ปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติตามแผนการรักษาของผู้ป่วยวัณโรคปอดรายใหม่ ที่ขึ้นทะเบียนในโรงพยาบาลชุมชน จังหวัดพิษณุโลก
DOI:
https://doi.org/10.14456/dcj.2021.66คำสำคัญ:
การปฏิบัติตามแผนการรักษา, วัณโรคปอด, ผู้ป่วยใหม่, โรงพยาบาลชุมชนบทคัดย่อ
วัณโรคนับเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญระดับโลก โดยเป็น 1 ใน 10 ของสาเหตุนำของการเสียชีวิตทั่วโลก ในขณะที่อัตราความสำเร็จของการรักษาวัณโรคทั่วโลกกลับมีแนวโน้มลดลง การปฏิบัติตามแผนการรักษามีความสำคัญต่อความสำเร็จของการรักษา โดยเฉพาะผู้ป่วยวัณโรคปอดรายใหม่ การศึกษาครั้งนี้ เป็นการวิจัยเชิงสำรวจภาคตัดขวาง (Cross-sectional survey research) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการปฏิบัติตามแผนการรักษา และปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติตามแผนการรักษาของผู้ป่วยวัณโรคปอดรายใหม่ที่ขึ้นทะเบียนในโรงพยาบาลชุมชน จังหวัดพิษณุโลก เก็บรวบรวมข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่าง จำนวน 394 คน โดยใช้แบบสอบถามที่จัดส่งทางไปรษณีย์ผ่านผู้รับผิดชอบงานวัณโรค วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติวิเคราะห์การถดถอยแบบพหุคูณแบบหลายขั้นตอน (Multiple Regression Analysis : Stepwise) ผลการวิจัยพบว่ากลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศชาย อายุเฉลี่ย 52.31 ปี ประกอบอาชีพรับจ้าง (ร้อยละ 37.56) รายได้เฉลี่ยต่อเดือนไม่เกิน 3,000 บาท (ร้อยละ 41.62) ความรู้เกี่ยวกับวัณโรคอยู่ในระดับสูง (ร้อยละ 62.44) ความเครียดอยู่ในระดับปานกลาง (ร้อยละ 56.85) การได้รับแรงสนับสนุนทางสังคมอยู่ในระดับสูง (ร้อยละ 64.47) ความพึงพอใจของผู้ป่วยต่อผู้ให้บริการสุขภาพอยู่ในระดับสูง (ร้อยละ 74.62) ความเชื่อมั่นในประสิทธิภาพของการรักษาอยู่ในระดับสูง (ร้อยละ 67.26) การมีส่วนร่วมในการวางแผนการรักษา อยู่ในระดับสูง (ร้อยละ 61.42) อาการไม่พึงประสงค์จากยาที่ใช้ในการรักษาอยู่ในระดับต่ำ (ร้อยละ 63.71) การปฏิบัติตามแผนการรักษาอยู่ในระดับสูง (ร้อยละ 74.87) ปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติตามแผนการรักษาของผู้ป่วยวัณโรคปอดรายใหม่ที่ขึ้นทะเบียนในโรงพยาบาลชุมชน จังหวัดพิษณุโลก ได้แก่ ความรู้เกี่ยวกับวัณโรค การมีส่วนร่วมในการวางแผนการรักษา ความพึงพอใจของผู้ป่วยต่อผู้ให้บริการสุขภาพ ความเครียด อายุ ความเชื่อมั่นในประสิทธิภาพของการรักษา เพศ และแรงสนับสนุนทางสังคม ซึ่งสามารถร่วมกันทำนายการปฏิบัติตามแผนการรักษา ได้ร้อยละ 73.80 (adj.R2=.738, F=139.304, p–value<.05) การส่งเสริมให้ผู้ป่วยมีการปฏิบัติตามแผนการรักษา ควรมีการให้ความรู้เกี่ยวกับวัณโรค ให้การสนับสนุนทางสังคม เพิ่มการดูแลสำหรับผู้ป่วยที่มีอายุน้อย ผู้ป่วยเพศหญิง และผู้ป่วยที่มีความเครียด ส่งเสริมการมีส่วนร่วม สร้างสัมพันธภาพและความเชื่อมั่น ซึ่งจะช่วยเพิ่มผลสำเร็จของการรักษาวัณโรค
Downloads
