การสร้างเครือข่ายการจัดการสารเคมีอันตรายภาคตะวันออกโดยกระบวนการมีส่วนร่วม

บทคัดย่อ

การศึกษานี้เป็นการวิจัยและพัฒนาโดยใช้การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม ประกอบด้วย 3 ขั้นตอน คือ 1) เตรียมการและวางแผน 2) ดำเนินการ และ 3) ประเมินผล มีวัตถุประสงค์เพื่อสร้างเครือข่ายการจัดการสารเคมีอันตรายภาคตะวันออกโดยกระบวนการมีส่วนร่วมในภาคีเครือข่ายภาครัฐและภาคเอกชน เลือกตัวอย่างแบบเจาะจง คือ เจ้าหน้าที่ที่เกี่ยวข้องกับการจัดการสารเคมีอันตรายโดยสมัครใจ ใน 2 จังหวัด คือ ชลบุรีและระยอง ศึกษาตั้งแต่เมษายน 2549 - ตุลาคม 2550 เก็บข้อมูลโดยการบันทึกกิจกรรม แบบประเมินพฤติกรรมการมีส่วนร่วม วิเคราะห์ข้อมูลทางสถิติโดยค่าร้อยละ ผลการวิจัยพบว่า ขั้นตอนการวิเคราะห์สถานการณ์และวางแผนได้กรอบแนวคิดและขั้นตอนการสร้างเครือข่าย 4 ขั้นตอน 5 ลักษณะกิจกรรมส่วนขั้นดำเนินการพบมีสมาชิก 38 หน่วยงาน การดำเนินกิจกรรมเป็นไปตามแผนงาน และพบว่ากิจกรรมการประชุมเชิงปฏิบัติการโดยกระบวนการสร้างการมีส่วนร่วมโดยเทคนิค Appreciate Influence Control และ future search conference และกิจกรรมการจัดทำคู่มือทางวิชาการสำหรับผู้ปฏิบัติงานและประชาชน สมาชิกมีพฤติกรรมการมีส่วนร่วมระดับมาก ร้อยละ 93.0 และ 82.6 ปานกลาง ร้อยละ 7.0 และ 17.4 ตามลำดับ ขั้นประเมินผลพบว่ามีปัจจัยนำเข้าและกระบวนการที่ดี บรรลุตามวัตถุประสงค์ ปฏิบัติได้ตามแผน กิจกรรมมีประโยชน์ต่อเครือข่ายและเหมาะสมกับปัญหาพื้นที่ ปัจจัยแห่งความสำเร็จ คือ การประสานเครือข่ายการมีกิจกรรมร่วมกันสม่ำเสมอ การมีผลผลิตของงานและการใช้ประโยชน์ร่วมกัน อุปสรรค คือ การเปลี่ยนแปลงบุคลากรและความไม่ต่อเนื่องของบางกิจกรรม ข้อเสนอแนะ คือ ควรสร้างความเข้มแข็งเครือข่ายในมิติของความยั่งยืนและการขยาย ผลการมีส่วนร่วมเครือข่ายสู่ภาคประชาชนรวมถึงการนำเทคนิคการสร้างเครือข่ายไปใช้ต่อการแก้ปัญหางานสาธารณสุขด้านอื่น