ระบาดวิทยาของเชื้อก่อโรคกลุ่มเอนเทอโรไวรัส ในเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี ในโรงพยาบาลเครือข่ายเฝ้าระวังทางห้องปฏิบัติการ ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2560
DOI:
https://doi.org/10.14456/dcj.2020.6คำสำคัญ:
เชื้อก่อโรค, เชื้อเอนเทอโรไวรัส, โรคมือเท้าปาก, เครือข่ายเฝ้าระวังทางห้องปฏิบัติการบทคัดย่อ
โรคมือเท้าปาก เป็นโรคที่เป็นปัญหาด้านสาธารณสุขที่สำคัญ ผู้ป่วยส่วนใหญ่แพทย์จะวินิจฉัยตามอาการ ไม่ได้เก็บตัวอย่างส่งตรวจเพื่อยืนยันการเกิดโรค ดังนั้นสำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค ได้จัดทำโครงการเฝ้าระวังทางห้องปฏิบัติการขึ้น เพื่อเฝ้าระวังเชื้อก่อโรคที่เป็นสาเหตุของโรคมือเท้าปากและกลุ่มโรคเอนเทอโรไวรัสในโรงพยาบาล เพื่อทำให้ทราบเชื้อก่อโรคที่เป็นสาเหตุของกลุ่มโรคเอนเทอโรไวรัสในกลุ่มเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2560 มีโรงพยาบาลที่ส่งตัวอย่างตรวจ 27 แห่ง เก็บตัวอย่างจากผู้ป่วยส่งตรวจที่ศูนย์วิทยาศาสตร์สุขภาพโรคอุบัติใหม่ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ จำนวน 707 ราย (746 ตัวอย่าง)ตรวจพบเชื้อก่อโรค จำนวน 357 ตัวอย่าง (ร้อยละ 47.86) ส่วนใหญ่เก็บตัวอย่างป้ายจากคอ ร้อยละ 92.66 พบเชื้อ Coxsackievirus มากที่สุดร้อยละ 62.75 รองลงมาคือ เชื้อ Enterovirus 71 ร้อยละ 30.81 และเชื้ออื่น ๆ ได้แก่ Echovirus และ Rhinovirus ร้อยละ 6.44 ในกลุ่มเชื้อ Coxsackievirus ตรวจพบ Coxsackie virus A16 มากที่สุด ร้อยละ 39.64 มีรายงานเสียชีวิต 1 รายจากเชื้อ Enterovirus 71 ส่งตัวอย่างตรวจสูงสุดในเดือนตุลาคม 2559 จากการสัมภาษณ์ผู้ปกครองเด็กตามแบบเก็บข้อมูล 390 คน คิดเป็นร้อยละ 55.24 ของตัวอย่างที่ส่งตรวจ ส่วนใหญ่เป็นเด็กเล็กยังไม่เข้าเรียน ร้อยละ 48.87 ศึกษาในศูนย์เด็กเล็ก ร้อยละ 52.97 อาการที่พบส่วนใหญ่มีตุ่มหรือแผลในปาก ร้อยละ 76.15 มีไข้ ร้อยละ 74.62 ผื่นที่ฝ่ามือ ฝ่าเท้า แขน ขา หรือก้น ร้อยละ 58.21 ในจำนวนนี้มีกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ 1 ราย ปอดบวม 2 ราย และไข้สมองอักเสบ 1 ราย องค์กรแพทย์ในโรงพยาบาลมีบทบาทสำคัญ สามารถทำให้บุคคลากรให้ความร่วมมือในการดำเนินงานเป็นอย่างดี และทำให้เก็บตัวอย่างได้ตามเป้าหมาย จุดคัดกรองโรคในโรงพยาบาลเป็นจุดที่สำคัญในการตรวจจับการระบาดของโรค เจ้าหน้าที่คอยสังเกตเมื่อพบผู้ป่วยโรคมือเท้าปากจำนวนมากผิดปกติ และเป็นผู้ป่วยในพื้นที่เดียวกัน ทำให้ตรวจจับการระบาดของโรคได้ ควรขยายหน่วยงานที่ตรวจวินิจฉัยทางห้องปฏิบัติการไปทั่วทุกภูมิภาค หรือทุกศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ เพื่อให้สามารถตรวจจับการระบาดของโรค ก่อนที่จะแพร่กระจายออกไปในวงกว้าง และการพัฒนาวิธีการตรวจวินิจฉัยเบื้องต้นให้มีความถูกต้องแม่นยำ ง่าย สะดวก รวดเร็ว และสามารถนำไปประยุกต์ใช้ในภาคสนามเพื่อการเฝ้าระวัง สอบสวน และควบคุมโรคได้อย่างมีประสิทธิภาพ จึงเป็นเป้าหมายที่สำคัญ
Downloads
เอกสารอ้างอิง
Solmon T, Lewthwate P, Perera D, Cardosa MJ, McMinn P, Ooi MH. Virology, epidemiology, pathogenesis, and control of Enterovirus 71. Lancet Infect Dis 2010;10:778-90.
