ผลกระทบจากอุทกภัยที่มีต่อพนักงานบริการหญิงและบริการด้านการป้องกันโรคเอดส์ และโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์

บทคัดย่อ

ประเทศไทยได้ประสบปัญหาอุทกภัยในพื้นที่หลายจังหวัดระหว่างเดือนกันยายน 2554 ถึงเดือนธันวาคม 2554 สำนักโรคเอดส์ วัณโรค และโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ได้ศึกษาผลกระทบจากอุทกภัยที่มีต่อพนักงานบริการหญิงและ บริการด้านการป้องกันโรคเอดส์และโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เพื่อใช้ข้อมูลจากการศึกษา ประกอบการพัฒนาแนวทางจัดบริการป้องกันโรคที่ครอบคลุมสำหรับสถานการณ์อุทกภัยที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต การศึกษานี้เป็นการศึกษาแบบภาคตัดขวางในพื้นที่ 5 จังหวัดที่ประสบอุทกภัย ได้แก่ จังหวัดนครสวรรค์ ลพบุรี พระนครศรีอยุธยา นนทบุรี และ กรุงเทพมหานคร โดยการสนทนากลุ่มกับกลุ่มพนักงานบริการหญิง และสัมภาษณ์เชิงลึกในกลุ่มผู้ให้บริการด้านการจัดบริการดูแลรักษาโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ และให้คำปรึกษาด้านโรคเอดส์ และกลุ่มผู้แทนจากองค์กรพัฒนาเอกชนที่ทำงานกับกลุ่มพนักงานบริการ 1 คนต่อจังหวัด กลุ่มตัวอย่างถูกสุ่มเลือกอย่างเจาะจง และเก็บข้อมูลในระหว่างเดือนธันวาคม 2554-เดือนมกราคม 2555 ซึ่งเป็นช่วงหลังจากที่ระดับน้ำท่วมลดลงแล้วเป็นระยะเวลา 1 เดือนขึ้นไป และข้อมูลที่เก็บได้ถูกนำมาวิเคราะห์เนื้อหา ผลการศึกษาพบว่า มีพนักงานบริการหญิงเข้าร่วมการสนทนากลุ่ม 39 คน มีผู้ถูกสัมภาษณ์เป็นผู้ให้บริการจากหน่วยบริการสาธารณสุข 11 คน และผู้แทนจากองค์กรเอกชน 6 คน ผลจากอุทกภัยทำให้สถานบริการหลายแห่งต้องปิดบริการ บางแห่งที่ยังคงเปิดให้บริการได้ ส่วนใหญ่มีจำนวนลูกค้าลดลง เนื่องจากการเดินทางไม่สะดวก ในขณะที่สถานบริการที่ตั้งอยู่ในพื้นที่ใกล้เคียงที่น้ำไม่ท่วม มีจำนวนลูกค้ามารับบริการเพิ่มขึ้น นอกจากนี้ยังพบว่าพนักงานบริการบางคนย้ายกลับต่างจังหวัด บางคนย้ายสถานที่บริการ บางคนเปลี่ยนไปทำงานเป็นพนักงานบริการอิสระ พนักงานบริการส่วนใหญ่ตอบว่ามีถุงยางอนามัยใช้และใช้ถุงยางอนามัยทุกครั้ง องค์กรเอกชนบางแห่งไม่สามารถดำเนินกิจกรรมได้และมีหน่วยบริการสาธารณสุขหนึ่งแห่งที่คลังถุงยางอนามัยได้รับความเสียหาย การให้บริการคลินิกโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ยังคงมีบริการในทุกจังหวัด แต่จำนวนผู้มารับบริการลดลง มีหนึ่งพื้นที่มีรายงานว่ามีสถานการณ์การติดเชื้อหนองในเพิ่มขึ้น หลังน้ำท่วม ในภาวะอุทกภัยยังมีความจำเป็นที่ต้องสนับสนุนถุงยางอนามัยให้แก่พนักงานบริการอย่างเพียงพอ ในสถานบริการทุกแห่งที่ยังเปิดให้บริการ ทั้งในพื้นที่ที่น้ำท่วม และพื้นที่ที่น้ำไม่ท่วม และทำให้ประชาชนทุกกลุ่มสามารถหาและเข้าถึงถุงยางอนามัยได้ง่าย นอกจากนี้ การจัดบริการคลินิกตรวจรักษาโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์เคลื่อนที่ หรือการพัฒนาระบบส่งต่อผู้ป่วยอาจมีความจำเป็นในพื้นที่ที่การคมนาคมไม่สะดวก