ปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดฤทธิ์ข้างเคียงจากการรักษาวัณโรคในผู้ป่วยวัณโรครายใหม่ ตามระบบยามาตรฐานระยะสั้น : สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 6 จังหวัดขอนแก่น

บทคัดย่อ

การศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดฤทธิ์ข้างเคียงจากการรักษาวัณโรคในผู้ป่วยวัณโรครายใหม่ตามระบบยามาตรฐานระยะสั้นในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาหาปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดฤทธิ์ข้างเคียงจากการรักษาวัณโรคในผู้ป่วยวัณโรครายใหม่ตามระบบยามาตรฐานระยะสั้นในผู้ป่วยวัณโรค (Cat.1_2HRZE/4HR) โดยศึกษาจากผู้ป่วยวัณโรคปอดรายใหม่ทั้งชนิดเสมหะพบเชื้อและไม่พบเชื้อ ที่ขึ้นทะเบียนรักษา ณ กลุ่มวัณโรคและโรคเรื้อน สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 6 จังหวัดขอนแก่น ปี พ.ศ. 2548-2549 จำนวน 219 ราย โดยใช้วิธีการนำประวัติการรักษาของผู้ป่วยวัณโรคทั้งหมดมาศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการเกิดฤทธิ์ข้างเคียงของยารักษาวัณโรค การวิเคราะห์ข้อมูลเบื้องต้นโดยใช้สถิติร้อยละ และหาปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดอาการไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาด้วยการวิเคราะห์การถดถอยพหุโลจิสติกแบบขั้นตอน ผลการศึกษา พบว่า ปัจจัยเสี่ยงต่อการแพ้ยาในการรักษาวัณโรค ได้แก่ กลุ่มอายุ ชนิดของยาที่ใช้ในการรักษา อาชีพ สถานภาพ โดยเมื่อควบคุมตัวแปรอื่นๆ แล้ว พบว่า ผู้ป่วยวัณโรคที่มีอายุน้อยกว่า 45 ปี มีโอกาสเสี่ยงต่อการแพ้ยามากกว่าผู้ป่วยที่มีอายุมากกว่าหรือเท่ากับ 45 ปี 2.04 เท่า (AOR = 2.04, 95% CI = 1.06-3.94) การรักษาโดยใช้ยาแยกมีโอกาสเสี่ยงต่อการแพ้ยามากกว่าการใช้ยารวม 2.01 เท่า (AOR = 2.01, 95% CI = 1.09-3.69) ด้านอาชีพเมื่อให้อาชีพเกษตรกรรมเป็นฐานในการเปรียบเทียบ พบว่า ผู้ป่วยที่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมมีโอกาสเสี่ยงต่อการแพ้ยามากที่สุด ผู้ป่วยที่ประกอบอาชีพรับจ้างและข้าราชการหรือรัฐวิสาหกิจ มีความเสี่ยงต่อการแพ้ยาน้อยกว่าอาชีพเกษตรกรรมโดยมีขนาดความเสี่ยงเท่ากับ 0.17 และ 0.34 ตามลำดับ (AOR = 0.17, 95% CI = 0.05-0.52 และ AOR = 0.34, 95% CI = 0.17-0.69) ด้านสถานภาพ สมรส พบว่า ผู้ป่วยที่สมรสแล้วมีโอกาสเสี่ยงต่อการแพ้ยามากกว่าคนโสด 2.22 เท่า (AOR= 2.22 95% CI = 1.05-4.70)