Wattanaburanon, A., Abdullakasim, P. and Maharachpong, N. (2021). Protection Motivation Theory and Rabies Protective Behaviors Among School Students in Chonburi Province, Thailand. J Prev Med Public Health, 54(6), 431-440. https://doi.org/10.3961/jpmph.21.457

Lungten, L., Rinchen, S., Tenzin, T., Phimpraphai, W. and De Garine-Wichatitsky, M. (2021). Knowledge and perception of rabies among school children in rabies endemic areas of South Bhutan. Trop. Med. Infect. Dis., 6(28), 1-15. https://doi.org/10.3390/tropicalmed6010028

Nutcharporn Puttapa. (2016). Motivation in the disease prevention by taking the dog to get rabies vaccination among people of Klongplu subdistrict, Nongyai district, Chonburi prov-ince. (Master of Public Health). Burapha University, Chonburi.

Polit, D. E. and Beck, C. T. (2006). Quantitative research de sign. In Essentials of nursing research : appraising evidence for nursing practice (pp. 232-234). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins.

Reuben Christopher Rine, Gyar Silas Dogara and Pam, M. D. (2017). Knowledge, attitude and practice of rabies in and around Lafia Metropolis, Nigeria. CAJPH, 3(3), 27-33 doi:10.11648/j.cajph.20170303.11 https://doi.org/10.11648/j.cajph.20170303.11

Rogers, R. W. (1975). A protection motivation theory of fear appeals and attitude change1. The journal of psychology, 91(1), 93-114. https://doi.org/10.1080/00223980.1975.9915803

Roozbahani, N., Kaviani, A. H., & Khorsandi, M. (2020). Path analysis of skin cancer preventive behavior among the rural women based on protection motivation theory. BMC Women's Health, 20(1), 1-8. https://doi.org/10.1186/s12905-020-00978-8

Sadeghi, R., Mazloomy Mahmoodabad, S. S., Fallahzadeh, H., Rezaeian, M., Bidaki, R., & Khanjani, N. (2020). Hookah is the enemy of health campaign: a campaign for prevention of hookah smoking among youth. Health promotion international, 35(5), 1125-1136. https://doi.org/10.1093/heapro/daz109

Sancheti, P. V., & Mangulikar, S. K. (2016). An interventional study to assess knowledge regarding rabies in secondary school students. International journal of community medicine and public health (Gujarat), 3(1), 180-183. https://doi.org/10.18203/2394-6040.ijcmph20151558

Shen, J., Pang, S., & Schwebel, D. C. (2016). A randomized trial evaluating child dog-bite prevention in rural China through video-based testimonials. Health psychology, 35(5), 454-464. https://doi.org/10.1037/hea0000273

Xiao, H., Li, S., Chen, X., Yu, B., Gao, M., Yan, H., & Okafor, C. N. (2014). Protection motivation theory in predicting intention to engage in protective behaviors against schistosomiasis among middle school students in rural China. PLoS Neglected Tropical Diseases, 8(10), e3246. https://doi.org/10.1371/journal.pntd.0003246

World Health Organization. (1997). Life skills education for children and adolescents in schools. Switzerland: Programme on Mental Health World Health Organization.

World Health Organization. (2015). Global elimination of dog-mediated human rabies. Geneva, Switzerland: World Health Organization.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2022-06-29

รูปแบบการอ้างอิง

เหล่ารุจิสวัสดิ์ ม., วัฒนบุรานนท์ เ., อับดุลลากาซิม ป., & มหารัชพงศ์ น. (2022). ผลของรูปแบบกิจกรรมตามทฤษฎีแรงจูงใจในการป้องกันโรคต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 จังหวัดชลบุรี. วารสารสุขภาพกับการจัดการสุขภาพ, 8(1), 43–57. สืบค้น จาก https://he01.tci-thaijo.org/index.php/slc/article/view/254578

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย