ความรอบรู้ด้านสุขภาพและพฤติกรรมการป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าของประชาชน ในอำเภอชื่นชม จังหวัดมหาสารคาม ปี 2566
DOI:
https://doi.org/10.14456/dcj.2025.8คำสำคัญ:
ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, โรคพิษสุนัขบ้า, พฤติกรรมสุขภาพบทคัดย่อ
การศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวางนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาระดับความรอบรู้ด้านสุขภาพของประชาชนในพื้นที่ที่เกิดโรคพิษสุนัขบ้าในสัตว์ต่อเนื่อง และมีประชาชนถูกกัดในอำเภอชื่นชม จังหวัดมหาสารคาม จากตัวอย่าง จำนวน 215 คน โดยใช้แบบสอบถาม ผลการศึกษา พบว่าผู้ให้ข้อมูลเป็นเพศหญิง ร้อยละ 90.2 มีอายุ 51 ปีขึ้นไป ร้อยละ 61.8 มีการศึกษาระดับมัธยมศึกษา/ปวช./ปวส./อนุปริญญา ร้อยละ 75.3 มีความรอบรู้โดยรวมอยู่ในระดับที่ไม่เพียงพอ ร้อยละ 38.6 ทักษะที่ไม่เพียงพอและเป็นปัญหามากที่สุด คือ ทักษะการตัดสินใจ มีความรู้โรคพิษสุนัขบ้าภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง และดีมาก ร้อยละ 49.8 และ 33.0 ตามลำดับ มีพฤติกรรมป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าในระดับดีมาก ร้อยละ 67.4 และได้รับข้อมูลข่าวสารป้องกันโรคพิษสุนัขบ้า จากบุคลากรสาธารณสุขมากที่สุด ร้อยละ 81.4 ผลการศึกษาแสดงให้เห็นถึงความจำเป็นเร่งด่วนในการเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพโรคพิษสุนัขบ้าแก่ประชาชน โดยหน่วยงานสาธารณสุขร่วมกับเครือข่ายจัดทำฐานข้อมูล ความรู้ข่าวสารที่ถูกต้อง และประชาชนเข้าถึงได้ง่าย ข้อเสนอแนะ 1) พัฒนาทักษะความรอบรู้ด้านสุขภาพทั้ง 5 ด้านแก่ประชาชนในพื้นที่เสี่ยง และ 2) เพิ่มแคมเปญรณรงค์ป้องกันโรคพิษสุนัขบ้าให้มากขึ้นเพื่อแก้ไขความเข้าใจผิดด้านโรคพิษสุนัขบ้า เช่น ประชาชนเข้าใจว่าสุนัขที่มีเชื้อโรคพิษสุนัขบ้าต้องดุร้ายทุกตัว และยังมีประชาชนเข้าใจว่าโรคพิษสุนัขบ้าสามารถรักษาหายได้
Downloads
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization. Rabies: WHO fact sheet on rabies providing key facts and information on symptoms, diagnosis, transmission, post-exposure prophylaxis, local treatment, prevention, WHO response [Internet]. 2019 [cited 2019 Jul 27]. Available from: https://www.who.int/health-topics/rabies#tab=tab_1
The Center for Food Security & Public Health. Rabies and rabies-related lyssavirus [Internet]. 2012 [cited 2019 Jul 27]. Available from: http://www.cfsph.iastate.edu/Factsheets/pdfs/rabies.pdf
Heyman DL, editor. Control of communicable diseases manual. 19th ed. Washington DC: American Public Health Association; 2008. p.477-85.
World Health Organization. Rabies vaccines and immunoglobulins: WHO position 2017 [Internet]. 2019 [cited 2019 Jul 27]. Available from: https://www.who.int/publications/i/item/WHO-CDS-NTD-NZD-2018.04
General Communicable Diseases Division, Department of Disease Control, Ministry of Public Health. Guidelines for the prevention and control of rabies [Internet]. 2017 [cited 2024 Jan 27]. Available from: https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1375520230123084931.pdf (in Thai)
Ministry of Public Health (TH), Department of Disease Control, Bureau of Epidemiology. DDC Watch, Year 3, Issue 3, March 2016: Rabies, a hidden danger [Internet]. Available from: http://203.157.15.110/boe/getFile.php?id=MzQ4&lbt=YmZk&rid=ZmlsZXNfdXBsb2FkL25ld3M (in Thai)
Bureau of Epidemiology (TH), Department of Disease Control, Ministry of Public Health. Rabies situation report [Internet]. [cited 2024 Aug 1]. Available from: https://odpc7.ddc.moph.go.th/upload_files/20180703160724.pdf (in Thai)
Office of Disease Prevention and Control 9, Nakhon Ratchasima. Rabies situation update [Internet]. [cited 2024 Aug 1]. Available from: https://ddc.moph.go.th/odpc9/news.php?news=37788&deptcode=odpc9&news_views=2565 (in Thai)
Department of Livestock Development. Rabies Surveillance Information System [Internet]. Available from: http://www.thairabies.net/trn/ (in Thai)
Department of Disease Control (TH), Bureau of Risk Communication and Behavioral Development. Health literacy assessment on disease prevention and control among the Thai population 2021 [Internet]. [cited 2022 Sep 1]. Available from: https://datariskcom-ddc.moph.go.th/download/การประเมินความรอบรู้ด้-6/ (in Thai)
Department of Health (TH), Health Systems Research Institute, Mahidol University. Health literacy survey report for the population aged 15 years and older 2017 (Phase 1) [Internet]. 2018 [cited 2022 Feb 17]. Available from: https://borc.anamai.moph.go.th/web-upload/24xe82d9421a764bd38b31a4171c44f37a6/tinymce/KPI/2565/KPI1_36/L2/1KPI1-36_2-2-8.pdf (in Thai)
World Health Organization. Health literacy and health promotion: definitions, concepts and examples in the Eastern Mediterranean Region. 7th Global Conference on Health Promotion, promoting health and development; 2009; Nairobi, Kenya
Sorensen K, Van den Broucke S, Fullam J, Doyle G, Pelikan J, Slonska Z, et al. Health literacy and public health: a systematic review and integration of definitions and models. BMC Public Health. 2012;12:80.