Chokephaibulkit K. Hand, foot, and mouth disease and Enterovirus 71 [Internet]. [cited 2017 Dec 4]. Available from: https://www.thaipediatrics.org/attchfile/HFMD_22%2007%202012%20final.pdf (in Thai)
Bureau of Epidemiology, Department of Disease Control. Annual Epidemiological Survillance Report 2016 [Internet]. [cited 2017 Dec 3]. Available from: https://apps.boe.moph.go.th/boeeng/annual/AESR2016/index.html (in Thai)
National Institute of Health, Department of Medical Sciences. Annual report 2016 [Internet]. Nonthaburi: National Institute of Health; 2016 [cited 2017 Dec 3]. 160 p. Available from: https://cloud.dmsc.moph.go.th/itc/annual_report/pdf/2559/59-nih.pdf (in Thai)
Guharat S. Definition of infectious diseases Thailand. 2nd ed. Nonthaburi: Division of Epidemiology; 2003. (in Thai)
Sabanathan S, Tan LV, Thwaites L, Wills B, Qui PT, Rogier van Doorn H. Enterovirus 71 related severe hand, foot, and mouth disease outbreaks in South-East Asia: current situation and ongoing challenges. J Epidemiol Community Health 2014;68:500-2.
Xing W, Liao Q, Viboud C, Zhang J, Sun J, Wu JT, et al. Hand, foot, and mouth disease in China, 2008-12: an epidemiological study. Lancet Infect Dis 2014;14:308-18.
Zhao Y, Zhang H, Liu H, Zhang J, He L, Sun H, et al. Molecular characteristics of hand, foot, and mouth disease for hospitalized pediatric patients in Yunnan, China. Medicine (Baltimore) 2018;97:e11610.
National Institute of Health, Department of Medical Sciences. All MOPH’s 14 Medical Sciences Centers were made fully prepared to test for genetic materials of viral pathogens causing hand, foot, and mouth disease (HFMD), 2012 [Internet]. [cited 2017 Dec 3]. Available from: https://nih.dmsc.moph.go.th/login/showimgdetil.php?id=116 (in Thai)
Huang CC, Liu CC, Chang YC, Chen CY, Wang ST, Yeh TF. Neurologic complications in children with Enterovirus 71 infection. N Engle J Med 1999;341:936-42.
Thongnoi N, Ounta C, Harika S. Report on outbreak investigation of hand, foot, and mouth disease (HFMD) in a day nursery at Wat Phothisat, Ban Khok Sa-at and in the community of Khok Na Ko Subdistrict, Pa Tio District, Yasothon Province, during July 21-24, 2012 [Internet]. [cited 2017 Dec 4]. Available from: https://www.boe.moph.go.th/boedb/srrtnetwork/otoo/filen/a07350585120721.pdf (in Thai)
Khatanyu S, Salidsiri S. Outbreak of hand, foot, and mouth disease in a Day Care Nursery Taweewatthana District, Bangkok, July 2012. Weekly Surveillance Report 2013;44:465-70. (in Thai)
Ooi MH, Solomon T, Podin Y, Mohan A, Akin W, Yusuf MA, et al. Evaluation of different clinical sample types in diagnosis of human Enterovirus 71-associated hand-foot-and-mouth disease. J Clin Microbiol 2007;45:1858-66.
Wacharapluesadee S. Specimen collection being carried out in a professional manner to test for pathogens causing infectious diseases. In: Wongkumma A, Dhangngen P, Hinjoy S, Wacharapluesadee S, Poolsrikan C, editors. List of laboratory facilities with capacity to detect dangerous communicable diseases and communicable diseases under surveillance in accordance with the Communicable Diseases Act B.E. 2558 (2015). Nonthaburi: Bureau of Epidemiology; 2018. p. 5-8. (in Thai)
Bureau of Emerging Diseases. Forecasting the situation of hand, foot, and mouth disease using time series analysis, Thailand, 2013 [Internet]. Nonthaburi: Bureau of Emerging Diseases; 2013 [cited 2017 Dec 4]. 26 p. Available from: https://www.interfetpthailand.net/forecast/files/report_2012/report_2012_11_no24.pdf (in Thai)
Mauleekoonphairoj J. Prevalence of human Enterovirus infection complete coding sequence analysis of human Enterovirus 71 among patiants with hand, foot, and mouth disease and herpangina in Thailand 2008-2014 [dissertation]. Bangkok: Chulalongkorn University; 2015. 88 p. (in Thai)
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารควบคุมโรค ถือว่าเป็นผลงานทางวิชาการหรือการวิจัย และวิเคราะห์ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่ใช่ความเห็นของกรมควบคุมโรค ประเทศไทย หรือกองบรรณาธิการแต่ประการใด ผู้เขียนจำต้องรับผิดชอบต่อบทความของตน
