การพัฒนาแบบประเมินความเสี่ยงต่อการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี และซี ในประชาชนพื้นที่เขตสุขภาพที่ 7
DOI:
https://doi.org/10.14456/dcj.2025.61คำสำคัญ:
แบบประเมินความเสี่ยง, ไวรัสตับอักเสบบี, ไวรัสตับอักเสบซีบทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาแบบประเมินความเสี่ยงต่อการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี และซี ในประชาชนและนำไปใช้ดำเนินงานป้องกันควบคุมโรค ขั้นตอนการวิจัย แบ่งเป็น 3 ระยะ ได้แก่ ระยะที่ 1 การพัฒนาแบบประเมิน ระยะที่ 2 การทดลองใช้แบบประเมิน และระยะที่ 3 การประเมินความพึงพอใจต่อแบบประเมิน กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ประชาชนพื้นที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่อยู่ในพื้นที่เขตสุขภาพที่ 7 ที่มีอายุ 30 ปีขึ้นไป ข้อมูลเชิงคุณภาพทำการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา ส่วนข้อมูลเชิงปริมาณวิเคราะห์โดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน ผลการศึกษา ได้แก่ แบบประเมินมีคำถามความเสี่ยงต่อโรคไวรัสตับอักเสบบี หรือซี จำนวน 12 ข้อ และความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับโรคไวรัสตับอักเสบบี และซี จำนวน 12 ข้อ มีค่า IOC อยู่ระหว่าง 0.67 ถึง 1.00 และค่า KR-20 ของแบบประเมิน เท่ากับ 0.84 จุดตัดของคะแนนเสี่ยงเพื่อทำนายการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบี พบว่าพื้นที่ใต้โค้ง ROC (receiver operating characteristic) เท่ากับร้อยละ 69.33 (95% CI: 0.60-0.80) ค่าความไว (Sensitivity) ร้อยละ 68.00 (95% CI: 65.42-70.61) ค่าความจำเพาะ (Specificity) ร้อยละ 66.30 (95% CI: 63.63-68.92) และค่าความถูกต้อง (Accuracy) ร้อยละ 66.30 สำหรับจุดตัดของคะแนนความเสี่ยงเพื่อทำนายการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบซี พบว่าพื้นที่ใต้โค้ง ROC เท่ากับร้อยละ 60.20 (95% CI: 0.80-1.00), ค่าความไว (Sensitivity) ร้อยละ 75.40 (95% CI: 74.33-76.64) ค่าความจำเพาะ (Specificity) ร้อยละ 41.50 (95% CI: 40.11-42.82) และค่าความถูกต้อง (Accuracy) ร้อยละ 41.80 นอกจากนี้ ผลการประเมินความพึงพอใจของผู้ใช้แบบประเมินความเสี่ยงการติดเชื้อไวรัสตับอักเสบ บี และซี โดยรวมเฉลี่ยอยู่ในระดับมาก มีค่าเฉลี่ย 4.34 (SD=0.76)
Downloads
เอกสารอ้างอิง
Department of Disease Control (TH), Division of AIDS and STIs. Thailand National Strategies to Eliminate Viral Hepatitis 2022-2030. Nonthaburi: Department of Disease Control; 2023. (in Thai)
Department of Disease Control (TH), Division of AIDS and STIs. National Guideline on Elimination of Viral Hepatitis B&C and Elimination of Mother-to-child Transmission of Hepatitis B Virus 2023. Nonthaburi: Department of Disease Control; 2023. (in Thai)
Department of Disease Control (TH), Division of AIDS and STIs. Guidelines for screening and treatment of chronic hepatitis B to improve access to antiviral therapy. Nonthaburi: Department of Disease Control; 2022. (in Thai)
Department of Disease Control (TH), Division of AIDS and STIs. Operational guidelines for screening hepatitis B and C infections among at-risk target populations, with referral to treatment systems within local administrative areas. Nonthaburi: Department of Disease Control; 2023. (in Thai)
Surakan S, Leenwiphat N, Phutachai P, Uthruk K, Paladchai P. Results of the development of the hepatitis C prevention and control system in Kalasin Provincial Prison. Thai AIDS Journal. 2023;35(3):140-50. (in Thai)
Ministry of Public Health (TH). Guidelines for the Screening and Treatment of Hepatitis B and C for General Practitioners 2024. Nonthaburi: Ministry of Public Health; 2024. (in Thai)
Kanjanawasee S. Classical Test Theory. 7th ed. Bangkok: Chulalongkorn University; 2013. (in Thai)
Kuder GF, Richardson MW. The theory of the estimation of test reliability. Psychometrika 1937;2(3):151-60.
