ปัจจัยที่สัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้มาลาเรียของประชาชน ในพื้นที่แพร่เชื้อสูง ของจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ประเทศไทย

บทคัดย่อ

โรคไข้มาลาเรียเป็นโรคติดต่อที่เป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญของประเทศไทยโดยเฉพาะตามแนวชายแดนและพื้นที่เขตป่าของประเทศ การวิจัยเชิงสำรวจแบบภาคตัดขวางนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่สัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้มาลาเรียของประชาชนในพื้นที่แพร่เชื้อสูง จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ โดยประยุกต์ใช้ PRECEDE Model และแนวคิดแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพเป็นกรอบแนวคิดในการศึกษา กลุ่มตัวอย่างเป็นตัวแทนครัวเรือนที่มีอายุ 15 ปีขึ้นไป ในพื้นที่แพร่เชื้อสูงจำนวน 400 คน คัดเลือกโดยการสุ่มแบบหลายขั้นตอน เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสัมภาษณ์ในเดือนเมษายน 2564 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนาและสถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ Chi-Square test, Pearson’ product moment correlation ผลการวิจัยพบว่า ร้อยละ 75.2 ของประชาชนในพื้นที่แพร่เชื้อสูงมีพฤติกรรมการป้องกันโรคโดยรวมอยู่ในระดับต่ำ โดยมี 23 ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการป้องกันโรคไข้มาลาเรียของประชาชนในพื้นที่แพร่เชื้อสูงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) โดย 14 ปัจจัยเป็นตัวแปรด้านคุณลักษณะส่วนบุคคล ประวัติการเจ็บป่วย และสภาพแวดล้อมที่พักอาศัย ปัจจัยนำ 5 ปัจจัย ได้แก่ ความรู้เรื่องการป้องกันโรคไข้มาลาเรีย การรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคไข้มาลาเรีย การรับรู้ความรุนแรงของโรคไข้มาลาเรีย การรับรู้ประโยชน์ของการป้องกันโรคไข้มาลาเรีย การรับรู้อุปสรรคของการป้องกันโรคไข้มาลาเรีย ปัจจัยเอื้อ 3 ปัจจัย ได้แก่ การเข้าถึงบริการทางสุขภาพ ความเพียงพอของทรัพยากรในการป้องกันยุงกัด การได้รับข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับโรคไข้มาลาเรีย และปัจจัยเสริม 1 ปัจจัย ได้แก่ แรงสนับสนุนทางสังคม ดังนั้นหน่วยงานสาธารณสุขควรทำงานเชิงรุกมากขึ้น โดยการส่งเสริมให้ประชาชนมีความรู้ ความเชื่อที่ถูกต้อง จัดบริการเอื้อให้เข้าถึงวัสดุอุปกรณ์ป้องกันโรค และเพิ่มโอกาสให้ประชาชนและเครือข่ายอาสาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในพื้นที่มีส่วนร่วมในการป้องกันและควบคุมโรคมาลาเรียในพื้นที่  อย่างต่อเนื่อง