การพัฒนาหลักสูตรพัฒนาศักยภาพหน่วยปฏิบัติการควบคุมโรค จากการประกอบอาชีพและโรคจากสิ่งแวดล้อม ประเทศไทย

บทคัดย่อ

หลักสูตรพัฒนาศักยภาพหน่วยปฏิบัติการควบคุมโรคจากการประกอบอาชีพและโรคจากสิ่งแวดล้อม เป็นหลักสูตรที่กรมควบคุมโรคกำหนด ภายใต้พระราชบัญญัติควบคุมโรคจากการประกอบอาชีพและโรคจากสิ่งแวดล้อม พ.ศ. 2562 การศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบความรู้ก่อนและหลังเข้ารับการอบรม รวมถึงประเมินความพึงพอใจหลักสูตรพัฒนาศักยภาพหน่วยปฏิบัติการควบคุมโรคจากการประกอบอาชีพและโรคจากสิ่งแวดล้อม และเปรียบเทียบผู้ผ่านการอบรมต่อการจัดตั้งหน่วยปฏิบัติการควบคุมโรคจากการประกอบอาชีพและโรคจากสิ่งแวดล้อม ประชากรที่ใช้ศึกษา คือ ผู้เข้าอบรม ทั้งแบบ ณ สถานที่จัดอบรม และรูปแบบการเรียนรู้ผ่านสื่ออิเล็กทรอนิกส์ จำนวน 2,852 คน โดยใช้วิธีสุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง คัดเลือกผู้ที่ผ่านการอบรมทั้งภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ ระหว่างปีงบประมาณ พ.ศ. 2564-2565 จำนวน 2,094 คน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบทดสอบความรู้ ความเข้าใจ แบบประเมินความพึงพอใจ และทะเบียนคำสั่งหน่วยปฏิบัติการควบคุมโรคจากการประกอบอาชีพและโรคจากสิ่งแวดล้อม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ประกอบด้วย จำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และ paired sample t-test เป็นสถิติเชิงอนุมาน เพื่อเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้ก่อนและหลังการอบรม ผลการศึกษา พบว่าผู้เข้าอบรมส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง (ร้อยละ 69.0) ตำแหน่งนักวิชาการสาธารณสุข (ร้อยละ 79.2) ระดับชำนาญการ (ร้อยละ 38.5) หน่วยงานในสังกัดโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (ร้อยละ 35.0) ผลการเปรียบเทียบความรู้ ความเข้าใจ ค่าเฉลี่ยคะแนนก่อนการอบรม 11.3 ภายหลังการอบรมค่าเฉลี่ยคะแนนเพิ่มขึ้นเป็น 16.8 ซึ่งมีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value<0.001) แสดงให้เห็นว่าการอบรมมีผลทำให้ผู้เข้าอบรมมีความรู้ ความเข้าใจมากขึ้น ผู้ที่ผ่านการอบรมและได้รับการแต่งตั้งเป็นเจ้าหน้าที่ในหน่วยปฏิบัติการควบคุมโรคจากการประกอบอาชีพและโรคจากสิ่งแวดล้อมจังหวัดและกรุงเทพมหานคร จำนวน 1,209 คน (ร้อยละ 57.7) จากจำนวน 120 หน่วย 60 จังหวัดทั่วประเทศ และความพึงพอใจภาพรวมอยู่ในระดับมากที่สุด (=3.9) ข้อเสนอแนะควรมีการประเมินคุณภาพหลักสูตรเพื่อนำไปสู่การพัฒนาแก้ไขปรับปรุงให้สอดคล้องต่อการปฏิบัติงาน และทันต่อสถานการณ์ปัจจุบันรวมถึงการถอดบทเรียนความสำเร็จของจังหวัดที่สามารถจัดตั้งหน่วยปฏิบัติการได้