การประเมินผลการนำนโยบายมาตรการควบคุมโรคชิคุนกุนยาสู่การปฏิบติในชุมชน กรณีศึกษา: อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน จังหวัดสงขลา

ผู้แต่ง

  • ยอร์น จิระนคร สำนักงานสาธารณสุขเขต 12
  • ทัศนิย์ พงค่ไพบูลย์ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสงขลา

DOI:

https://doi.org/10.14456/dcj.2013.8

คำสำคัญ:

มาตรการควบคุมโรคชิคุนกุนยา, อาสาสมัครสาธารฌสุข

บทคัดย่อ

การสิกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลการกำหนดนโยบาย มาตรการการควบคุมโรคช้คุนถุนยา ไปสู่การปฏิบัติของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) โดยใช้รูปแบบของช้ปป๋ (CIPP model) ในมุมมอง 4 ด้าน คอ ด้านสภาวะนวดด้อม ด้านปัจจัยเบื้องด้น ด้านกระบวนการนละด้านผลผลิต สิกษาใน อสม. ชองอำเภอเทพา จะนะ นาทวี และอำเภอสะเดา จังหวัดสงชลา จำนวน 4,570 คน ลุ่มแบบหลายชั้นตอนได้ ชนาดตัวอย่าง จำนวน 368 คน เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามซึ่งได้รับการทดสอบความเร่อมั่น และนำช้อมูล มาวีเคราะห์เดยใช้สถิติเช้งพรรณนา ผลการสิกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง อายุเฉลี่ย 40-49 ปี ระดับการสิกษาอยู่ช่วงชั้นประถมสิกษา มีประสบการณ์เป็น อสม.ประจำหมู่บ้านน้อยกว่า 10 ปี และหลังคา เรือนรับผิดชอบเฉลี่ย 10-19 หลังคาเรือน สภาวะแวดด้อมของการนำนโยบายสู่การปฏิบัติ มีความเห็นว่า นโยบายสอดคล้องกับปัญหาที่เกิดขึ้นในชุมชน ความต้องการของชุมชนระดับดี ปัจจัยเบื้องด้นพบว่า ปัจจัย สนับสมุนโดยภาพรวมมีความเหมาะสมอยู่ในระดับปานกลาง เช่น การสนับสมุนงบประมาณ วัสคุ อุปกรณ์ การเตรียมความพร้อมชองผู้เกี่ยวช้อง และความรู้แนวทางการควบคุมโรคของผู้นำชุมชนอยู่ในระดับปานกลาง ด้านกระบวนการปฏิบัติพบว่า การปฏิบัติตามบทบาทหน้าที่ชอง อสม. อยู่ในระดับมาก การปฏิบัติกิจกรรม ตามมาตรการควบคุมโรคช้คุนถุนยาในพื่นที่ที่ไม่มีรายงานผู้ป่วยหรือเคยมีผู้ป่วยพบว่า อยู่ในระดับมากแต่ในขณะที่ อสม. ในพื่นที่ที่มีผู้ป่วยภายใน 2 ลัปดาห์พบว่า อยู่ในระดับปานกลาง ซึ่งมีปัญหาการชาดแคลนเครื่องพ่นและสารเคมี การใช้มาตรการด้านกฎหมายในการควบคุมโรค การประเมีนผลผลิตของ อสม. ในชุมชนพบว่า กิจกรรมด้นหา ผู้ป่วยเช้งรุกพบมากถึงร้อยละ?ร.9 การสำรวจค่า House index = 0.20-9.61 ได้ตามเกณฑ์ที่กำหนด หลังดำเนินการๆ ทำใหํไม่พบผู้ป่วยเพื่มขึ้นถึงร้อยละ 79.6 การสิกษาคเงนี้แสดงให้เห็นว่าอาสาสมัครสาธารณสุข มั่นสามารถดำเนินการเฝืาระวังเช้งรุกและควบคุมโรคได้เป็นอย่างดี และหากมีการพัฒนาความรู้ ความสามารถ และมีมาตรการที่ง่าย ก็สามารถที่จะพัฒนาให้ อสม. เป็นแกนนำในการเฝืาระวังโรคและป้องกันควบคุมโรค ในระดับชุมชน เพื่อเตรียมพร้อมรับการระบาดของโรคอุบัติใหม่ไดํในอนาคต

Downloads

Download data is not yet available.

