ผลการให้บริการเลิกบุหรี่ด้วยรูปแบบพีเอเอสฉบับปรับปรุง
คำสำคัญ:
บริการเลิกบุหรี่, รูปแบบพีเอเอส, เภสัชกรชุมชนบทคัดย่อ
การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลการให้บริการเลิกบุหรี่ด้วยรูปแบบพีเอเอส ฉบับปรับปรุง (Modified PAS model) ซึ่งประกอบด้วย 4 ขั้นตอนได้แก่ 1) ประชาสัมพันธ์การให้บริการเลิกบุหรี่ในร้านยาแก่ชุมชนใกล้ร้านยา 2) อภิปรายรูปแบบการให้บริการแก่ผู้ต้องการเลิกบุหรี่ 3) ให้บริการเลิกบุหรี่และ 4) ติดตามผลการเลิกบุหรี่ที่ร้านยา ทำการศึกษาแบบกึ่งทดลอง ศึกษาในชุมชนศูนย์แพทย์มิตรภาพ อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น ซึ่งมี 15 ชุมชนย่อย สุ่มชุมชนย่อยเพื่อรับบริการ Modified PAS model โดยทำการประชาสัมพันธ์เชิงรุก การให้บริการเลิกบุหรี่ในร้านยาแก่ชุมชนกลุ่มทดลองเป็นเวลา 2 สัปดาห์ อภิปรายรูปแบบ การให้บริการ ให้บริการเลิกบุหรี่แก่ผู้ต้องการเลิกบุหรี่และติดตามผลการเลิกบุหรี่สัปดาห์ที่ 1 2 3 4 เดือนที่ 2 และ 3 หลังวันเลิกบุหรี่ที่ร้านยา เปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุมซึ่งเป็นผู้สูบบุหรี่จากชุมชนควบคุมที่สมัครใจ เข้าร่วมการศึกษาและสัมภาษณ์เพื่อเก็บข้อมูลทางโทรศัพท์ พบผู้ต้องการรับบริการเลิกบุหรี่ในร้านยา 22 คน หลังทำการประชาสัมพันธ์เชิงรุกในพื้นที่เป็นเวลา 2 สัปดาห์ และกลุ่มควบคุมจากชุมชนใกล้เคียงจำนวน 46 คน ผลการศึกษาพบว่า การเลิกสูบบุหรี่แบบต่อเนื่อง (Continuous abstinence) การเลิกสูบบุหรี่หลังระยะผ่อนผัน (Prolonged abstinence) และการเลิกบุหรี่ตลอด 28 วัน ก่อนวันประเมินผล (28-day Point prevalence abstinence) ระหว่างกลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุมแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติคิดเป็น ร้อยละ 18.2 และ 2.2 (p = 0.04) 40.9 และ 8.7 (p = 0.003) 50.0 และ 17.4 (p = 0.005) ตามลำดับ กลุ่มทดลองพึงพอใจต่อการให้บริการเลิกบุหรี่โดยเภสัชกรร้านยาเป็นอย่างมาก จึงสรุปได้ว่า ผู้สูบบุหรี่ที่ได้รับบริการเลิกบุหรี่ด้วยรูปแบบพีเอเอส ฉบับปรับปรุง มีอัตราการเลิกบุหรี่ที่สูงกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติและเหมาะสมที่จะนำไปใช้เพื่อให้บริการเลิกบุหรี่ในร้านยาโดยเภสัชกรชุมชน
Downloads
เอกสารอ้างอิง
2. สำนักงานสถิติแห่งชาติ. บทสรุปการสำรวจการสูบบุหรี่และดื่มสุราปี 2550 [ออนไลน์] 2550 [อ้างเมื่อ 16 ตุลาคม 2551]. จาก: http://service.nso.go.th /nso/nsopublish/service/survey/sum_alco-ciga50.pdf
3. สุวิทย์ วิบุลผลประเสริฐ, บรรณาธิการ. การสาธารณสุขไทย 2548-2550. พิมพ์ครั้งที่ 1. [ม.ป.ท.]: โรงพิมพ์องค์การส่งเคราะห์ทหารผ่านศึก; 2550.
4. Pongpanich S. A comparative analysis between present and future tobacco related health care cost in Thailand. J Health Res 2007; 21(2): 163-71.
5. International Resource Center. Tobacco policy status [online] [n.d.] [cited 2008 Oct 17]. Available from: http://www.tobaccofreecenter.org /files/pdfs/th/Thailand_tob_policy_th.pdf
6. Hamilton A. An evaluation of the extended role of the community pharmacist in rural areas of the west of Ireland. J Soc Admin Pharm 1998; 15(1): 42-9.
7. Blenkinsopp A, Tann J, Platts A, Allen J. Evaluation of feasibility and acceptability of a community pharmacy health promotion scheme - views of uses and providers. Health Educ J 2002; 61(1) 32-43.
8. Thananithisak C, Nimpitakpong P, Nimpitakpong P, Chaiyakunapruk N. Activities and perceptions of pharmacists providing tobacco control services in community pharmacy in Thailand. Nicotine Tob Res 2008 May; 10(5): 921-5.
