กระบวนการสื่อสารด้านสุขภาพทางวิทยุชุมชน

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ เป็นการศึกษาเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวน การการสื่อสารด้านสุขภาพทางวิทยุชุมชน และศึกษาปัจจัยที่เป็นอุปสรรคในการจัดรายการด้านสุขภาพ โดยศึกษา ในกลุ่มผู้ที่มีบทบาทในการบริหารจัดการวิทยุชุมชน และจัดรายการด้านสุขภาพทางวิทยุชุมชนใน 4 จังหวัด ได้แก่ พระนครศรีอยุธยา ระยอง นครราชสีมา และอุทัยธานี ซึ่งเก็บรวบรวมข้อมูลในกลุ่มตัวอย่าง 2 กลุ่ม ได้แก่ ผู้ผลิตรายการและกลุ่มผู้ฟังรายการวิทยุชุมชน โดยคัดเลือกแบบเจาะจงในกลุ่มผู้ผลิตรายการที่เป็นประชาชนในชุมชนที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการผลิตรายการวิทยุชุมชน ผู้นำชุมชน อาสาสมัครสาธารณสุข บุคลากรทางการแพทย์และ สาธารณสุข และภาคีเครือข่ายด้านสุขภาพ ซึ่งใช้วิธีการสัมภาษณ์เชิงลึก และสนทนากลุ่มสำหรับกลุ่มผู้ฟังวิทยุชุมชน สุ่ม ตัวอย่าง แบบบังเอิญ (Accidental sampling) โดยเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยแบบสอบถาม ผลการศึกษา พบว่า วิทยุชุมชนทั้ง 4 จังหวัด มีการนำกระบวนการสื่อสารเข้ามาประยุกต์ใช้ในการสื่อสาร กับประชาชนในชุมชน ซึ่งประกอบด้วย ผู้ส่งสาร (Sender) ข่าวสาร (Message) ช่องทาง (Channel) และผู้รับสาร (Receiver) จากการศึกษาผู้ส่งสารเป็นผู้ที่มีความรู้ด้านสุขภาพ และเป็นผู้ที่มีความสามารถในการสื่อสารด้าน สุขภาพกับผู้รับสารหรือผู้ฟังได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในขณะเดียวกันช่องทางการสื่อสารก็สามารถฟังได้ชัดเจน ส่วนการนำเสนอเนื้อหาด้านสุขภาพ ได้มีการวางแผน และจัดทำทำตารางเผยแพร่ด้วย กลุ่มผู้ฟังส่วนใหญ่มีความ พึงพอใจต่อการนำเสนอรายการด้านสุขภาพทางวิทยุชุมชนที่ได้ให้ข้อมูล ข่าวสารด้านสุขภาพตรงตามความต้องการ ของชุมชน ซึ่งเป็นการยกระดับของชุมชนให้มีการพัฒนาในการให้ข้อมูล ข่าวสารด้านสุขภาพให้ดียิ่งขึ้น ส่วนปัจจัย ที่มีผลกระทบต่อการ จัดรายการด้านสุขภาพของวิทยุชุมชนก็คือ 1. ปัญหาค่าใช้จ่ายในการเดินทางไปจัดรายการ 2. เครื่องมือ อุปกรณ์ ในการออกอากาศยังไม่มีศักยภาพดีพอ 3. ขาดบุคลากรที่มีทักษะในการจัดรายการ และ 4. ขาดงบประมาณในการสนับสนุนซื้อวัสดุ อุปกรณ์จัดรายการ