การสอบสวนการระบาดของโรคอาหารเป็นพิษจากเชื้อ Salmonella ในโรงเรียนประถมศึกษาแห่งหนึ่ง อำเภอเมืองนครสวรรค์ จังหวัดนครสวรรค์ เดือนกรกฎาคม 2563

บทคัดย่อ

การสอบสวนการระบาดของโรคอาหารเป็นพิษจากเชื้อ Salmonella spp. ในโรงเรียนประถมศึกษาแห่งหนึ่งในจังหวัดนครสวรรค์ วันที่ 21-23 กรกฎาคม 2563 มีวัตถุประสงค์เพื่อยืนยัน ค้นหาสาเหตุ และควบคุมการระบาดของโรค โดยศึกษาระบาดวิทยาเชิงพรรณนา เก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์ เพื่อค้นหาผู้ป่วยเพิ่มเติมตามนิยามผู้ป่วยสงสัย คือ นักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 3-6 บุคลากรทางการศึกษาและผู้ประกอบอาหารที่มีอาการ ถ่ายเป็นน้ำ ถ่ายมีมูก ปวดท้อง อาเจียน คลื่นไส้ มีไข้ ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย ระหว่างวันที่ 18-23 กรกฎาคม 2563 และตรวจเพาะเชื้อยืนยันทางห้องปฏิบัติการ ศึกษาระบาดวิทยาเชิงวิเคราะห์แบบมีกลุ่มควบคุม (unmatched case-control study) ผลการสอบสวนพบผู้ป่วยโรคอาหารเป็นพิษ 192 ราย คิดเป็นอัตราป่วย ร้อยละ 12.09 เป็นนักเรียน 186 ราย บุคลากรทางการศึกษา 6 ราย ลักษณะแหล่งโรคเป็นแบบแหล่งโรคร่วม (common source) ผู้ป่วยส่วนใหญ่มีอาการถ่ายเหลวเป็นน้ำ ถ่ายมีมูก และปวดท้อง ผู้ป่วยได้รับประทานขนมกุยช่ายนึ่ง ช่วงบ่ายในวันที่ 20 กรกฎาคม 2563 ประกอบกับผลการศึกษา พบว่า ขนมกุยช่ายนึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงของการระบาดอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (adjusted OR=5.52, 95% CI 2.26-13.99) และตรวจพบเชื้อ Salmonella spp. ในขนมกุยช่ายนึ่ง แม้ว่าขนมกุยช่ายนึ่งจะ ถูกทำให้สุกโดยนึ่งในน้ำเดือดจัดเป็นเวลา 5 นาที แต่อาจมีการปนเปื้อนของเชื้อภายหลัง สรุปได้ว่า การระบาดของโรคอาหารเป็นพิษในโรงเรียนแห่งนี้ เกิดจากการปนเปื้อนเชื้อ Salmonella spp. ในขนมกุยช่ายนึ่ง ได้เสนอแนะให้โรงเรียนเลือกผู้ประกอบอาหารที่ปฏิบัติตามหลักการด้านสุขาภิบาลอาหาร ผลการเฝ้าระวังโรคหลังเกิดการระบาด เป็นระยะเวลา 1 สัปดาห์ ไม่พบผู้ป่วยเพิ่มเติม ถือว่าสิ้นสุดการระบาด