Pelikan JM, Dietscher C. Developing health literate health care organizations to better empower patients for co-producing health: from health literacy to health literate health care organizations (HLHCO). Ludwig Boltzmann Institute, Health Promotion Research; 2020 Jan 21 [Internet]. [cited 2021 Dec 18]. Available from: http://www.nationalacademies.org/hmd/Reports/2004/
Kaewdumkuang K. K-shape 5 skills to enhance health literacy [Internet]. 2020 [cited 2020 Sep 1]. Available from: http://hepa.or.th/journal.php (in Thai)
The Department of Local Administration. Chuenchom District (TH), Mahasarakham population [Internet]. [cited 2019 Jun 15]. Available from: https://dopacrr.dopa.go.th/plan_develop/app/main/upload/2564/25644413_1.pdf (in Thai)
Daniel WW. Biostatistics: A Foundation for Analysis in the Health Sciences. 7th edition. New Jersey: John Wiley & Sons; 1999.
Kaewdumkuang K. Health Literacy Assessment Tools. Health Educational Professional Association. 2021;36(2):7-18. (in Thai)
Sorensen K, Van den Broucke S, Fullam J, Doyle G, Pelikan J, Slonska Z, et al. Health literacy and public health: A systematic review and integration of definitions and models. BMC Public Health [Internet]. 2012 [cited 2021 Dec 18];12:1-13. Available from: https://doi.org/10.1186/1471-2458-12-80
Bloom BS, Madaus GF, Hastings JT. Handbook on formative and summative evaluation of student learning. New York: McGraw-Hill; 1971.
Likert R. The Human Organization: Its Management and Value. New York: McGraw-Hill, 1967.
Best JW. Research in Education. 3rd ed. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall, 1977.
Polit DF, Beck CT, Owen SV. Is the CVI an acceptable indicator of content validity? Appraisal and recommendations. Res Nurs Health. 2007;30(4):459-67.
Health Education Division, Department of Health Service Support, Ministry of Public Health. Health Literacy. Bangkok: Cooperative League of Thailand; 2013. (in Thai)
Juthong H, Yoksakul W. Results of a survey of public awareness of rabies in risk areas, Trang Province, Phatthalung, Songkhla. Thai Journal of Public Health and Health Sciences. 2020; 3(1):81-7. (in Thai)
Pisek S, Kamsai A. Rabies outbreak and knowledge, attitudes, and behaviors regarding rabies prevention and control among residents in outbreak areas, Maha Sarakham Province, March 2014-March 2017. Bangkok: Bureau of Disease Prevention and Control, Department of Livestock Development; 2018. (in Thai)
Medley AM, Millien MF, Blanton JD, Ma X, Augustin P, Crowdis K, et al. Retrospective cohort study to assess the risk of rabies in biting dogs, 2013-2015, Republic of Haiti. Trop Med Infect Dis. 2017;2(1):14.
Wongphrueksasung V, Boonyo K. Rabies situation in animals in Thailand from 2014 to 2016. Bangkok: Bureau of Disease Prevention and Control, Department of Livestock Development; 2017. (in Thai)
Yongguen R, Khuma-Hiran N. Analysis of risk factors for recurrent rabies in dogs in Kalasin Province, 2017-2018 [Internet]. [cited 2024 Nov 11]. Available from: https://region4.dld.go.th/webnew/images/stories/vichakarn/64/64_3_1.pdf (in Thai)
World Health Organization (WHO). Guidelines for dog rabies control [Internet]. [cited 2024 Nov 1]. Available from: https://www.who.int/teams/control-of-neglected-tropical-diseases/rabies.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารควบคุมโรค
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารควบคุมโรค ถือว่าเป็นผลงานทางวิชาการหรือการวิจัย และวิเคราะห์ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่ใช่ความเห็นของกรมควบคุมโรค ประเทศไทย หรือกองบรรณาธิการแต่ประการใด ผู้เขียนจำต้องรับผิดชอบต่อบทความของตน
