ภาวะกิลแลง-บาร์เรที่เกิดภายหลังได้รับวัคซีนป้องกันโควิด 19 ชนิดไวรัสพาหะ (แอสตร้าเซนเนก้า) รายงานผู้ป่วย 1 ราย
DOI:
https://doi.org/10.14456/dcj.2023.39คำสำคัญ:
ภาวะกิลแลง-บาร์เร, แอสตร้าเซนเนก้า, เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ภายหลังได้รับการสร้างเสริม, ภูมิคุ้มกันโรค, ไวรัสซาร์ส-โควี-2บทคัดย่อ
ภาวะกิลแลง-บาร์เร (Guillain-Barre Syndrome: GBS) คือ ภาวะผิดปกติของเส้นประสาทส่วนปลายทั่วร่างกายที่เกิดจากการกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน ส่วนใหญ่พบอาการอ่อนแรงของรยางค์ส่วนปลายแบบสมมาตรแล้วลุกลามมาส่วนบน (symmetrical ascending paralysis) พบการลดลงหรือสูญเสียรีเฟล็กซ์ (deep tendon reflex) ร่วมกับผลการตรวจน้ำในไขสันหลังมีระดับโปรตีนสูงแต่ระดับเม็ดเลือดขาวปกติ หรือต่ำ (Albuminocytologic dissociation) และพบความผิดปกติของการนำกระแสประสาท (abnormal nerve conduction) โดยสาเหตุของ การเกิดภาวะดังกล่าวยังไม่ชัดเจน แต่คาดว่าเป็นผลจากร่างกายสร้าง autoantibody มาทำลายระบบประสาท ส่วนปลายเฉียบพลัน GBS มักพบภายหลังการติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย เช่น Parainfluenza virus, Herpes virus, Severe Acute Respiratory Syndrome-Coronavirus-2 (SARS-CoV-2), Campylobacter jejuni, Mycoplasma pneumoniae, Haemophilus influenzae เป็นต้น เกิดภายหลังการผ่าตัด การได้รับบาดเจ็บ รวมถึงหลังให้วัคซีน ซึ่งจัดเป็น เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ภายหลังได้รับการสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรค (Adverse Events Following Immunization: AEFI) กรณีศึกษาฉบับนี้รายงานผู้ป่วยชายไทย อายุ 28 ปี ไม่มีโรคประจำตัว เข้ารับการรักษาตัวในโรงพยาบาล ด้วยอาการชาบริเวณปลายมือและปลายเท้าทั้ง 2 ข้าง อ่อนแรง เดินไม่ไหวหลังได้รับวัคซีนป้องกันโควิด 19 ชนิดไวรัสพาหะ (viral vector vaccine) แอสตร้าเซนเนก้า (AstraZeneca) ไป 2 วัน ผู้ป่วยได้รับการรักษาด้วย immunoglobulin ฉีดเข้าหลอดเลือดดำ (IVIg) เป็นระยะเวลา 5 วัน จนอาการดีขึ้น ดังนั้นหากไม่มีข้อจำกัดเรื่องชนิดของวัคซีน ผู้ป่วยควรได้รับวัคซีนเข็มกระตุ้นชนิดอื่นที่ไม่ใช่ชนิดไวรัสพาหะ และต้องได้รับคำแนะนำที่เพียงพอเกี่ยวกับความเสี่ยงของการเกิด GBS จากวัคซีนทางเลือกภายใต้ข้อมูลที่ยังมีอยู่อย่างจำกัดในปัจจุบัน
Downloads
เอกสารอ้างอิง
U.S. Food and Drug Administration. Emergency Use Authorization [Internet]. U.S. Food and Drug Administration; 2022 [cited 2022 Sep 20]. Available from: https://www.fda.gov/emergency-preparedness-and-response/mcm-legal-regulatory-and-policy-framework/emergency-use-authorization#vaccines
World Health Organization. The different types of COVID-19 vaccines [Internet]. Geneva: World Health Organization; 2021 [cited 2021 Nov 25]. Available from: https://www.who.int/news-room/feature-stories/detail/the-race-for-a-covid-19-vaccine-explained
Thai Food and Drug Administration. Details of medicinal product: Vaxzevria [Internet]. Nonthaburi: Thai Food and Drug Administration; 2022 [cited 2022 Sep 20]. Available from: http://pertento.fda.moph.go.th/FDA_SEARCH_DRUG/SEARCH_DRUG/pop-up_drugex.aspx?Newcode=U1DR1C10726 40000111C (in Thai)