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization. THE END TB STRATEGY [Internet]. Geneva: World Health Organization; 2015 [cited 2019 Sep 3]. 26 p. Available form: https://www.who.int/tb/strategy/End_TB_Strategy.pdf
World Health Organization. GLOBAL TUBERCULOSIS REPORT 2018 [Internet]. Geneva: World Health Organization; 2018 [cited 2019 Sep 3]. 265 p. Available form: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/274453/9789241565646-eng.pdf
Bureau of tuberculosis, Department of Disease Control. National Tuberculosis control Programme Guidelines, Thailand 2018 [Internet]. Nonthaburi: Bureau of tuberculosis; 2018 [cited 2019 Sep 3]. 190 p. Available form: https://www.tbthailand.org/download/Manual/NTP2018.pdf (in Thai)
Office of Disease Prevention and Control Region 2 Phitsanulok, Department of Disease Control. National Tuberculosis Information Program: NTIP [Internet]. Phitsanulok: Office of Disease Prevention and Control Region 2 Phitsanulok; 2019 [cited 2019 Sep 4]. Available from: https://tbcmthailand.ddc.moph.go.th (in Thai)
World Health Organization. ADHERENCE TO LONG-TERM THERAPIES: Evidence to Action [Internet]. Geneva: World Health Organization; 2003 [cited 2019 Sep 3]. 196 p. Available form: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/42682/9241545992.pdf?sequence=1&isAllowed=y.pdf
Imperial M Z, Nahid P, Phillips P P J, Davies G R, Fielding K, Hanna D, et al. A patient-level pooled analysis of treatment-shortening regimens for drug-susceptible pulmonary tuberculosis. Nature Medicine [Internet]. 2018 [cited 2019 Sep 5];(24):1708–15. Available form: https://www.nature.com/articles/s41591-018-0224-2.pdf
Tang Y, Zhao M, Wang Y, Gong Y, Yin X, Zhao A, et al. Non-adherence to anti-tuberculosis treatment among internal migrants with pulmonary tuberculosis in Shenzhen, China: a cross-sectional study. BMC public health [Internet]. 2015 [cited 2019 Sep 5];(15):474 Available form: https://bmcpublichealth.biomedcentral.com/track/pdf/10.1186/s12889-015-1789-z.pdf
Comrey A L, Lee H B. A First Course in Factor Analysis. 2nd ed. Hillsdale, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associated; 1992.
Chaimay b. Sample size determination for descriptive research in public health. Thaksin J [Internet]. 2013 [cited 2019 Sep 5];2(16):9-18. Available form: https://ph02.tci-thaijo.org/index.php/tsujournal/article/view/42935/35522.pdf (in Thai)
Bloom B S, Hastings J T, Madaus G F. Hand book on Formative and Summative Evaluation of Student Learning. New York: McGraw-Hill Book Company; 1971.
