ประสิทธิผลการควบคุมแหล่งเพาะพันธุ์ยุงลายโดยเจ้าหน้าที่รับค่าตอบแทนรายเดือน

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง (Quasi-experimental research) มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบดัชนีความชุกลูกน้ำยุงลายในหมู่บ้านศึกษาที่ผู้ควบคุมลูกน้ำยุงลายได้รับค่าตอบแทนรายเดือน กับหมู่บ้านที่ดำเนินการโดยอาสาสมัครสาธารณสุขไม่มีค่าตอบแทนรายเดือน ศึกษาความพึงพอใจของประชาชนและกรรมการควบคุมกำกับผู้ควบคุมลูกน้ำยุงลายต่อการควบคุมลูกน้ำยุงลาย รวมทั้งศึกษาความเหมาะสมของค่าตอบแทนผู้ควบคุมลูกน้ำยุงลาย การศึกษานี้ดำเนินการใน 2 อำเภอ ๆ ละ 1 ตำบล แต่ละตำบลจำแนกเป็นพื้นที่ศึกษา และพื้นที่เปรียบเทียบประกอบด้วยพื้นที่ศึกษาจำนวน 3 หมู่บ้านและพื้นที่เปรียบเทียบจำนวน 3 หมู่บ้าน เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการสำรวจลูกน้ำยุงลายและสัมภาษณ์ วิเคราะห์ข้อมูลโดย สถิติเชิงพรรณนา (จำนวน และร้อยละ) และสถิติวิเคราะห์ (Z - test) ผลการวิจัยพบว่า ค่าดัชนีลูกน้ำยุงลาย house index (HI)ในพื้นที่ศึกษาก่อนดำเนินการ เท่ากับร้อยละ 14.23 ลดลงเท่ากับร้อยละ 0 หลังการดำเนินการ ในขณะที่ในพื้นที่เปรียบเทียบก่อนการดำเนินการ HI เท่ากับ 11.31 ลดลงเหลือเท่ากับร้อยละ 4.52 หลังการดำเนินการ เมื่อพิจารณาแนวโน้มของค่า HI ระหว่างดำเนินการในระยะ 7 เดือนของพื้นที่ศึกษา พบว่า ค่า HI ลดลงอย่างต่อเนื่องเป็นลำดับ และลดลงอย่างชัดเจนในระยะ 5 เดือนสุดท้าย (5.80, 3.29, 0.40, 0.81 และ 0 ตามลำดับ) ในขณะที่หมู่บ้านเปรียบเทียบค่า HI ลดลงอย่างช้ามาก ด้านความพึงพอใจของประชาชนต่อการควบคุมลูกน้ำยุงลายอยู่ในระดับมากที่สุด คิดเป็นสัดส่วนสูงสุดในทุกประเด็นคำถาม ในขณะที่กรรมการควบคุมกำกับผู้ควบคุมลูกน้ำยุงลาย มีความพึงพอใจที่มาทำหน้าที่นี้ในระดับมากที่สุด และระดับมาก ในสัดส่วนสูงสุดเช่นเดียวกัน ด้านการศึกษาความเหมาะสมของค่าตอบแทนผู้ควบคุมลูกน้ำยุงลาย พบว่าเงินค่าตอบแทนรายเดือนที่จ่ายให้โดยองค์การบริหารส่วนท้องถิ่นของพื้นที่ศึกษามีความแตกต่างกัน ซึ่งความเหมาะสมของค่าตอบแทนขึ้นอยู่กับบริบทของพื้นที่ ควรมีการศึกษาต่อไป