ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการจัดซื้อวัคซีนป้องกันโรคติดเชื้อโควิด 19 กระทรวงสาธารณสุขไทย ในช่วงสถานการณ์การแพร่ระบาด

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการจัดซื้อวัคซีนป้องกันโรคติดเชื้อโควิด 19 กระทรวงสาธารณสุขไทย ในช่วงสถานการณ์การแพร่ระบาด การศึกษาครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลจากผู้เชี่ยวชาญที่รับผิดชอบภารกิจจัดซื้อและบริหารจัดการวัคซีนป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 จำนวน 22 ราย จากกองโรคติดต่อทั่วไป สถาบันป้องกันควบคุมโรคเขตเมือง สำนักงานป้องกันควบคุมโรค 12 แห่ง เครื่องมือที่ใช้เก็บข้อมูล คือ การวิเคราะห์เอกสาร การสัมภาษณ์แบบเจาะลึก ผลการศึกษาพบว่าความชัดเจนของนโยบายสนับสนุนการดำเนินการจัดซื้อวัคซีนในกรณีฉุกเฉินเป็นสิ่งสำคัญ การออกประกาศกระทรวงสาธารณสุขเพื่อกำหนดบทบาทหน้าที่ให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องรวมทั้งการเร่งรัดขึ้นทะเบียนยาเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยให้วัคซีนสามารถเข้าถึงกลุ่มเสี่ยงได้ทันเหตุการณ์ กระบวนการจัดซื้อวัคซีนมีความซับซ้อนแตกต่างกันในแต่ละชนิด โดยพบข้อจำกัดทางกฎหมาย การจัดซื้อจัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐฯ ไม่ครอบคลุมและเพียงพอต่อการปฏิบัติงานโดยเฉพาะกรณีพัสดุที่ยังไม่ได้ตรวจรับแต่มีความจำเป็นต้องใช้ ทำให้ภาครัฐต้องอาศัยอำนาจพิเศษหลายกรณี ได้แก่ การออกประกาศกระทรวงสาธารณสุข การใช้พระราชกำหนดการบริหารราชการในสถานการณ์ฉุกเฉิน ควรเสริมสร้างอำนาจเจรจาต่อรองเพื่อไม่ให้ต้องยอมรับข้อกำหนดจากผู้ขายเพียงฝ่ายเดียว ควรผลักดันนโยบายความมั่นคงด้านวัคซีนเพื่อรับการถ่ายทอดเทคโนโลยีผลิตวัคซีนได้ตั้งแต่ต้นน้ำเพื่อเพิ่มการเข้าถึงและลดภาระงบประมาณ ผลกระทบจากสถานการณ์การระบาดที่เปลี่ยนแปลงและการกลายพันธุ์ส่งผลต่อการตัดสินใจในการจัดหา ควรพัฒนากลยุทธ์การจัดหาวัคซีนที่มีความยืดหยุ่นสามารถตอบสนองต่อสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลง รวมทั้งเสริมสร้างความร่วมมือระหว่างประเทศเพื่อปรับรูปแบบวิธีจัดซื้อเป็นแบบรวมศูนย์เพื่อเพิ่มการเข้าถึงวัคซีน ราคาสมเหตุผล สรุปได้ว่านโยบายสนับสนุนการดำเนินงาน กระบวนการจัดซื้อวัคซีน ข้อระเบียบกฎหมาย งบประมาณ และการประสานความร่วมมือระหว่างประเทศ เป็นปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อการจัดซื้อวัคซีนป้องกันโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 ของประเทศไทย