การสังเคราะห์งานวิจัยเชิงทดลองและกึ่งทดลองสำหรับการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุไทยในปัจจุบัน

ชัชวาล วงค์สารี; สุระพรรณ พนมฤทธิ์; สายสมร เฉลยกิตติ; วลัยนารี พรมลา; ธนันต์นิภา ภัคศุขนิธิวัฒน์; สุทธิชารัตน์ เจริญพงศ์

ผู้แต่ง

ชัชวาล วงค์สารี คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษมบัณฑิต
สุระพรรณ พนมฤทธิ์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษมบัณฑิต
สายสมร เฉลยกิตติ วิทยาลัยพยาบาลกองทัพบก
วลัยนารี พรมลา คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยปทุมธานี
ธนันต์นิภา ภัคศุขนิธิวัฒน์ คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยเวสเทิร์น
สุทธิชารัตน์ เจริญพงศ์ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี นพรัตน์วชิระ

คำสำคัญ:

การส่งเสริมสุขภาพวิถีใหม่, การส่งเสริมสุขภาพวิถีถัดไป, ผู้สูงอายุไทย

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสังเคราะห์ความรู้สำหรับการส่งเสริมสมรรถนะการดูแลสุขภาพของผู้สูงอายุในบริบทประเทศไทย โดยใช้ PICOD-T สืบค้นและวิเคราะห์ความรู้อย่างเป็นระบบซึ่งได้งานวิจัยที่ผ่านเกณฑ์ 9 เรื่อง ผลวิเคราะห์พบว่า 1) โปรแกรมเป็นรูปแบบผสมผสานที่เน้นการพัฒนาความรู้ ทักษะแบบกลุ่มและรายบุคคลส่วนใหญ่ใช้เวลาเฉลี่ย 8 สัปดาห์ (2) กิจกรรม ได้แก่ การให้คำแนะนำและสอนความรู้อย่างมีแบบแผน กำหนดรูปแบบที่เป็นรูปธรรม สาธิตและฝึกปฏิบัติการส่งเสริมสุขภาพ ติดตามประเมินภาวะสุขภาพ สอนแนะกำกับการส่งเสริมสุขภาพ ใช้ครอบครัวหรือเพื่อนเครือข่ายมามีส่วนร่วม 3) มีการประยุกต์เทคโนโลยีและสื่อออนไลน์มาใช้ในการส่งเสริมสุขภาพ 4) วัดผลลัพธ์ก่อน-หลัง ได้แก่ ความรู้ การรับรู้ พฤติกรรม ตัวบ่งชี้ผลลัพธ์ทางคลินิก คุณภาพชีวิต การรับประทานอาหาร การสมรรมถนะทางกาย การทรงตัว การนอนหลับ การทำหน้าที่ของสมอง จิตอารมณ์และจิตสังคม 5) ทฤษฏีและแนวคิดที่นิยมนำมาประยุกต์ใช้ ได้แก่ ทฤษฏีการส่งเสริมสุขภาพของเพนเดอร์ แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ การสนับสนุนทางสังคม การรับรู้ความสามารถของตนเอง แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ และการเสริมสร้างพลังอำนาจ 6) ขณะดำเนินโปรแกรมควรประเมินความพร้อมโดยรวมของร่างกายและติดตามค่าความดันโลหิต ชีพจร น้ำตาล เจ็บหน้าออกและอาการผิดปกติอื่น เสนอแนะให้ใช้ระบบการพยาบาลทางไกลมาประยุกต์ใช้ในกระบวนการสอนความรู้และสร้างพฤติกรรมสุขภาพแก่ผู้สูงอายุในวิถีใหม่

เอกสารอ้างอิง

คณะกรรมการจริยธรรมการวิจัยในมนุษย์ วิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี นพรัตน์วชิระ. (2561) . วิธีดําเนินการมาตรฐานงานจริยธรรมการวิจัย. ฉบับที่ 4. สืบค้นเมื่อ 22 ธันวาคม 2564, จาก https://drive.google.com/file/d/12IpcNwBloKRyv0n2WAeWS5Uxc4nN0yKV/view

จารุวรรณ ก้านศรี ชุติมา มาลัย นภัทร เตี๋ยอนุกูล ภัทรวดี ศรีนวลและนภัสสร ยอดทองดี. (2563). ประสิทธิผลของโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพจิตต่อภาวะสุขภาพจิตของผู้สูงอายุ. วารสารวิจัยสุขภาพและการพยาบาล, 36(2), 95 -107.

