โรคมือ เท้า ปาก ในผู้ป่วยเด็กโรงพยาบาลศรีสะเกษ พ.ศ. 2549-2551

บทคัดย่อ

โรค Hand-Foot-and-Mouth-Disease (HFMD) เป็นโรคที่พบได้บ่อยในเด็กเล็ก มักเกิดจากไวรัสกลุ่ม coxsackie A16 และ enterovirus อื่นๆ ติดต่อโดยการสัมผัสกับน้ำมูก น้ำลายหรืออุจจาระของผู้ป่วย ผู้ป่วยมักมีอาการไข้ มีแผลในปากเจ็บปาก และมีผื่นเป็นลักษณะตุ่มน้ำใส หรือเม็ดแดงๆ (papulo-vesicular rash) บริเวณฝ่ามือ ฝ่าเท้า อาการทั่วไปมักไม่รุนแรง และไข้มักจะหายใน 2-3 วัน และผื่นจะค่อยๆ ดีขึ้นใน 7-10 วัน ก่อนหน้านี้โรค HFMD ไม่ได้รับความสนใจนัก เพราะไม่รุนแรงและหายเอง จนกระทั่งมีการระบาดของโรค HFMD ในมาเลเซีย เมื่อปี 2540 มีผู้ป่วยเด็กเสียชีวิต 34 คน การระบาดที่ประเทศไต้หวัน ในปี 2541 เสียชีวิต 78 ราย สำหรับประเทศไทยได้มีการเฝ้าระวังโรค HFMD พบว่าในปี 2550 มีรายงานผู้ป่วยจำนวน 14,530 ราย พบผู้ป่วยเสียชีวิต 2 ราย ในปี 2551 มีรายงานผู้ป่วย 2,952 ราย พบผู้ป่วยเสียชีวิต 1 ราย สำหรับจังหวัดศรีสะเกษ พบผู้ป่วยในปี 2550 จำนวน 15 ราย และปี 2551 จำนวน 12 ราย เป็นผู้ป่วยนอกจำนวน 22 ราย 81.48% อีก 5 ราย 18.52% เป็นผู้ป่วยที่รับรักษาไว้ในโรงพยาบาล ซึ่งส่วนใหญ่มีข้อบ่งชี้คือผู้ป่วยอ่อนเพลีย รับประทานอาหารไม่ได้ และมีภาวะขาดน้ำ (dehydration) จำนวนวันนอนโรงพยาบาลเฉลี่ย 2 วัน ผู้ป่วย 1 ใน 5 รายนี้ มีอาการแทรกซ้อนคือชักเกร็ง และระดับความรู้สึกตัวเปลี่ยนแปลงผลการตรวจร่างกายไม่พบความผิดปกติของระบบประสาท และผลการตรวจน้ำไขสันหลังเข้าได้กับ viral encephalitis ในที่สุดสามารถหายเป็นปกติ ข้อมูลพื้นฐานของผู้ป่วยทั้ง 27 รายคือ เป็นเพศชาย 21 ราย หญิง 6 ราย อายุที่พบส่วนใหญ่คืออยู่ในระหว่าง 1-3 ปี จำนวน 19 ราย 70.37% รองลงมาคืออายุระหว่าง 3-5 ปี จำนวน 6 ราย 22.23% อายุน้อยกว่า 1ปี จำนวน 1รายและอายุมากกว่า 5 ปี จำนวน 1 ราย 3.70% ผู้ป่วยมีภูมิลำเนาในเขตอำเภอเมืองศรีสะเกษ 19 ราย 70.37% ต่างอำเภอ 6 ราย 22.23% และต่างจังหวัด 2 ราย 7.40% ผู้ป่วยส่วนใหญ่พบในช่วงปลายฤดูฝนจนถึงฤดูหนาวคือ ระหว่างเดือนตุลาคมถึงเดือนมกราคม จำนวน 18 ราย 66.66% นอกจากนั้น พบช่วงฤดูร้อน 7 ราย 25.93% และฤดูฝน 2 ราย 7.41% ในจำนวนผู้ป่วยนอก 22 ราย อาการและอาการแสดงที่พบเสมอ คือ มีผื่น ตุ่มหนอง หรือตุ่มพองที่บริเวณฝ่ามือและฝ่าเท้า อาการที่พบรองลงมาคือ มีแผลในปาก 17 ราย 77.3% อาการอื่นๆ ที่พบ ได้แก่ ไข้ 10 ราย 45.5% อาการไอ/มีน้ำมูกใสๆหรือ URI symptoms 7 ราย 31.8% การรักษาที่ให้ส่วนใหญ่เป็นการรักษาตามอาการและการประคับประคอง มีการให้ยาปฏิชีวนะร่วมด้วย จำนวน 10 ราย 45.5% ผลการรักษาผู้ป่วยทุกรายหายเป็นปกติ