ต้นทุนการจัดบริการอาชีวอนามัยสำหรับเกษตรกรของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ตำบลในจังหวัดสุพรรณบุรี นครปฐม เพชรบุรี สมุทรสงคราม ประจวบคีรีขันธ์

บทคัดย่อ

การวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ต้นทุนการให้บริการด้านอาชีวอนามัยของคลินิกสุขภาพเกษตรกรของหน่วยบริการปฐมภูมิ เป็นการศึกษาย้อนหลัง (retrospective study) วิเคราะห์ต้นทุนแบบอิงกิจกรรม (Activity-based costing; ABC) ในมุมมองของผู้ให้บริการ ช่วงระหว่างวันที่ 1 เดือนตุลาคม พ.ศ. 2557 ถึงวันที่ 30 เดือนกันยายน พ.ศ. 2558 กลุ่มตัวอย่างคือ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) ของจังหวัดสุพรรณบุรี จังหวัดนครปฐม จังหวัดเพชรบุรี จังหวัดสมุทรสงคราม และจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ จำนวนรวม 11 แห่ง เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา คือ แบบเก็บข้อมูลเงินเดือน/ค่าตอบแทนต่างๆ ของบุคลากรที่ปฏิบัติงานอาชีวอนามัยใน รพ.สต. แบบเก็บข้อมูลการพัฒนาองค์ความรู้ทางด้านอาชีวอนามัยของเจ้าหน้าที่ที่ปฏิบัติงานฯ แบบกระจายสัดส่วนของงานที่ปฏิบัติ แบบเก็บข้อมูลกิจกรรมตามผลผลิต และค่าวัสดุที่ใช้ในการจัดบริการอาชีวอนามัยของคลินิกสุขภาพเกษตรกร แบบเก็บข้อมูลวัสดุและค่าใช้จ่ายต่างๆ ในกิจกรรมกลางของหน่วยงาน แบบเก็บข้อมูลต้นทุนค่าลงทุนสำหรับงานบริการอาชีวอนามัยฯ วิเคราะห์ข้อมูลต้นทุนรวมของหน่วยบริการฯ โดยรวมต้นทุนค่าแรง ต้นทุนค่าวัสดุและต้นทุนค่าลงทุน และข้อมูลต้นทุนต่อหน่วยกิจกรรม (unit cost) โดยนำต้นทุนรวมทั้งหมดในแต่ละกิจกรรมมาหารด้วยจำนวนบริการของกิจกรรมนั้นๆ โดยใช้โปรแกรม Ms Excel สถิติที่ใช้คือ ค่าเฉลี่ย อัตราส่วน และร้อยละ ผลการศึกษาพบว่า ต้นทุนรวมต่อ รพ.สต. เท่ากับ 260,519.7 บาท และมีสัดส่วน ค่าแรง : ค่าวัสดุ : ค่าลงทุน เท่ากับ 49.1:47.2:1.0 กิจกรรมซักประวัติ คัดกรอง ตรวจวินิจฉัยโรคและการบาดเจ็บ ต้นทุนรวมต่อ รพ.สต. สูงที่สุดเท่ากับ 52,531.3 บาท รพ.สต. ที่ผ่านเกณฑ์การดำเนินงานจัดบริการอาชีวอนามัยของคลินิกสุขภาพเกษตรกรระดับดีและดีมากมีต้นทุนต่อ รพ.สต. สูงเป็น 1.2 และ 1.4 เท่า ของการดำเนินงานจัดบริการอาชีวอนามัยของคลินิกสุขภาพเกษตรกรระดับพื้นฐาน กิจกรรมสำคัญ ได้แก่ การประเมินความเสี่ยงในการทำงานโดยใช้แบบ นบก.1-56 มีต้นทุนต่อรายเท่ากับ 42.8 บาท การคัดกรองและซักประวัติ การตรวจวินิจฉัยโรคเบื้องต้น และการให้การรักษาผู้เจ็บป่วยด้วยโรคจากการทำงาน มีต้นทุนต่อรายเท่ากับ 65.2, 29.4 และ 105.2 บาทตามลำดับ การสำรวจและประเมินความเสี่ยงและสภาพแวดล้อมในการทำงาน มีต้นทุนต่อครั้งการดำเนินการเท่ากับ 9,656.8 บาท ผลจากการศึกษา สามารถนำไปเป็นข้อมูลในการวางแผนสนับสนุนงบประมาณสำหรับการจัดบริการเพื่อดูแลสุขภาพเกษตรกรได้เหมาะสมกับค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นจริง รวมทั้งการสนับสนุนให้ รพ.สต. มีการยกระดับคลินิกสุขภาพเกษตรกรสู่ระดับดีและดีมากให้มากขึ้น เพื่อการจัดบริการอาชีวอนามัยให้กับเกษตรกรที่ครอบคลุมทุกกิจกรรม