Division of Communicable Disease, Department of Disease Control (TH). Guidelines for vaccination against COVID-19 in Thailand’s epidemic situation in 2021. 2nd ed. Nonthaburi: Division of Communicable Disease, Department of Disease Control (TH); 2021. (in Thai)
Bureau of Epidemiology, Department of Disease Control (TH). Guidelines for monitoring and investigation of adverse events following immunization of COVID-19 vaccines [Internet]. Nonthaburi: Bureau of Epidemiology, Department of Disease Control (TH); 2021 [cited 2022 Sep 20]. Available from: https://appsdoe.moph.go.th/boe/software/file/Guideline_AEFI_COVID19vaccine_DOE_17062021.pdf (in Thai)
Council for International Organizations of Medical Sciences, World Health Organization (WHO). Definition and application of terms for vaccine pharmacovigilance: Report of CIOMS/WHO Working Group on Vaccine Pharmacovigilance. Geneva: World Health Organization; 2012.
package leaflet. COVID-19 Vaccine AstraZeneca [Package insert]. [Internet]. [cited 2022 Feb 2]. Available from: https://www.azcovid-19.com/content/dam/azcovid/pdf/thailand/th-epil-azd1222-en.pdf
Keh RYS, Scanlon S, Datta-Nemdharry P, Donegan K, Cavanagh S, Foster M, et al. COVID-19 vaccination and Guillain-Barre syndrome: analyses using the National Immunoglobulin Database. Brain. 2022;146(2):739-48. doi: 10.1093/brain/awac067.
McGrogan A, Madle GC, Seaman HE, de Vries CS. The epidemiology of Guillain-Barre syndrome worldwide. A systematic literature review. Neuroepidemiology. 2009;32(2):150-63. doi: 10.1159/000184748.
Kasemsap N, Vorasoot N, Kongbunkiat K, Tiamkao S, Chotmongkol V, Sawanyawisuth K, et al. The epidemiology of Guillain-Barré syndrome in Thailand over 13 years (2005-2017): a nationwide population-based retrospective cohort study. J Peripher Nerv Syst. 2021;26(2):202-8. doi: 10.1111jns.12453.
Leonhard SE, Mandarakas MR, Gondim FAA, Bateman K, Ferreira MLB, Cornblath DR, et al. Diagnosis and management of Guillain-Barr ́e syndrome in ten steps, Nat Rev Neurol. 2019;15(11):671-83. doi: 10.1038/s41582- 019- 0250-9.
Shahrizaila N, Lehmann HC, Kuwabara S. Guillain-Barré syndrome. Lancet. 2021;397 (10280) :1214-28. doi: 10.1016/S0140-6736(21)00517-1.
Khan F, Sharma P, Pandey S, Sharma D, V V, Kumar N, et al. COVID‐19‐associated Guillain‐Barre syndrome: postinfectious alone or neuroinvasive too?. J Med Virol. 2021;93(10) :6045-9. doi: 10.1002/jmv.27159.
Willison HJ, Jacobs BC, van Doorn PA. Guillain-Barré syndrome. Lancet. 2016;388(10045) :717-27. doi: 10.1016/S0140-6736(16) 00339-1.
Aly AS, Alkolfat F, Mansour ER, Salama S. Guillain-Barre syndrome following COVID-19 vaccination: a case report and an updated review. Neuroimmunology Reports. 2022;2:100083. doi: 10.1016/j.nerep.2022.100083.