9. คฑา บัณทิตานุกูล, ณธร ชัยญาคุณาพฤกษ์, ศุภกิจ วงศ์วิวัฒนนุกิจ, ปิยะวรรณ เกาไศยนันท์, ชนาพร สรรพานิช, ปิยพร เจริญศุภพงศ์, และคณะ. การรวบรวมและสังเคราะห์บทบาทเภสัชกรในการควบคุมการบริโภคยาสูบ. กรุงเทพฯ: มูลนิธิรณรงค์เพื่อการไม่สูบบุหรี่; [2548].
10. Maguire TA, McElnay JC, Drummond A. A randomized controlled trail of a smoking cessation intervention based in community pharmacies. Addiction 2001; 96: 325-31.
11. ศุภกิจ วงศ์วิวัฒนนุกิจ. บทบาทของเภสัชกรในการ ช่วยเหลือผู้ป่วยให้เลิกสูบบุหรี่. ใน: บุษบา จินดาประวิจักษณ์, สุวัฒนา จุฬาวัฒนทล, ปรีชา มนทกานติกุล, เนติ สุขสมบูรณ์, บรรณาธิการ. ก้าวใหม่ของเภสัชกรในงานบริบาลผู้ป่วยนอก. กรุงเทพฯ: บริษัท ประชาชื่น จำกัด; 2546. 153-75.
12. Kennedy DT, Giles JT, Chang ZG, Small RE, Edwards JH. Results of a smoking cessation clinic in community pharmacy practice. J of Pharm Assoc 2002; 42(1): 51-6.
13. ปิยะรัตน์ นิ่มพิทักษ์พงศ์, ชวนชม ธนานิธิศักดิ์, สุชาดา โตพึ่งพงศ์. การออกหน่วยคัดกรองผู้สูบ บุหรี่ : การให้คำปรึกษาอย่างสั้นและส่งต่อโดยเภสัชกรอาสา. ว. ควบคุมยาสูบ ม.ค.-มิ.ย. 2551; 2(1): 62-71.
14. ศุภรักษ์ ศุภเอม. ประสิทธิผลของโปรแกรมส่งเสริมการเลิกบุหรี่ในชุมชนโดยเภสัชกร. ว. เภสัชกรรมชุมชน ก.พ. 2552; 8(42): 37-42.
15. Quinn D. Smoking cessation service in a community pharmacy setting [online] 2004 [cite 2010 Feb 22]. Available from: http://www.iccpe.ie/index.cfm/loc/2/pt/0/spid/E2E342 BA-1ED1-4EB0-93EE6E031FB4697C.htm
16. Mochizuki M, Hatsugaya M, Rokujoh E, Arita E, Hashiguchi M, Shimisu N, et al. Aran - domized controlled study on the effectiveness of community pharmacist' advice for the smoking cessation by nicorette-evaluation at three months
after the cessation [Abstract] [serial online]. Yakugaku Zasshi 2004; 12(124): 989.
17. Philbrick AM, Newkirk EN, Farris KB, McDanel DL, Horner KE. Effect of a pharmacist managed smoking cessation clinic on quit rates. Pharmacy Practice (serial online) 2009 Jul- Sep;7(3):150-6.
18. Velicer WF, Prochaska OJ. A comparison of four self-report smoking cessation outcome measures. Addict Behav 2004; 29: 51-60.
19. Hughes JR, Keely JP, Niaura RS, Ossip-Klein DJ, Richmond RL, Swan GE. Measures of abstinence in clinical trials: issues and recommendations. Nicotine Tob Res 2003; 5: 13-25.
20. Ossip-Klein DJ. Classification and assessment of smoking behavior. Health Psychol 1986; (Suppl.); 3-11.
21. West R, Hajek P, Stead L, Stapleton J. Outcome criteria in smoking cessation trials: proposal for a common standard. Addiction 2005; 100: 299-303.
22. ปรีดา เบญจนากาศกุล. ประสิทธิพลของหญ้าดอกขาวในการเลิกบุหรี่ [วิทยานิพนธ์ปริญญาเภสัชศาสตรมหาบัณฑิต สาขาเภสัชกรรมคลินิก]. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; 2549.
23. Fiore MC, Ja?n CR, Baker TB, Bailey WC, Bennett G, Benowitz NL, et al. A clinical practice guideline for treating tobacco use and dependence: 2008 update. A U.S. Public Health Service Report. Am J Prev Med 2008 Aug; 35(2): 158-76.
24. Challenger A, Coleman T, Lewis Sarah. Predicting default from smoking cessation treatment following enrolment. Health Educ J 007; 66(1): 32-43.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารควบคุมโรค ถือว่าเป็นผลงานทางวิชาการหรือการวิจัย และวิเคราะห์ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่ใช่ความเห็นของกรมควบคุมโรค ประเทศไทย หรือกองบรรณาธิการแต่ประการใด ผู้เขียนจำต้องรับผิดชอบต่อบทความของตน
