การระบาดของโรคติดเชื้อสเตรปโต คอคคัส อีไคว ในจังหวัดลำปาง ปี 2554

บทคัดย่อ

งานเฝ้าระวัง ควบคุมโรคและระบาดวิทยา ได้รับรายงานจากห้องปฏิบัติการโรงพยาบาลลำปางเมื่อวันที่ 13 พ.ค. 2554 ว่า มีตัวอย่างส่งตรวจเพาะเชื้อจากผู้ป่วยในโรงพยาบาล พบเชื้อ Streptococcus equi จำนวน 4 ตัวอย่าง ทั้งนี้ได้ยืนยันผลโดยกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ผู้ป่วยที่ตรวจพบเชื้อเป็นผู้ป่วย ในโรงพยาบาลลำปาง พบว่ามาด้วยกลุ่มอาการ ไข้ ข้ออักเสบติดเชื้อและติดเชื้อในกระแสเลือด มี 2 รายอาการหนัก ซึ่งเดิมธรรมชาติของเชื้อนี้อาศัยอยู่ในม้า จึงมีความวิตกว่าเหตุการณ์นี้จะเป็นการระบาดจากสัตว์สู่คน งานเฝ้าระวังควบคุมโรคและระบาดวิทยา กลุ่มงานเวชกรรมสังคมโรงพยาบาลลำปางและทีม SRRT จึงได้ลงสอบสวนโรคหาสาเหตุเพื่อควบคุมการระบาด วิธีศึกษาประกอบด้วยการทบทวนประวัติการรักษา ลักษณะทางคลินิกสัมภาษณ์ปัจจัยเสี่ยง สำรวจสิ่งแวดล้อมต่าง ๆ ได้แก่ บ้านผู้ป่วย ชุมชน เขียงเนื้อสัตว์ ตลาด โรงฆ่าสัตว์ และเก็บสิ่งส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการ ผลการศึกษาพบว่า เกิดผู้ป่วยต่อเนื่องรวมทั้งหมด 14 รายในจังหวัดลำปาง เสียชีวิต 6 รายอัตราป่วยตายร้อยละ 42.85 ส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ Median เท่ากับ 73.5 ปีและมีโรคประจำตัวเรื้อรัง การวิฉัยทางคลินิก ที่สำคัญได้แก่ septicemia ร้อยละ 85.71 arthritis ร้อยละ 42.85 septic arthritis ร้อยละ 35.71 และ meningitisร้อยละ 14.28 ผลตรวจสิ่งส่งตรวจจากผู้ป่วยเพาะเชื้อจาก hemoculture CSF และ fluid จากข้อ สามารถแยกเชื้อได้เชื้อ Streptoccocus equi subp. zooepidemicus ทั้งนี้ได้ยืนยันผลกับกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุขและภาควิชาจุลชีววิทยา มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ ข้อมูลประวัติเสี่ยงพบว่า ผู้ป่วยมีประวัติรับประทานอาหารที่มีเนื้อสัตว์ดิบร้อยละ 85.71 โดยรับประทานเนื้อหมูดิบร้อยละ 85.71 เนื้อวัวดิบ 57.14 เนื้อควายดิบ 28.57 ประเภทของอาหารที่รับประทานได้แก่ ลาบดิบร้อยละ 71.42 หลู้ ส้า ร้อยละ 85.71 แหนมดิบร้อยละ 50 ผลการสำรวจสิ่งแวดล้อมไม่พบความเชื่อมโยงความสัมพันธ์กับปศุสัตว์สัตว์ใด ๆ ชัดเจน ผลตรวจสิ่งส่งตรวจทางสิ่งแวดล้อมเพาะเชื้อจาก ผู้สัมผัส สัตว์เลี้ยง อาหาร เนื้อดิบจากเขียงในตลาด และสัตว์จากโรงฆ่าสัตว์ ไม่พบเชื้อ Streptoccocus equi ทั้งนี้การควบคุมโรคได้มีการแจ้งสื่อสารความเสี่ยงในชุมชน ประเมินตรวจสอบเนื้อสัตว์ ที่มีความเสี่ยงจากการฆ่าชำแหละ และอาหารดิบในผู้ประกอบการ ให้สุขศึกษาเชิงรุกและสื่อสารความเสี่ยงในชุมชน ที่มีผู้ป่วยเพื่อเฝ้าระวังการสุขาภิบาลอาหาร รณรงค์พิเศษในการงดการรับประทานอาหารจากเนื้อสัตว์ดิบ จากการติดตามการระบาดไม่พบผู้ป่วยติดเชื้อรายใหม่อีก