ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการติดเชื้อโรคหนอนพยาธิของประชาชนในพื้นที่ อำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน

บทคัดย่อ

การศึกษาเชิงสำรวจแบบภาคตัดขวางนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจสถานการณ์โรคหนอนพยาธิและศึกษาปัจจัยด้านพฤติกรรมเสี่ยงต่อโรคหนอนพยาธิในกลุ่มประชาชนพื้นที่อำเภอบ่อเกลือ โดยใช้รูปแบบและเครื่องมือในการศึกษาของกรมควบคุมโรค คือการตรวจอุจจาระเพื่อหาไข่หนอนพยาธิด้วยเทคนิควิธี Modified Kato Katz technique และเก็บข้อมูลพฤติกรรมเสี่ยงด้วยแบบสอบถาม กลุ่มตัวอย่างคือประชาชนอายุตั้งแต่ 1 ปีขึ้นไปที่อาศัยในพื้นที่อำเภอบ่อเกลือทั้งหมด 271 รายสุ่มกลุ่มตัวอย่างสู่การศึกษาด้วยการสุ่มหลายช่วงชั้น วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติพรรณนาค่าเฉลี่ย ร้อยละ และสถิติอนุมานได้แก่ Adjusted Odds ratioดำเนินการในช่วงเดือนมกราคม-มีนาคม ปีพ.ศ. 2562 ผลการศึกษาพบว่า อัตราการติดโรคหนอนพยาธิของกลุ่มตัวอย่างเท่ากับ ร้อยละ 58.7เมื่อจำแนกรายชนิดหนอนพยาธิพบว่ามีการตรวจพบไข่หนอนพยาธิที่มีลักษณะคล้ายไข่หนอนพยาธิกลุ่มพยาธิใบไม้ตับ(OV like) มากที่สุดร้อยละ 26.9 และตรวจพบไข่พยาธิไส้เดือนร้อยละ 21.4 ไข่พยาธิปากขอและไข่พยาธิกลุ่มพยาธิตืดเท่ากันร้อยละ 4.1 ตามลำดับกลุ่มตัวอย่างที่มีพฤติกรรมเสี่ยงการติดโรคพยาธิใบไม้ตับและพยาธิใบไม้ลำไส้ขนาดเล็ก ร้อยละ 84.5 พฤติกรรมเสี่ยงต่อการติดโรคพยาธิไส้เดือน ร้อยละ 63.8 และพฤติกรรมเสี่ยงต่อการติดโรคพยาธิตืด ร้อยละ 54.6 ตามลำดับกลุ่มตัวอย่างที่มีพฤติกรรมเสี่ยงด้วยการบริโภคอาหารเมนูปลาน้ำจืดเกล็ดขาวที่ปรุงไม่สุกด้วยความร้อนมีโอกาสติดโรคหนอนพยาธิกลุ่มพยาธิใบไม้ตับ 3.1 เท่าของกลุ่มตัวอย่างที่ไม่มีพฤติกรรมเสี่ยง (Odds ratio 3.1,95%CI1.4-6.9) กลุ่มตัวอย่างที่มีพฤติกรรมเสี่ยงด้วยการไม่ล้างผักหรือผลไม้ก่อนกินมีโอกาสติดโรคพยาธิไส้เดือน 5.4 เท่าของกลุ่มตัวอย่างที่ไม่มีพฤติกรรมเสี่ยง (Odds ratio 5.4,95% CI 2.7-10.7) ข้อมูลพฤติกรรมบ่งชี้ให้เห็นถึงสาเหตุของการติดโรคหนอนพยาธิในประชาชนพื้นที่อำเภอบ่อเกลือ ดังนั้นการจัดกระบวนการเรียนรู้สุขภาพ โดยเฉพาะการสื่อสารสุขภาพในประเด็นเมนูอาหารปลอดภัยจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งที่ต้องสร้างความรู้และความเข้าใจให้กับประชาชนในการป้องกันโรคหนอนพยาธิในพื้นที่อำเภอบ่อเกลือ