ความสัมพันธ์ระหว่างความรอบรู้ด้านสุขภาพกับพฤติกรรมการเลือกบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพในการป้องกันโรคอ้วนของนักเรียนหญิงชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย อำเภอทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช
DOI:
https://doi.org/10.14456/dcj.2025.49คำสำคัญ:
ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, การบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพ, การป้องกันโรคอ้วน, นักเรียนหญิง, วัยรุ่นบทคัดย่อ
ความรอบรู้ด้านสุขภาพในการเลือกบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพเป็นปัจจัยสำคัญในการป้องกันโรคอ้วนในกลุ่มวัยรุ่นหญิง ซึ่งสอดคล้องกับแผนยุทธศาสตร์ของกระทรวงสาธารณสุขที่มุ่งส่งเสริมสุขภาพวัยรุ่น การวิจัยเชิงสำรวจแบบภาคตัดขวางครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพและความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการเลือกบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพในการป้องกันโรคอ้วนของนักเรียนหญิงชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย อำเภอทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช กลุ่มตัวอย่างจำนวน 350 คน รวบรวมข้อมูลด้วยแบบสอบถาม มีค่าดัชนีความตรงของเนื้อหารายข้อตั้งแต่ 0.66-1.00 และค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาค เท่ากับ 0.88 และ 0.79 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนาและเชิงอนุมาน ได้แก่ Spearman rank ผลการวิจัยพบว่า ภาพรวมความรอบรู้ด้านสุขภาพอยู่ในระดับเพียงพอ (mean=84.75±10.33) เมื่อจำแนกรายด้าน พบว่า การเข้าถึงข้อมูลและบริการสุขภาพเพื่อป้องกันโรคอ้วน (mean=25.90±3.81) การสื่อสารเพื่อเพิ่มความสามารถในการป้องกันโรคอ้วน (mean=19.37±2.86) การรู้เท่าทันสื่อและสารสนเทศ (mean=14.81±2.97) การจัดการเงื่อนไขทางสุขภาพของตนเอง (mean=11.05±2.40) และความรู้ ความเข้าใจทางสุขภาพ (mean=3.14±0.85) ตามลำดับ อยู่ในระดับเพียงพอ ขณะที่ด้านการตัดสินใจเลือกปฏิบัติที่ถูกต้องเพื่อป้องกันโรคอ้วน อยู่ในระดับไม่เพียงพอ (mean=10.47±2.24) นอกจากนี้ การเข้าถึงข้อมูลและบริการสุขภาพ พบว่ามีความสัมพันธ์เชิงบวกกับพฤติกรรมการเลือกบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพ (r=0.17, p=0.00) แม้นักเรียนหญิงส่วนใหญ่มีความรอบรู้ด้านสุขภาพ อยู่ในระดับเพียงพอ แต่ด้านการตัดสินใจยังไม่เพียงพอ ดังนั้นจึงควรส่งเสริมและพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์และการตัดสินใจผ่านกิจกรรมเชิงปฏิบัติและสื่อที่เหมาะสม เพื่อให้นักเรียนสามารถเชื่อมโยงความรู้ไปสู่การปฏิบัติที่ถูกต้องและยั่งยืนในการป้องกันโรคอ้วน
Downloads
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization. Obesity and overweight [Internet]. Geneva: WHO; 2023 [cited 2025 Aug 21]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight
Department of Health. Nutrition and health survey report 2022. Bangkok: Department of Health, Ministry of Public Health; 2023. (in Thai)
Pan XF, Wang L, Pan A. Epidemiology and determinants of obesity in China. Lancet Diabetes Endocrinol. 2021;9(6):373-92.
Department of Health. Guidelines for healthy eating among adolescents. Bangkok: Department of Health, Ministry of Public Health; 2021. (in Thai)
Popkin BM, Reardon T. Obesity and the food system transformation in Latin America. Obes Rev. 2018;19(8):1028-64.
Ministry of Public Health. National strategic plan for adolescent health promotion 2023-2027. Bangkok: Ministry of Public Health; 2023. (in Thai)
Nutbeam D, Lloyd JE. Understanding and responding to health literacy as a social determinant of health. Annu Rev Public Health. 2021;42:159-73.
Paakkari L, Paakkari O. Health literacy as a learning outcome in schools. Health Educ. 2012;112(2):133-52.
Berkman ND, Sheridan SL, Donahue KE, Halpern DJ, Crotty K. Low health literacy and health outcomes: an updated systematic review. Ann Intern Med. 2011;155(2):97-107.
Nutbeam D, Muscat DM. Health literacy in a nutshell: a practical guide to health communication. Sydney: McGraw-Hill; 2023.
Sørensen K, Van den Broucke S, Fullam J, Doyle G, Pelikan J, Slonska Z, et al. Health literacy and public health: a systematic review and integration of definitions and models. BMC Public Health. 2012;12:80.
Miller LMS, Cassady DL. The effects of nutrition knowledge on food label use. Appetite. 2015;92:207-16.
Campos S, Doxey J, Hammond D. Nutrition labels on pre-packaged foods: a systematic review. Public Health Nutr. 2011;14(8):1496-506.
Nakhon Si Thammarat Provincial Public Health Office. Report on nutrition and obesity situation among children and adolescents in Nakhon Si Thammarat Province 2022. Nakhon Si Thammarat: Nakhon Si Thammarat Provincial Public Health Office; 2023. (in Thai)
Wayne WD. Biostatistics: a foundation of analysis in the health sciences. 6th ed. New York: John Wiley & Sons; 1995.
Likert R. A technique for the measurement of attitudes. Arch Psychol. 1932;140:1-55.
Bloom BS. Mastery learning. In: Block JH, editor. Mastery learning: theory and practice. New York: Holt, Rinehart & Winston; 1971. p. 47-63.
Narmkul P, Woradet S, Armartpundit T, Maninet S, Songserm N. Factors influencing health literacy in overweight management among late adolescents in Thailand : A cross-sectional study. Belitung Nurs J. 2024;10(5):563-70.
Stok FM, Renner B, Clarys P, Lien N, Lakerveld J, Deliens T. Understanding eating behavior during the transition from adolescence to young adulthood: a literature review and perspective on future research directions. Nutrients. 2018;10(6):667.
Li S, Zhu Y, Zeng M, Li Z, Zeng H, Shi Z, et al. Association between nutrition literacy and overweight/obesity of adolescents: a cross-sectional study in Chongqing, China. Frontiers in Nutrition. 2022;9:893267.
Lai IJ, Chang LC, Lee CK, Liao LL. Nutrition literacy mediates the relationships between multi-level factors and college students' healthy eating behavior: Evidence from a cross-sectional study. Nutrients. 2021;13(10):3451.
Truman E, Lane D, Elliott C. Defining food literacy: a scoping review. Appetite. 2017;116:365-71.
Duplaga M, Grysztar M. Nutritional behaviors, health literacy, and health locus of control of secondary schoolers in southern Poland: a cross-sectional study. Nutrients. 2021;13(12):4323.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารควบคุมโรค
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารควบคุมโรค ถือว่าเป็นผลงานทางวิชาการหรือการวิจัย และวิเคราะห์ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่ใช่ความเห็นของกรมควบคุมโรค ประเทศไทย หรือกองบรรณาธิการแต่ประการใด ผู้เขียนจำต้องรับผิดชอบต่อบทความของตน
