สถานการณ์การป่วยและการตายด้วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง (โรคเบาหวานชนิดที่ 2 และ โรคหัวใจและหลอดเลือด) ในประเทศไทย ในระยะ 5 ปี (2553-2557)

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสถานการณ์การตาย และความชุกของโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง* 4 ชนิด ที่พบบ่อยในประเทศไทย อันได้แก่ โรคเบาหวาน ภาวะความดันโลหิตสูง โรคหัวใจขาดเลือด และโรคหลอดเลือดสมอง ในช่วงปี พ.ศ. 2553-2557 ที่จำแนกตามเพศ อายุ สถานที่ เพื่อหาแนวโน้มของโรคในลักษณะต่างๆ และบ่งชี้ ประเด็นสถานการณ์ และกลุ่มเป้าหมายที่ควรให้ความสำคัญในการดำเนินงานควบคุมป้องกันในระยะต่อไป วิธีการ ศึกษา เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาด้วยการวิเคราะห์ข้อมูลทุติยภูมิ ที่เป็นฐานข้อมูลการตายจากสำนักทะเบียนราษฎร์ และข้อมูลการป่วยด้วยโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจขาดเลือด และโรคหลอดเลือดสมอง ในปี พ.ศ. 2553-2557 จากฐานข้อมูล 43 แฟ้ม ในระบบกระทรวงสาธารณสุข (ไม่รวมกรุงเทพมหานคร) ซึ่งมี การจัดการตรวจสอบความถูกต้อง ความสมบูรณ์ของข้อมูลก่อนวิเคราะห์ ร่วมกับฐานข้อมูลประชากรในแต่ละปี จากสำนักงานสถิติแห่งชาติ สรุปข้อค้นพบจากข้อมูลฐานการตายที่รวบรวมจากฐานทะเบียนราษฎร์ และข้อมูลการ เจ็บป่วยจากฐานข้อมูล 43 แฟ้ม ที่แสดงสถานการณ์การเจ็บป่วยของโรคไม่ติดต่อ 4 โรค สามารถนำมาวิเคราะห์ เพื่อการเฝ้าระวังโรคไม่ติดต่อ ที่แสดงแนวโน้มปัญหาโรคไม่ติดต่อในแต่ละปีได้ รวมทั้งใช้วิเคราะห์ข้อมูลทางระบาด วิทยาที่จำแนกเป็นกลุ่มอายุและเพศ แสดงถึงสถานการณ์ของประชาชนในพื้นที่ลักษณะต่างๆ อย่างต่อเนื่องได้ อีกทั้งใช้เป็นการสะท้อนผลการดำเนินงานของการจัดการควบคุม ป้องกันโรคโดยทางอ้อม แต่ข้อมูลฐานการป่วย ที่ใช้ในการศึกษานี้ก็ยังมีข้อจำกัดบางส่วนที่ควรมีการศึกษาเจาะลึก เพื่อเปรียบเทียบกับฐานข้อมูลแหล่งอื่นๆ ต่อไป จากการวิเคราะห์ข้อมูลในการศึกษานี้พบว่า สถานการณ์การตายจากโรคไม่ติดต่อ 4 ชนิด และความชุกจาก โรคไม่ติดต่อ 4 ชนิด มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องในช่วงปี พ.ศ. 2553-2557 เพิ่มขึ้นในทุกเขตพื้นที่สุขภาพ ด้วยอัตราเพิ่มที่แตกต่างกัน และเพิ่มขึ้นในกลุ่มชายมากกว่าหญิง การตายเกิดขึ้นสูงสุดในกลุ่มอายุ 70 ปีขึ้นไป แนวโน้มการตายในกลุ่มอายุ 30-69 ปี เพิ่มขึ้นในอัตราร้อยละ 28.10 ในผู้ชาย และร้อยละ 18.8 ในผู้หญิง ซึ่งคิด เป็นการเพิ่มขึ้นของอัตราการตายที่สูงกว่าค่าเป้าหมายที่องค์การอนามัยโลกกำหนด นอกจากนั้นยังพบว่า การตาย ในกลุ่มที่อายุน้อยลง ส่วนสถานการณ์ความชุกของโรคไม่ติดต่อใน 4 โรค ก็มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นมากทั้งในกลุ่มชายและ หญิง และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นในกลุ่มอายุน้อยเช่นกัน โรคความดันโลหิตสูงและโรคเบาหวานจากฐาน 43 แฟ้ม พบใน กลุ่มหญิงมากกว่ากลุ่มชาย แต่โรคหัวใจขาดเลือดและโรคหลอดเลือดสมอง พบในกลุ่มชายมากกว่าหญิง สรุปว่า ข้อมูลสถานการณ์การตายและการป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อในระยะ 5 ปี มีแนวโน้มที่เป็นปัญหาเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ ซึ่ง จำเป็นต้องเร่งจัดการควบคุมป้องกันโรค ด้วยกลวิธีที่จำเพาะกับแต่ละกลุ่มประชากรมากขึ้น โดยเฉพาะการจัดการ ในกลุ่มประชากรชายวัยทำงาน เพื่อให้การควบคุมป้องกันโรคไม่ติดต่อเกิดประสิทธิผลเพิ่มขึ้น *โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ในเอกสารนี้ หมายถึง โรคไม่ติดต่อ 4 โรค คือ โรคเบาหวานชนิดที่ 2 (NIDDM) โรคหัวใจ ขาดเลือด (ischemic heart disease) โรคความดันโลหิตสูง (hypertension) โรคหลอดเลือดสมอง (stroke) ยังไม่ได้ หมายรวมถึงโรคถุงลมโป่งพองและโรคมะเร็ง