American Academy of Neurology. Immunotherapy for Guillain-Barre Syndrome management [Internet] Minneapolis, MN: The American Academy of Neurology; 2022. [cited 2022 Feb 2] Available from: https://www.aan.com/Guidelines/home/GuidelineDetail/59.
Martin Arias LH, Sanz R, Sainz M, Treceño C, Carvajal A. Guillain-Barré syndrome and influenza vaccines: a meta-analysis. Vaccine. 2015; 33(31):3773-8. doi: 10.1016/j.vaccine. 2015. 05.013.
Vellozzi C, Iqbal S, Stewart B, Tokars J, DeStefano F. Cumulative risk of Guillain-Barre syndrome among vaccinated and unvaccinated populations during the 2009 H1N1 influenza pandemic. Am J Public Health. 2014;104 (4):696-701. doi: 10.2105/AJPH.2013. 301651.
Principi N, Esposito S. Vaccine-preventable diseases, vaccines and Guillain-Barre syndrome. Vaccine. 2019;37(37):5544-50. doi: 10.1016/ j.vaccine.2018.05.119.
European Medicine Agency. COVID-19 vaccine safety update [Internet]. 2021 [cited 2021 Nov 25]. Available from: https://www.ema.europa.eu/en/documents/covid-19-vaccine-safety-update/covid-19-vaccine-safety-update-vaxzevria-previously-covid-19-vaccine-AstraZeneca-8-september-2021_en.pdf
Allen CM, Ramsamy S, Tarr AW, Tighe PJ, Irving WL, Tanasescu R, et al. Guillain-Barre syndrome variant occurring after SARS-CoV-2 vaccination. Ann Neurol. 2021;90(2):315-18. doi: 10.1002/ana.26144.
Patel SU, Khurram R, Lakhani A, Quirk B. Guillain-Barre syndrome following the first dose of the chimpanzee adenovirus-vectored COVID-19 vaccine, ChAdOx1. BMJ Case Rep. 2021;14 (4):e242956. doi: 10.1136/bcr-2021-242956.
Finsterer J. Exacerbating Guillain-Barré syndrome eight days after vector-based COVID-19 vaccination. Case Rep Infect Dis. 2021;2012: 3619131. doi: 10.1155/2021/3619131.
World Health Organization. Statement of the WHO Global Advisory Committee on Vaccine Safety (GACVS) COVID-19 subcommittee on reports of Guillain-Barre Syndrome (GBS) following adenovirus vector COVID-19 vaccines [Internet]. Geneva: World Health Organization; 2021. [cited 2021 Nov 25]. Available from: https://www.who.int/news/item/26-07-2021-statement-of-the-who-gacvs-covid-19-subcommittee-on-gbs
Galvez LA, Abadia R, Guevara R, Orozco H. Guillain-Barre syndrome after vaccination for COVID-19. The first report in Latin America. Neurology Perspectives. 2021;1(4):236-8. doi: 10.1016/j.neurop.2021.09.002.
Matarneh AS, Al-Battah AH, Farooqui K, Ghamoodi M, Alhatou M. COVID-19 vaccine causing Guillain-Barre syndrome, a rare potential side effect. Clin Case Rep. 2021;9 (9):e04756. doi: 10.1002/ccr3.4756.
Patone M, Handunnetthi L, Saatci D, Pan J, Katikireddi SV, Razvi S, et al. Neurological complications after first dose of COVID-19 vaccines and SARS-CoV-2 infection. Nat Med. 2021; 27(12):2144-53. doi: 10.1038/s41591- 021-01556-7.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2023 วารสารควบคุมโรค
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารควบคุมโรค ถือว่าเป็นผลงานทางวิชาการหรือการวิจัย และวิเคราะห์ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่ใช่ความเห็นของกรมควบคุมโรค ประเทศไทย หรือกองบรรณาธิการแต่ประการใด ผู้เขียนจำต้องรับผิดชอบต่อบทความของตน
