พฤติกรรมการจัดการสุขาภิบาลเพื่อป้องกันโรคไข้เลือดออกและปัจจัยที่เกี่ยวข้อง ในชุมชนเมือง ในจังหวัดพิษณุโลก
DOI:
https://doi.org/10.14456/dcj.2021.113คำสำคัญ:
การจัดการสุขาภิบาล, โรคไข้เลือดออก, ชุมชนเมือง, พฤติกรรมบทคัดย่อ
การศึกษาภาคตัดขวางนี้นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมของประชาชนในการจัดการสุขาภิบาลเพื่อป้องกันการระบาดของโรคไข้เลือดออกในชุมชนเมือง ใกล้มหาวิทยาลัยหนึ่งในจังหวัดพิษณุโลก เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเป็นแบบสอบถามออกแบบโดยครอบคลุมปัจจัยทั้ง 3 ตามแบบโมเดลสำหรับวางแผนการจัดการทางระบาดวิทยาและสังคมวิทยา PRECEDE-PROCEED MODEL กลุ่มตัวอย่างเป็นตัวแทนของผู้ที่มีหน้าที่หลักในการจัดการสิ่งแวดล้อมภายในหลังคาเรือน 198 หลังคาเรือน เก็บรวบรวมข้อมูลตั้งแต่เดือนสิงหาคม - พฤศจิกายน 2562 โดยใช้การวิเคราะห์ถดถอยเชิงพหุ ที่ระดับนัยสำคัญ 5% ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง (ร้อยละ 66.2) มีอายุ 50-59 ปี ร้อยละ 48.5 มีระดับความรู้เกี่ยวกับการจัดการสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อมเพื่อการป้องกันโรคไข้เลือดออกในระดับดี (ร้อยละ 24.2) ทัศนคติและพฤติกรรมในการจัดการสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อมในระดับดี (ร้อยละ 55.6 และ ร้อยละ 78.3 ตามลำดับ) รับรู้ข่าวสารในระดับดี ร้อยละ 18.2 มีความเพียงพอของทรัพยากรที่ใช้ในการควบคุมลูกน้ำยุงลายในระดับดีและการเข้าร่วมอบรมหรือกิจกรรมในการป้องกันโรคไข้เลือดออก ร้อยละ 20.7 และ 30.8 ความเพียงพอของทรัพยากรที่ใช้ในการควบคุมลูกน้ำยุงลายและการเข้าร่วมอบรมหรือกิจกรรมในการป้องกันโรคไข้เลือดออก เป็นตัวแปรที่สามารถร่วมอธิบายความผันแปรของพฤติกรรมการจัดการสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อมในการป้องกันโรคไข้เลือดออกได้ร้อยละ 17.6 (R2=0.176, p<0.001) การสนับสนุนความเพียงพอของทรัพยากรเป็นปัจจัยสำคัญ ที่จะเสริมสร้างพฤติกรรมที่ดีในการจัดการสิ่งแวดล้อมในที่พักอาศัย รวมถึงกิจกรรมหรือการอบรมเกี่ยวกับโรคไข้เลือดออก ควรเน้นข้อมูลหรือกิจกรรมที่สอดคล้องกับปัญหาในพื้นที่และสามารถนำไปใช้ได้จริง เพื่อให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องใช้เพื่อจัดลำดับความสำคัญในการกำหนดนโยบายการป้องกันการระบาดของโรคไข้เลือดออกในชุมชนเมืองได้อย่างมีประสิทธิภาพต่อไป
Downloads
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization. Dengue control [Internet]. [cited 2019 Jul 16]. Available from http://www.who.int/denguecontrol.
Division of Epidemiology, Department of Dis¬ease Control, Ministry of Public Health, Thai¬land. National Disease Surveillance (Report 506) [Internet]. [cited 2019 Jul 16]. Available from http://www.boe.moph.go.th/boedb/sur¬data/ index.php (in Thai)
Health Data Center, Department of Disease Control, Ministry of Public Health, Thailand [Internet]. [cited 2019 Jul 16]. Available from https://hdcservice.moph.go.th/ (in Thai)
Department of Health, Ministry of Public Health, Thailand. Manual for environmental health man¬agement in communities [Internet]. [cited 2019 Jul 16]. Available from: http://env.anamai. moph.go.th/download/bkWeb/book/a036.pdf (in Thai)
Senkram C and Nguanjairak R. Community participation development and role model on dengue hemorrhagic fever prevention and control in Thungkratadphattana, Nongki district, Burirum province A.D. 2017. The office of disease prevention and control 9th Nakhon Ratchasima journal. 2014;25(1):27-36. (in Thai)
Wongsubin K, Kaeodumkoeng K, Kengganpanich T, Kengganpanich M. Effect of empowerment program on prevention and control of dengue hemorrhagic fever among village health volunteers in Pongnamron sub-distric, Pongnamron distric, Chanthaburi province. The Journal of Prapokklao Hospital Clinical Medical Education Center 2016;33(3):196-209. (in Thai)
Lawrence W. Green, Marshall W. Kreuter. Health Program Planning: An Educational and Ecological Approac. 4th ed. McGraw-Hill: Higher Education; 2005.
Piromsethakun N, Prasertpunt V, Prapagdee B, Uyasatian U. Using the PRECEDE-PROCEED model for the development of solid waste man¬agement system for Thunyaburi home for the 1329
destitute, Pathumthani province. Proceedings of the 9th National Kasetsart University Kamphaeng Saen Conference (The 9th KU-KPS Conference), December 6-7, 2012, Nakhon Pathom, Thailand.
Ua-Kit N, Pensri L. Utilization of the PRECEDE MODEL in health promotion. Thai Red Cross Nursing Journal. 2019;12(1):38-48. (in Thai)
Apikomolkorn Y, Pintasai K. Effectiveness of the PRECEDE PROCEED model on health literacy among diabetes and hypertension patients at Ban Kluai Phae Sub-district Health Promoting Hospital, Lampang. Disease Control Journal. 2019; 45(4):343-54. (in Thai)
Krejcie R, Morgan D. Determining Sample Size for Research Activities. Educational and Psycho¬logical Measurement. 1970;30(3):607-10.
Cronbach L. Essentials of Psychological Test. 5th ed. New York: Harper Collins; 1990.
Pruttikarnkit T. Community Context Under the Semi-Urban, Semi-Rural Society. FEU Academic Review Journal. 2015;1(9):7-15. (in Thai)
Leimbach M. Learning transfer model: A research-driven approach to enhancing learning effectiveness. Information and Communication Technologies (ICT) Journal. 2010;42(2): 81-6.
Ponrachom C, Sriboonthip N, Wangkahart A. Casual Factors of Dengue Hemorrhagic Fever Protecting Behaviors of People Living at the Frontier of Thailand and Republic of the Union of Myanmar: Qualitative Research. Phetchabun Rajabhat Journal. 2018;20(1):46-55. (in Thai)
Rattanapunya S. Factors Influencing with Surveillance and Control Behaviors for Dengue Hemorrhagic Fever among Village Health Volunteers in Mae Rim District, Chiang Mai Province. Ratchaphruek Journal. 2018;16(2) :87-96. (in Thai)
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารควบคุมโรค ถือว่าเป็นผลงานทางวิชาการหรือการวิจัย และวิเคราะห์ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่ใช่ความเห็นของกรมควบคุมโรค ประเทศไทย หรือกองบรรณาธิการแต่ประการใด ผู้เขียนจำต้องรับผิดชอบต่อบทความของตน