ชวนพิศ เจริญพงศ์ อลิสา นิติธรรม สุพัฒน์ ธีรเวชเจริญชัย สายสมร เฉลยกิตติ. (2562). การพัฒนาโปรแกรมส่งเสริมพฤติกรรมสุขภาพผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงชนิดปฐมภูมิ. วารสารพยาบาลทหารบก, 20(1) 157-164

ดวงใจ เปลี่ยนบํารุง. (2557). ผลของการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุโดยผ่านกลุ่มผู้นําชุมชน. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ, 32(3), 77 – 85.

บังอรศรี จินดาวงค์ และ ปิยธิดา คูหิรัญญรัตน์. (2564). ผลของโปรแกรมการสนับสนุนทางสังคมต่อพฤติกรรมการส่งเสริมสุขภาพของผู้สูงอายุในชุมชน. วารสารวิจัย มข. (ฉบับบัณฑิตศึกษา), 21(1), 229-241.

ปัทมา ผาติภัทรกุล ผุสดี ก่อเจดีย์ พเยาว์ พงษ์ศักดิ์ชาติ ศิริธร ยิงเรงเริง ชุติมา บูรพา ประภาส จักรพล. (2561). ประสิทธิผลโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพต่อพฤติกรรมสุขภาพของผู้สูงอายุในชุมชน. วารสารวิจัยทางวิทยาศาสตร์สุขภาพ, 12 (ฉบับพิเศษ), 52 – 60.

พเยาว์ พงษ์ศักดิ์ชาติ ผุสดี ก่อเจดีย์ เกศแก้ว สอนดี และ จันทร์พร โชคถวาย. (2561). ผลของโปรแกรมเสริมสร้างพลังอำนาจต่อการรับรู้ความสามารถในการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุของเครือข่ายสุขภาพชุมชนจังหวัดสระบุรี. วารสารการพยาบาลและการดูแลสุขภาพ, 31(4), 33 – 41.

ศรุตยา หาวงษ์ วีณา เที่ยงธรรม และ สุธรรม ฉันทมงคลชัย. (2560). ผลของโปรแกรมส่งเสริมสุขภาพผู้สูงอายุกลุ่มเสี่ยงต่อภาวะสมองเสื่อมในชุมชนโดยการมีส่วนร่วมของครอบครัว. วารสารพยาบาลสาธารณสุข, 31(1): 110 -128.

สุนทรียพันธ์ อ่อนสีแดง จตุพร เหลืองอุบล และรณรุทธ์ บุตรแสนคม. (2558). ผลของโปรแกรมการส่งเสริมสุขภาพต่อพฤติกรรมการป้องกันโรคของผู้สูงอายุวัยกลาง ตำบลทุ่งกุลา อำเภอสุวรรณภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด. วารสารทันตภิบาล, 26(1), 91-101.

Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (Vol. 4, pp. 71-81). New York: Academic Press. (Reprinted in H. Friedman [Ed.], Encyclopedia of mental health. San Diego: Academic Press, 1998).

Elton, J., & O'Riordan, A. (2016). Healthcare disrupted: Next generation business models and strategies. John Wiley & Sons.

Holly C, Salmond S, Saimbert M. Comprehensive systematic review for advanced.practice nursing. 2nd ed. New York: Springer Publishing Company; 2017.

Melnyk BM, Fineout-Overholt E. Evidence-base practice in nursing and health care: a guide to best practice. 4nd ed. Philadel phia: Lippincott William & Wilkins; 2019.

Muthuppalaniappan, M., & Stevenson, K. (2021). Healthcare cyber-attacks and the COVID-19 pandemic: an urgent threat to global health. International Journal for Quality in Health Care, 33(1), mzaa117.

Pender NJ, Murdaugh CL, Parsons MA. Health promotion in nursing practice. 5th ed. Jurong, Singapore: Pearson; 2006.

Polit DF, Beck CT, Hungler CT. Nursing research: generating and assessing evidence for nursing practice. 10th ed. Philadelphia: Wolters Kluwer; 2017.

Palmieri, P. A., Peterson, L. T., & Noeding, M. N. R. (2015). Health information technology: Anticipating, recognizing, and preventing disruptions in complex adaptive healthcare systems. In Healthcare Administration: Concepts, Methodologies, Tools, and Applications (pp. 1-22). IGI Global.

Terry, O. (2020). Disruption Innovation and Theory. Journal of Service Science and Management, 13(03), 449.

Tursunbayeva, A. (2019). Human resource technology disruptions and their implications for human resources management in healthcare organizations. BMC health services research, 19(1), 1-8.

Wongsaree,C., Sritoomma,N., Luangamomlert, S. (2021). Development of Indicators of the Personal Initiative Behavior of Head Nurses at Private Hospitals in Thailand. Journal of public health and development. JPHD, 19 (1): 152-163.

World health organization. (1986). Ottawa charter for health promotion, 1986 (No. WHO/EURO: 1986-4044-43803-61677). World Health Organization. Regional Office for Europe.