เอกสารอ้างอิง

1. Tesh RB. Arthritides caused by mosquito-borne viruses. Ann Rev Med 1982;33:31-40.

2. ชำนาญ ม่วงแดง. บทเรียนจากไข้ปวดข้อยุงลาย การเตินทางครั้งใหม่บนเสนทางสายเติม. กรุงเทพ- มหานคร: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศ- ไทย; 2553.

3. พีลิษฐํวุธ อยุทธ, ธงชัย เลิศวิไลรัตนพงศ์, สุวิช ธรรมปาโล, วิรัซ วงศ์หิรัญรัช และ สวรรยา จันทูตานนท์. การสำรวจโรคซิคนกุนยาและปัจจัยเสิยง ในหมู่บ้าน อำเภอยี่งอ จังหวัดนราธิวาส. รายงาน การเฝืาระวังทางระบาดวิทยาประจำสัปดาห์ เดือนตุลาคม 2551. นนทบุรี: สำนักระบาดวิทยา; 2551.

4. รจนา วัฒนรังสรรศ์, วรสิทธี้ ศรศรีวิชัย, สรรพงห์ ฤทธิรักษา, สุวัฒนั วิชัยพงห์สกุล. การดีกษาการ ระบาดของโรคซิคุนกุนยา อำเภอเทพา และอำเภอ จะนะ จังหวัดสงขลา. รายงานการเฝืาระวังทาง ระบาดวิทยาประจำสัปดาห์ เดือนมีนาคม-เมษายน 2551. นนทบุรี: สำนักระบาดวิทยา; 2552.

5. Thammapalo ร, Thaikruea L, Prickchoo p, et al. Factors contributing to rapid spreading of Chikungunya epidemimic in Thailand 2008- 2009. Technical Consultation on the Reemer¬gence of Chikungunya fever; 26-28 August 2009; Graceland Phuket Thailand.

6. สุวิซ ธรรมปาโล, ปฐมพร พริกชู และชูศักด โมลิโต. การรับรู้และพฤติกรรมการป้องกันตัวจากไท้ ชัคุนกุนยา เอกสารประกอบการประชุมประเมีน สถานการณ์โรคซิคุนกุนยาภาค'ใต้ 2552. (เอกสาร อัดสำเนา).

7. ศูนย์ปฏิบัติการควบคุมโรคไท้ปวดท้อยงลาย ภาคใต้. ศู่มือการดำเนินการศูนย์ปฏิบ้ตการควบคุมโรคไท้ปวดท้อ ยุงลายภาคใต้ ยุทธการ 90 วันใต้ร่วมใจต้านภัย ไท้ปวดท้อยุงลาย. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; 2552.

8. นิศา ชูโต. การประเมินโครงการ. กรุงเทพมหานคร: พี.เอ็น. การพิมพ์; 2538.

9. สมหวัง พีธิยาบุวัฒนั. รวมบทความทางการประเมิน โครงการ. กรุงเทพมหานคร: จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลัย; 2540.

10. Yamane T. Statistics, an introductory analysis, 2nd ed. New York: Harper and Row; 1967.

11. Wonghirunrat พ, Moonmek ร, Wasinee ร. The survey of Aedes albopictus breeding ource in the urban and rural areas. Technical Consultation on the Reemergence of Chikungunya fever; 2009 Aug 26-28; Phuket, Thailand.

12. วิรัช วงศ์หิรัญรัชศ์, ชูศักดี้โมลิโต, โสภาวดี มูลเมฆ. การดีกษาเปรียบเทียบประสิทธิภาพการ พ่นหมอกควันและพ่นฝอยละอองรถยนต้ไนการ ควบคุมยุงลายบ้านในเขตเทศบาลเมีองสงขลา. สงขลา: สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที, 12; 2552.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

31-12-2013

รูปแบบการอ้างอิง

1.
จิระนคร ย, พงค่ไพบูลย์ ท. การประเมินผลการนำนโยบายมาตรการควบคุมโรคชิคุนกุนยาสู่การปฏิบติในชุมชน กรณีศึกษา: อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน จังหวัดสงขลา. Dis Control J [อินเทอร์เน็ต]. 31 ธันวาคม 2013 [อ้างถึง 27 ธันวาคม 2025];39(4):334-4. available at: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/DCJ/article/view/155014

ฉบับ

ประเภทบทความ

นิพนธ์ต้นฉบับ