ประสิทธิภาพทางคลินิคของยาต้านไวรัสกลุ่ม Protease Inhibitors ในการรักษา ผู้ป่วยเด็กติดเชื้อเอชไอวีที่ล้มเหลวจากการรักษาด้วยยาต้านไวรัสสูตร Reverse Transcriptase Inhibitors ที่สถาบันบำราศนราดูร
คำสำคัญ:
ยาต้านไวรัสกลุ่ม, Protease Inhibitors (PI), ผู้ป่วยเด็กติดเชื้อเอชไอวีบทคัดย่อ
ผู้ป่วยเด็กติดเชื้อเอช ไอ วี ในประเทศไทยที่ได้รับยาต้านไวรัสสูตร 2 Nucleoside reverse transcriptase inhibitors (NRTI) และ 1 Non Nucleoside reverse transcriptase inhibitors ( NNRTI) ในขณะนี้เริ่มเกิดปัญหาการล้มเหลวจากการรักษา การศึกษานี้เป็นการศึกษาย้อนหลัง โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิภาพทางคลินิคของยาต้านไวรัสสูตร Protease Inhibitors (PI) ในการรักษาผู้ป่วยเด็กที่ล้มเหลวจากการรักษาด้วยยาสูตร NRTIs และ NNRTI ที่มารับการรักษาที่สถาบันบำราศนราดูร มีผู้ป่วยที่เข้าเกณฑ์ในการศึกษา 55 ราย อัตราส่วนชาย:หญิงประมาณ 1:1 อายุเฉลี่ยเมื่อเริ่มรับการรักษาด้วยยาต้านไวรัส 3.88 ปี อายุเฉลี่ยเมื่อเริ่มรับยาต้านไวรัสกลุ่ม PI 9.18 ปี ระยะเวลาที่ได้รับยา NRTI และ NNRTI ก่อนเริ่มยา PI เท่ากับ 5.23 และ 2.53 ปีตามลำดับ ค่าเฉลี่ยCD4 , CD4 percentage และ plasma HIV viral load ก่อนเริ่มยา PI เท่ากับ 363.8 cells/mm3 ,12.2% และ 4.8 log10 ตามลำดับ ผลตรวจการดื้อยาก่อนเริ่มยา PI พบว่า ร้อยละ 92 มี M184V/I mutations ร้อยละ 86 มี Thymidine Analogue - associated mutations ( TAMs) โดย ร้อยละ 54 มี TAMs>4 ตำแหน่ง และร้อยละ 83 มีการกลายพันธุ์ของยีนที่ก่อให้เกิดการดื้อยาในกลุ่ม NNRTI ในผู้ป่วย 55 ราย สามารถแบ่งผู้ป่วยได้เป็น 2 กลุ่ม คือกลุ่ม ผู้ป่วยที่ได้รับยา PI 1 ชนิด ( single boosted PI) 21 ราย โดย Indinavir /ritonavir เป็นสูตร PI ที่ใช้มากสุด (ร้อยละ 71) และกลุ่มผู้ป่วยที่ได้รับยา PI 2 ชนิด ( double boosted PI) 34 ราย โดย Indinavir/Lopinavir/ ritonavir เป็นสูตร PI ที่ใช้มากสุด (ร้อยละ 67) เปรียบเทียบผลการรักษาผู้ป่วยกลุ่ม single boosted PI และ double boosted PI พบว่าภายใน 12 เดือนแรก ค่าเฉลี่ย CD4 ที่เพิ่มขึ้น 183 และ 260 cells/mm3 ( p = 0.5) ค่าเฉลี่ย CD4 % ที่เพิ่มขึ้น ร้อยละ 3.9 และ 5.5 ( p= 0.8) ค่าเฉลี่ยของระยะเวลาที่เร็วที่สุดที่เริ่มมีการเพิ่มขึ้นของ CD4 เท่ากับ 5.2 และ 4.7 เดือน ( p = 0.5) ร้อยละของผู้ป่วยที่ปริมาณไวรัส < 50 copies/ml (1.69 log10) เท่ากับ ร้อยละ 50 และ 45 ( p = 0.6) ร้อยละของผู้ป่วยที่ปริมาณไวรัส > 400 copies/ml ( 2.6 log10) เท่ากับ ร้อยละ 16 และ 3 ( p= 0.12) และค่าเฉลี่ยของระยะเวลาที่เร็วที่สุดที่สามารถลดปริมาณไวรัสได้ < 50 copies/ml เท่ากับ 4.5 และ 5.9 เดือน ( p = 0.17) เปรียบเทียบผลการรักษากลุ่ม single boosted PI และ double boosted PI ในระยะยาวภายหลัง 12 เดือนพบว่า ค่าเฉลี่ย CD4 ที่เพิ่มขึ้น 265 และ 722 cells/mm3 ( p = 0.004) ค่าเฉลี่ย CD4 % ที่เพิ่มขึ้น ร้อยละ 15.2 และ 15.3 ( p= 0.97) ค่าเฉลี่ยของระยะเวลานานที่สุดที่มีการเพิ่มขึ้นของ CD4 เท่ากับ 21.1 และ 26.6 เดือน ( p = 0.14) ร้อยละของผู้ป่วยที่ปริมาณไวรัส < 50 copies/ml เท่ากับ ร้อยละ 71 และ 93 ( p = 0.1) ร้อยละของผู้ป่วยที่ปริมาณไวรัส > 400 copies/ml เท่ากับ ร้อยละ 28 และ 0 ( p= 0.1) และค่าเฉลี่ยระยะเวลานานที่สุดที่สามารถลด ปริมาณไวรัสได้ < 50 copies/ml เท่ากับ 26.4 และ 31.4 เดือน ( p = 0.14)จากผลการศึกษาดังกล่าว พบว่ายาสูตร PI มีประสิทธิภาพทางคลินิคที่ดี ในการรักษาผู้ป่วยเด็กที่ล้มเหลวจากการรักษาด้วยยาสูตร NRTIs และ NNRTI อย่างไรก็ตามพบว่าสูตร double boosted PI สามารถกดปริมาณไวรัสได้นานกว่า และค่า CD4 เพิ่มขึ้นมากกว่าสูตร single boosted PI เมื่อติดตามการรักษานานกว่า 12 เดือน
Downloads
เอกสารอ้างอิง
2) Puthanakit T, Oberdorfer A, Akaratham N, et al. Efficacy of Highly Active Antiretroviral Therapy in HIV - Infected Children Participating in Thailand's National Access to Antiretroviral Program. Clin Infect Dis 2005; 41 : 100 - 7.