Hebo HJ, Gemeda DH, Abdusemed KA. Hepatitis B and C Viral Infection: Prevalence, Knowledge, Attitude, Practice, and Occupational Exposure among Healthcare Workers of Jimma University Medical Center, Southwest Ethiopia. Sci World J. 2019;9482607:1-11.
Namwong T, Nithikathkul C, Promsatayaprot V, Glangkarn S. Verbal Screening Development of the Risk Behavior of Hepatitis B Virus among People in Community. J Health Sci. 2021;30(3):468-76. (in Thai)
Department of Disease Control (TH), Division of AIDS and STIs. National Strategy for the Prevention and Control of Hepatitis 2017-2021. Nonthaburi: Department of Disease Control; 2016. (in Thai)
Hosmer DW, Lemeshow S. Applied Logistic Regression. 2nd ed. New York: Wiley; 2020.
Koo M, Yang SW. Likert-Type Scale. Encyclopedia. 2025;5(18):1-11.
Srisaard B. Principles of research. 10th ed. Mahasarakham: Mahasarakham university; 2010. (in Thai)
Boone HN, Boone DA. Analyzing Likert Data. J Ext. 2012;50:1-5.
Nunnally JC, Bernstein IH. Psychometric Theory. 3rd ed. New York: McGraw-Hill; 1994.
Somsorn S. Active Communities Screening for Hepatitis B and C Virus among High-risk Populations in Lopburi Province, Fiscal Year 2024. Sci Tech Com. 2025;3(2);40-52. (in Thai)
Singharachai C, Wongwichit D, Suwanaporn S, Suttana W, Poolviwat P, Phetsuwan M, et.al. The Associated Factors of HBV and/or HCV Co-infection in Hill Tribe HIV Infection Patients in The Northern Region, Thailand, 2015. CRMJ. 2017;9(2):53-71. (in Thai)
Weldebrhan D, Berhe H, Tesfay Y. Risk Factors for Hepatitis B Virus Infection in North Ethiopia: A Case-Control Study. Hepat Med.2023;15:79-91.
Evenge CNN, Menkem EZ, Ngounou E, Watching D, Erastus Nembo Nembu EN, Luma WS, et.al. Prevalence of hepatitis B and associated factors in the Buea Regional Hospital, Cameroon. Heliyon. 2023;9(7):e17745.
Ndibarema ER, Olum R, Ayebare D, Kayaking J. Prevalence and Factors Associated with Hepatitis B Infection Among Outpatient Adults in South-Western Uganda. Hepat Med. 2022; 14:163-72.
Pimsing N, Wasitthankasem R, Treesun K, Poovorawan Y, Posuwan N. Prevalence and risk factors of Hepatitis C virus in Phetchabun. DPC. 2 Phitsanulok. 2021;8(3):28-40. (in Thai)
Caccamo G, Saffioti F, Raimondo G. Hepatitis B virus and hepatitis C virus dual infection. World J Gastroenterol. 2014;20(40):14559-67.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารควบคุมโรค
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารควบคุมโรค ถือว่าเป็นผลงานทางวิชาการหรือการวิจัย และวิเคราะห์ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่ใช่ความเห็นของกรมควบคุมโรค ประเทศไทย หรือกองบรรณาธิการแต่ประการใด ผู้เขียนจำต้องรับผิดชอบต่อบทความของตน
