อำเภอควบคุมโรคเข้มแข็งแบบยั่งยืนเพื่อการป้องกันควบคุมโรคอย่างมีประสิทธิผล กรณีอำเภอเมือง จังหวัดยโสธร

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการพัฒนากระบวนงานอำเภอควบคุมโรคเข้มแข็งแบบยั่งยืนเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการป้องกันและควบคุมไข้เลือดออกและวัณโรคของอำเภอเมือง จังหวัดยโสธร โดยเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง คือ 1) กลุ่มเจ้าหน้าที่งานป้องกันควบคุมโรคติดต่อและงานระบาดวิทยา 2) กลุ่มภาคีเครือข่ายในชุมชน เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสัมภาษณ์แบบวัดความรู้และการมีส่วนร่วม และแบบประเมินคุณลักษณะอำเภอควบคุมโรคเข้มแข็ง วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้สถิติ ได้แก่ ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบน และPaired t-test ส่วนข้อมูลเชิงคุณภาพใช้วิธีการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา (content analysis) ผลการวิวัยพบว่า ก่อนการพัฒนากระบวนการนโยบายอำเภอควบคุมโรคเข้มแข็งแบบยั่งยืน โรคไข้เลือดออกมีอัตราการป่วยสูงอย่างต่อเนื่อง และวัณโรคมีอัตราตายสูงเช่นกัน ในขณะที่การมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายไม่ชัดเจน การวางแผน และงบประมาณทำโดยหน่วยงานสาธารณสุขเท่านั้น ความครอบคลุมและความทันเวลาในการรายงานโรคติดต่อที่สำคัญต่ำกว่าเกณฑ์ที่กำหนด ในการศึกษานี้ได้ดำเนินการพัฒนากระบวนการ 4 ระบบคือ 1) ระบบการบริหารจัดการ 2) การมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่าย 3) ระบบระบาดวิทยา และ 4) นวัตกรรมการป้องกันและควบคุมโรค ซึ่งส่งผลให้อัตราป่วยด้วยโรคไข้เลือดออกของอำเภอเมืองลดลงในช่วงเวลาเดียวกัน จาก 98.38 เป็น 24.59 ต่อประชากรแสนคน และผู้ป่วยวัณโรคได้รับการกำกับการกินยาโดย อสม.ร้อยละ 99.1 ทำให้อัตราการรักษาสำเร็จเพิ่มขึ้น ปัจจัยความสำเร็จของการดำเนินงานตามนโยบายนี้อยู่ที่ความร่วมมือของทุกภาคส่วน และสมควรขยายแนวคิดเพื่อการดำเนินงานในพื้นที่อื่นตอไป