ผลการพัฒนารูปแบบการดำเนินงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคสำหรับเภสัชกร ที่ปฏิบัติงานในโรงพยาบาลพื้นที่เขตสุขภาพที่ 7
DOI:
https://doi.org/10.14456/dcj.2025.22คำสำคัญ:
การพัฒนารูปแบบ, งานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค, การวิจัยและพัฒนาบทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการเสริมสร้างระบบงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคสำหรับเภสัชกรที่ปฏิบัติงานในโรงพยาบาลพื้นที่เขตสุขภาพที่ 7 โดยเป็นการวิจัยและพัฒนา (Research and Development: R&D) ประกอบด้วย ขั้นตอนที่ 1 (Research; R1) สำรวจความต้องการจำเป็นในการพัฒนาเภสัชกร ขั้นตอนที่ 2 (Development; D1) พัฒนาหลักสูตรเภสัชกรงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค ขั้นตอนที่ 3 (Research; R2) ทดลองใช้หลักสูตร ขั้นตอนที่ 4 (Development; D2) ติดตามประเมินผลหลังการอบรม เภสัชกรที่ปฏิบัติงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคในโรงพยาบาล และผู้บังคับบัญชา เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบทดสอบความรู้ก่อนและหลังการอบรม แบบประเมินติดตามหลังการอบรม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา และสถิติเชิงอนุมาน paired sample t-test ผลการวิจัย พบว่าขั้นตอนที่ 1 สำรวจความต้องการจำเป็นในการพัฒนาเภสัชกร จำนวน 54 คน มีความต้องการด้านความรู้เรื่องวัคซีน หลักการให้วัคซีน ด้านการบริหารจัดการวัคซีนและระบบลูกโซ่ความเย็น มากที่สุด ร้อยละ 77.8 และ 66.7 ตามลำดับ ขั้นตอนที่ 2 พัฒนาหลักสูตรโดยประยุกต์จากหลักสูตรเชิงปฏิบัติการสำหรับเจ้าหน้าที่สร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคของสถาบันวัคซีนแห่งชาติ ปี 2561 จำนวน 6 บทเรียน ขั้นตอนที่ 3 อบรมเภสัชกร ระยะเวลาอบรม 2 วัน รูปแบบบรรยายและฝึกปฏิบัติ แบบ onsite จำนวน 44 คน และ online จำนวน 62 คน พบว่า ผู้เข้ารับการอบรมทั้งแบบ Onsite และ Online มีระดับค่าเฉลี่ยความรู้หลังการอบรมสูงกว่าก่อนการอบรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001) ขั้นตอนที่ 4 สัมภาษณ์ความคิดเห็นผู้บังคับบัญชาต่อบุคลากรที่ผ่านการอบรมและความคิดเห็นของผู้ผ่านการอบรม พบว่ามีการนำความรู้และทักษะที่ได้จากการอบรมไปประยุกต์ใช้ได้อย่างถูกต้องเหมาะสม และผลประเมินมาตรฐานงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค คลังวัคซีนเภสัชกรรมโรงพยาบาล ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 100 สามารถพัฒนาศักยภาพเภสัชกรที่ปฏิบัติงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคในโรงพยาบาล ส่งผลต่อประชาชนกลุ่มเป้าหมายได้รับวัคซีนที่มีคุณภาพ
Downloads
เอกสารอ้างอิง
Department of Disease Control (TH), Bureau of General Communicable Diseases. Vaccine-preventable diseases action plan. Nonthaburi: Department of Disease Control; 2023. (in Thai)
Department of Disease Control (TH), Bureau of General Communicable Diseases. Standard operation procedure for immunization. Nonthaburi: Department of Disease Control; 2025. (in Thai)
The Office of Disease Prevention and Control 7 Khon Kaen. Report of Pharmacy Department in fiscal year 2023. Khon Kaen: Office of Disease Prevention and Control 7 Khon Kaen; 2023. (in Thai)
Ministry of Public Health (TH), Office of the Permanent Secretary. Developing system guidelines for primary care pharmacy of family pharmacist in fiscal year 2022-2024 [Internet]. Nonthaburi: Office of the Permanent Secretary; 2022 [cited 2023 Oct 1]. Available from: https://dmsic.moph.go.th/editors/userfiles/files (in Thai)
Department of Disease Control (TH), Bureau of General Communicable Diseases. Textbook of vaccine and immunization 2019. 3rd ed. Nonthaburi: Department of Disease Control; 2019. (in Thai)
National Vaccine Institute. Workshop curriculum for immunization officer. 3rd ed. Nonthaburi: National Vaccine Institute; 2018. (in Thai)
Komoltri C. Sample size calculation. Journal of Mental Health of Thailand. 2012;20(3);192-8. (in Thai)
Polit DF, Beck CT. Nursing research: principles and methods. 7th ed. Philadelphia: Lippincott, Williams & Wilkins; 2004.
Kanjanawasee S. Classical test theory. 7th ed. Bangkok: Chulalongkorn University; 2013. (in Thai)
Kirkpatrick DL, Kirkpatrick JD. Evaluating training programs: the four levels. 3rd ed. San Francisco, CA; Berrett-Koehler Publishers; 2006.
Bloom BS. Human characteristics and school learning. New York: McGraw-Hill; 1976.
Somphong P. An evaluation of training program of nursing specialty in nurse practitioner (primary medical care), Faculty of Nursing, Srinakharinwirot University [thesis]. Bangkok: Srinakharinwirot University; 2012. 112 p. (in Thai)
Jampasak S. Developing health service model of health promotion and prevention for children from birth to 5 years in well-baby clinic of primary health care network, Phichit Hospital. Journal of The Department of Medical Services. 2018;43(6);30-7. (in Thai)
Muangjaroen Y. Evaluation of the residency training program of the Department of Pediatrics, Faculty of Medicine Ramathibodi Hospital. Veridian E-Journal, Silpakorn University. 2015;8(1);1059-74. (in Thai)
Malatong P. Process of developing standards for expanded program on immunization in primary health care stage of the contracting unit of primary health care in Chamni District, Buriram Province. Academic Journal of Community Public Health. 2021;7(3);73-85. (in Thai)
Phetchatree S. Evaluation of the quality of vaccine management of hospital vaccine storages in three southernmost provinces (Pattani, Yala and Narathiwat) in 2020. Bulletin of the Department of Medical Sciences. 2021;63(4);836-45. (in Thai)
Thai Government Gazette. The pharmacy council of Thailand regulation regarding prescribing conditions and restrictions for pharmacy license issue 3 in 2021 [internet]. Bangkok: Office of the Council of State; 2022 [cited 2024 Sep 2]. Available from: https://dl.parliament.go.th/handle/20.500.13072/592703 (in Thai)
Sheer RL, Nau DP, Dorich N, Boyer AD, Pickering M, Patrick JK, et al. Medicare advantage-pharmacy partnership improves influenza and pneumococcal vaccination rates. Am J Manag Care. 2021;27(10):425-31.
Abu-rish EY, Arakat NA. The impact of pharmacist-led educational intervention on pneumococcal vaccine awareness and acceptance among elderly in Jordan. Hum Vaccin Immunother. 2021;17(4):1181-9.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารควบคุมโรค
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารควบคุมโรค ถือว่าเป็นผลงานทางวิชาการหรือการวิจัย และวิเคราะห์ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่ใช่ความเห็นของกรมควบคุมโรค ประเทศไทย หรือกองบรรณาธิการแต่ประการใด ผู้เขียนจำต้องรับผิดชอบต่อบทความของตน