3) World Health Organization. Antiretroviral therapy of HIV infection in infants and children in resource-limited settings, towards universal access: Recommendations for a public health approach. http://www.who.int/hiv/mediacentre/ fs_2006guidelines_paediatric/en/index.html,2006.
4) Working Group on Antiretroviral Therapy and Medical Management of HIV - Infected Children. Guidelines for the USE of Antiretroviral Agents in Pediatriv HIV Infection, February 28, 2008. Available from http://aidsinfo.nih.gov/
5) Resino F, Bellon JM, Ramos JT, et al. Positive virologic outcome after lopinavir/ritronavir salvage therapy in protease inhibitor – experienced HIV - 1- infected children: a prospective cohort study. J Antimicrob Chemother 2004; 54: 921-31.
6) Molla A, Mo H, Vasavanonda S, et al. In vitro interaction of Lopinavir with other protease inhibitors. Antimicrobe Agents Chemother 2002; 46: 2249 - 2253.
7) Ananworanich J, Kosalaraksa P, Hill A, et al. Pharmacokinetics and 24-week efficacy/safety of dual boosted saquinavir/lopinavir/ritonavir in nucleoside-pretreated children. Pediatr Infect Dis J. 2005; 24(10): 874-9
8) กระทรวงสาธารณสุข. แนวทางการใช้ยาต้านไวรัสเอดส์ในเด็กที่ติดเชื้อเอชไอวี. ใน: สัญชัย ชาสมบัติ, ชีวนันท์ เลิศพิริยสุวัฒน์, พรทิพย์ ยุกตานนท์, บรรณาธิการ. แนวทางการดูแลรักษาผู้ติดเชื้อเอชไอวีและผู้ป่วยโรคเอดส์เด็กและผู้ใหญ่ในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2547 ( ฉบับปรับปรุงครั้งที่ 8). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย 2547: 71-82.
9) Saez -Llorens X, Vioari A, Deetz CO, et al. Forty-eight-week evaluation of lopinavir/ritonavir, a new protease inhibitor, in human immunodeficiency virus-infected children. Pediatr Infect Dis J. 2003; 22(3): 216-24
10) Stephan C, Hentig N, Kourbeti I, et al. Saquinavir drug exposure is not impaired by the boosted double protease inhibitor combination of lopinavir/ritonavir. AIDS. 2004; 18(3): 503-8.
11) Bergshoeff AS, Fraaij PL, van Rossum AM, et al. Pharmacokinetics of indinavir combined with low-dose ritonavir in human immunodeficiency virus type 1-infected children. Antimicrob Agents Chemother. 2004; 48(5): 1904-7.
12) Sungkanuparph S, Manosuthi W, Kiertiburanakul S, Piyavong B, Chumpathat N, Chantratita W. Options for a second-line antiretroviral regimen for HIV type 1-infected patients whose initial regimen of a fixed-dose combination of stavudine, lamivudine, and nevirapine fails. Clin Infect Dis. 2007; 44(3): 447-52.
13) Borkowsky W, Stanley K, Douglas SD, et al. Immunologic response to combination nucleoside analogue plus protease inhibitor therapy in stable antiretroviral therapy-experienced human immunodeficiency virus-infected children. J Infect Dis. 2000;182(1): 96-103.
14) HIV Paediatric Prognostic Markers Collaborative Study. Predictive value of absolute CD4 cell count for disease progression in untreated HIV- 1 infected children. AIDS 2006; 20: 1289- 94.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารควบคุมโรค ถือว่าเป็นผลงานทางวิชาการหรือการวิจัย และวิเคราะห์ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่ใช่ความเห็นของกรมควบคุมโรค ประเทศไทย หรือกองบรรณาธิการแต่ประการใด ผู้เขียนจำต้องรับผิดชอบต่อบทความของตน
