แนวโน้มทางระบาดวิทยาของโรคติดต่อชายแดน

บทคัดย่อ

การศึกษาวิจัยนี้เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาเพื่อหาอุบัติการณ์ของโรคติดต่อที่พบบ่อย 10 อันดับแรกใน 30 จังหวัดชายแดนและแนวโน้มทางระบาดวิทยาของโรคติดต่อดังกล่าวในแผนพัฒนาสาธารณสุขแห่งชาติฉบับที่ 9 ปี 2545 - 2549 ผลการศึกษาพบว่าโรคติดต่อที่พบบ่อย 10 อันดับแรกในจังหวัดชายแดนทั้ง 4 ด้าน มี 3 ลักษณะคือ 1)โรคติดต่อที่เป็นปัญหาเหมือนกันในทุกชายแดนมี 7 โรค คือ โรคอุจจาระร่วงเฉียบพลัน โรคตาแดงจากเชื้อไวรัส โรคไข้ไม่ทราบสาเหตุ โรคปอดอักเสบ โรคอาหารเป็นพิษ โรคสุกใสและวัณโรคปอด 2) โรคติดต่อที่เป็นปัญหาเหมือนกันในหลายชายแดน ได้แก่ โรคมาลาเรีย ในจังหวัดชายแดนไทย-พม่า, ไทย-กัมพูชาและไทย-มาเลเซีย โรคบิด ที่ไม่ระบุชนิดเชื้อในจังหวัดชายแดนไทย-พม่า และไทย-ลาว โรคไข้หวัดใหญ่ ในจังหวัดชายแดนไทย-พม่าและไทย-มาเลเซีย โรคไข้เลือดออกในจังหวัดชายแดนไทย-ลาว, ไทย-กัมพูชา และไทย-มาเลเซีย 3) โรคติดต่อที่เป็นปัญหาเฉพาะชายแดน ได้แก่ โรคงูสวัดในชายแดนไทย-ลาวและโรคไข้เดงกี่ในชายแดนไทย-กัมพูชา สำหรับผลการศึกษาแนวโน้มทางระบาดวิทยาของโรคติดต่อที่พบบ่อย พบมี 6 รูปแบบ ตามทิศทางของแนวโน้ม คือ 1) เพิ่มขึ้นสม่ำเสมอ 2) เพิ่มขึ้นไม่สม่ำเสมอ 3) คงเดิมในระดับสูง 4) ลดลงสม่ำเสมอ 5) ลดลงไม่สม่ำเสมอ และ 6) ไม่มีทิศทางแน่นอน ผู้วิจัยได้ให้ข้อเสนอแนะด้านนโยบายยุทธศาสตร์และ มาตรการเชิงรุกสำหรับโรคติดต่อที่มีแนวโน้มตามรูปแบบที่ 1, 2, 3, 5 และ 6 และมาตรการเชิงรับซึ่งเสริมด้วยนโยบายและมาตรการเชิงบวกสำหรับโรคติดต่อที่มีแนวโน้มลดลงตามรูปแบบที่ 4 รวมทั้งแนวทางการศึกษาวิจัยต่อไป