ถอดรหัส - การรักษาวัณโรคด้วยกลวิธี DOTS ในกรุงเทพมหานคร
DOI:
https://doi.org/10.14456/dcj.2020.41คำสำคัญ:
วัณโรค, รักษาวัณโรค, กลวิธี ในกรุงเทพมหานครบทคัดย่อ
วัณโรคเป็นโรคระบาดที่คร่าชีวิตชาวโลกจำนวนมาก ตั้งแต่สมัยโบราณหลายพันปีก่อนจนถึงปัจจุบัน องค์การอนามัยโลก (World Health Organization-WHO) รายงานว่าทุกวันนี้ 1 ใน 3 ของชาวโลกได้ติดเชื้อวัณโรค มีอัตราป่วยใหม่ปีละประมาณ 10.4 ล้านคน เสียชีวิตประมาณ 1.7 ล้านคนต่อปี ส่วนประเทศไทยถูกจัดเป็น 1 ใน 14 ประเทศทั่วโลกที่วัณโรคเป็นปัญหาวิกฤตทางสาธารณสุข กรุงเทพมหานครซึ่งเป็นเมืองใหญ่ประชากรเคลื่อนย้ายสูงมาก ยังมีปัญหาของเอชไอวี/เอดส์ (Human Immunodeficiency Virus/Acquired Immunodeficiency Syndrome-HIV/AIDS) มาซ้ำเติมอีก จึงมีการคาดคะเนตามหลักระบาดวิทยาว่ากรุงเทพมหานคร ได้แบกรับปัญหาวัณโรคไว้อย่างหนักหน่วง สำนักอนามัย กรุงเทพมหานคร ได้สนองนโยบายของ สำนักว่าการกรุงเทพมหานคร (Bangkok Metropolitan Administration-BMA) เรื่องการควบคุมวัณโรคให้มีประสิทธิภาพตั้งแต่ พ.ศ. 2541 โดยกำหนดแนวทางการรักษาตามกลวิธี Directly Observed Therapy, Short Course (DOTS) ที่ WHO แนะนำ แผนงาน BMA-DOTS นี้มีระบบระเบียบบริหารจัดการที่เข้มงวดจริงจัง เน้นการดูแลรักษาผู้ป่วยวัณโรคทุกรายที่ตรวจพบอย่างใกล้ชิด อำนวยความสะดวก ที่สำคัญคือ ไม่ต้องเสียค่าตรวจรักษาแต่ประการใด ภายใต้บรรยากาศที่เอาใจใส่ ห่วงใย และช่วยเหลือดั่งญาติจากแพทย์ พยาบาล และเจ้าหน้าที่ของศูนย์บริการสาธารณสุข (ศบส.) ตามระบบเครือข่ายวัณโรค (TB Network) ผลการรักษาได้บรรลุเป้าหมายที่ WHO แนะนำไว้ที่ร้อยละ >90 ตลอดระยะเวลาหลายปีอย่างต่อเนื่อง เมื่อเทียบกับวิธีและผลการรักษาของสถาบันการแพทย์อื่น ๆ ในกรุงเทพฯ BMA-DOTS มีผลงานโดดเด่นที่สุด มีอัตราขาดหายและขอโอนย้ายออกระหว่างรักษาของผู้ป่วยต่ำที่สุด BMA-DOTS MODEL นี้ จึงน่าที่สถาบันการแพทย์อื่น ๆ นำไปปรับใช้ตามความเหมาะสมต่อไป
Downloads
เอกสารอ้างอิง
Bureau of Tuberculosis. National tuberculosis control programme guideline, Thailand, 2018. Nonthaburi: Department of Disease Control (TH); 2018. (in Thai)
Nakajima H. Tuberculosis: a global emergency. World Health. 1993;46(4):3.
Bangkok Metropolitan Administration. Appointing a planning and developing committees for efficient tuberculosis control in Bangkok, 1997 February 13, Bangkok: Bureau of Bangkok Metropolitan Administration; 1997. Official Document No.: 624/1997. (in Thai)
Garner P, Volmink J. Directly observed treatment for tuberculosis. BMJ. 2003;327(7419):823-4.
World Health Organization. The global plan to stop TB 2006-2015. Geneva: World Health Organization; 2006.
World Health Organization. Global tuberculosis report 2019. Geneva: World Health Organization; 2019.
World Health Organization. Implementing the end TB strategy: the essentials. Geneva: World Health Organization; 2015.
O’Boyle SJ, Power JJ, Ibrahim MY, Watson JP. Factors affecting patient compliance with anti-tuberculosis chemotherapy using the directly observed treatment, short-course strategy (DOTS). Int J Tuberc Lung Dis. 2002;6(4):307-12.
Chunhaswasdikul B, Kamolratanakul P, Jittinandana A, Tangcharoensathien V, Kuptawintu S, Pantumabamrung P. Anti-tuberculosis programs in Thailand: a cost analysis. Southeast Asian J Trop Med Public Health. 1992;23(2):195-9.
Kamolratanakul P, Chunhaswasdikul B, Jittinandana A, Tangcharoensathien V, Udomrati N, Akksilp S. Cost-effectiveness analysis of three short-course anti-tuberculosis programmes compared with a standard regimen in Thailand. J Clin Epidemiol. 1993;46(7):631-6.
Al-Hajjaj MS, Al-Khatim IM. High rate of non-compliance with anti-tuberculosis treatment despite a retrieval system: a call for implementation of directly observed therapy in Saudi Arabia. Int J Tuberc Lung Dis. 2000;4(4):345-9.
Murray CJ, DeJonghe E, Chum HJ, Nyangulu DS, Salomao A, Styblo K. Cost effectiveness of chemotherapy for pulmonary tuberculosis in three sub-Sahara African countries. Lancet. 1991;338(8778):1305-8.
Okanurak K, Kitayaporn D, Fungladda W. Factors associating with completion and default rates for treatment of tuberculosis patients in Bangkok. Bangkok: Mahidol University, Faculty of Tropical Medicine; 2006. (in Thai)
Department of Health. Policy and guideline in TB control in Bangkok. Bangkok: Bangkok Metropolitan Administration; 2011. (in Thai)
Department of Health. Bangkok TB annual report 2017. Bangkok: Bangkok Metropolitan Administration; 2017. (in Thai)
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารควบคุมโรค ถือว่าเป็นผลงานทางวิชาการหรือการวิจัย และวิเคราะห์ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่ใช่ความเห็นของกรมควบคุมโรค ประเทศไทย หรือกองบรรณาธิการแต่ประการใด ผู้เขียนจำต้องรับผิดชอบต่อบทความของตน