Mahadnirankul S, Poompaisanchai W, Tapanya P. The Construction of Suan Prung Stress Test for Thai Population. APPJ. 1997:13(3);1-20. (in Thai)
Best, JW. Research in Education. 10th ed. Englewood Cliffs, New Jersey: Practice; Hall; 2006
Fagundez G, Perez-Freixo H, Eyene J, Momo J C, Biyé L, Esono T, et al. Treatment Adherence of Tuberculosis Patients Attending Two Reference Units in Equatorial Guinea. PloS one [Internet]. 2016 [cited 2019 Sep 6];11(9):e0161995. Available form: https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0161995.pdf
Krasniqi S, Jakupi A, Daci A, Tigani B, Jupolli-Krasniqi N, Pira M, et al. Tuberculosis Treatment Adherence of Patients in Kosovo. Tuberculosis Research and Treatment. [Internet]. 2017 [cited 2019 Sep 6];(2017):1-8. Available form: https://www.researchgate.net/publication/320869423_Tuberculosis_Treatment_Adherence_of_Patients_in_Kosovo.pdf
Tesfahuneygn G, Medhin G, Legesse M. Adherence to Anti-tuberculosis treatment and treatment outcomes among tuberculosis patients in Alamata District, northeast Ethiopia. BMC Research Notes [Internet]. 2015 [cited 2019 Sep 7];(8):503. Available form: https://bmcresnotes.biomedcentral.com/articles/10.1186/s13104-015-1452-x#citeas.pdf
Herrero MB, Ramos S, Arrossi S. Determinants of non adherence to tuberculosis treatment in Argentina: barriers related to access to treatment. Revista Brasileira de Epidemiologia [Internet]. 2015 [cited 2019 Sep 7];18(2):287-98. Available form: https://www.scielosp.org/pdf/rbepid/2015.v18n2/287-298/en.pdf
Madeira de Oliveira S, Altmayer S, Zanon M, Alves Sidney-Filho L A, Moreira A L S, de Tarso Dalcin P, et al. Predictors of noncompliance to pulmonary tuberculosis treatment: An insight from South America. PloS one [Internet]. 2018 [cited 2019 Sep 8];13(9):e0202593. Available form: https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0202593.pdf
Alipanah N, Jarlsberg L, Miller C, Linh NN, Falzon D, Jaramillo E, et al. Adherence interventions and outcomes of tuberculosis treatment: A systematic review and meta-analysis of trials and observational studies. PLoS medicine [Internet]. 2018 [cited 2019 Sep 9];15(7):1-44. Available form: Adherence interventions and outcomes of tuberculosis treatment: A systematic review and meta-analysis of trials and observational studies (storage.googleapis.com).pdf
Skinner D, Claassens M. It’s complicated: why do tuberculosis patients not initiate or stay adherent to treatment? A qualitative study from South Africa. BMC infectious diseases [Internet]. 2016 [cited 2019 Sep 9];2016(16);712. Available form: https://bmcinfectdis.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12879-016-2054-5#citeas.pdf
Gebreweld FH, Kifle MM, Gebremicheal FE, Simel LL, Gezae MM, Ghebreyesus SS, et al. Factors influencing adherence to tuberculosis treatment in Asmara, Eritrea: a qualitative study. Journal of Health, Population, and Nutrition [Internet]. 2018 [cited 2019 Sep 10];37(1):1. Available form: http://europepmc.org/article/PMC/5756387.pdf
Diefenbach-Elstob T, Plummer D, Dowi R, Wamagi S, Gula B, Siwaeya K, et al. The social determinants of tuberculosis treatment adherence in a remote region of Papua New Guinea. BMC Public Health [Internet]. 2017 [cited 2019 Sep 10];17(70):1-12. Available form: https://www.researchgate.net/publication/312308016_The_social_determinants_of_tuberculosis_treatment_adherence_in_a_remote_region_of_Papua_New_Guinea.pdf
Tola HH, Tol A, Shojaeizadeh D, Garmaroudi G. Tuberculosis Treatment Non-Adherence and Lost to Follow Up among TB Patients with or without HIV in Developing Countries: A Systematic Review. Iranian Journal of Public Health [Internet]. 2015 [cited 2019 Sep 10];44(1):1-11. Available form: https://www.researchgate.net/publication/278044617_Tuberculosis_Treatment_Non-Adherence_and_Lost_to_Follow_Up_among_TB_Patients_with_or_without_HIV_in_Developing_Countries_A_Systematic_Review.pdf
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารควบคุมโรค ถือว่าเป็นผลงานทางวิชาการหรือการวิจัย และวิเคราะห์ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่ใช่ความเห็นของกรมควบคุมโรค ประเทศไทย หรือกองบรรณาธิการแต่ประการใด ผู้เขียนจำต้องรับผิดชอบต่อบทความของตน
