คุณภาพการดูแลผู้ติดเชื้อเอชไอวีและผู้ป่วยเอดส์ที่ได้รับยาต้านไวรัสเอชไอวี สถาบันบำราศนราดูร

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงพรรณนา เพื่อศึกษาคุณภาพเชิงกระบวนการและเชิงผลลัพธ์ ในการดูแลผู้ติดเชื้อเอชไอวีและผู้ป่วยเอดส์ที่ได้รับยาต้านไวรัส กลุ่มตัวอย่างเป็นเวชระเบียนของผู้ติดเชื้อเอชไอวีและผู้ป่วยเอดส์ที่ได้รับยาต้านไวรัสรายใหม่ ระหว่างเดือนตุลาคม พ.ศ. 2557 ถึง เดือนกันยายน พ.ศ. 2559 ที่สถาบันบำราศนราดูร จังหวัดนนทบุรี เลือกแบบสุ่มอย่างง่ายจากเลขทะเบียนผู้ป่วย จำนวน 249 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ประกอบด้วย แบบบันทึกข้อมูลทั่วไป แบบบันทึกคุณภาพการดูแลเชิงกระบวนการ และแบบบันทึกคุณภาพการดูแลเชิงผลลัพธ์ เก็บข้อมูลจากบันทึกในเวชระเบียน และวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา Friedman test และ Wilcoxon-signed rank test ผลการศึกษาคุณภาพการดูแลเชิงกระบวนการพบว่า ผู้ติดเชื้อเอชไอวีและผู้ป่วยเอดส์ ได้รับความรู้และคำปรึกษาเพื่อเตรียมความพร้อมเกี่ยวกับการกินยาต้านไวรัส ร้อยละ 85.7 และ 100 ได้รับคำแนะนำเรื่องการเปิดเผยผลเลือดกับคู่นอนประจำและการวางแผนครอบครัว ร้อยละ 53.0 และ 39.4 ตามลำดับ ส่วนการดูแลขณะได้รับยาต้านไวรัส ผู้ติดเชื้อเอชไอวีและผู้ป่วยเอดส์ ได้รับการประเมินและติดตามการกินยาต้านไวรัสสม่ำเสมอ ร้อยละ 95.2 ได้รับข้อมูลเกี่ยวกับการกินยาต้านไวรัส ร้อยละ 78.8 ได้รับการคัดกรองโรคติดเชื้อฉวยโอกาส โรคร่วม และโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ ร้อยละ 98.0 ร้อยละ 97.6 และ 95.2 ตามลำดับ ได้รับการประเมินพฤติกรรมเสี่ยงต่อการติดเชื้อโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ และได้รับการให้ข้อมูลเพศสัมพันธ์ที่ปลอดภัย ร้อยละ 94.8 และ 94.0 ตามลำดับ ได้รับการประเมินพฤติกรรมการดื่มสุรา สูบบุหรี่ และการใช้สารเสพติดครบทุกครั้ง ร้อยละ 53.8 และ 0.8 ตามลำดับ ได้รับการประเมินและส่งปรึกษาปัญหาสุขภาพครบทุกครั้ง ร้อยละ 90.8 และ 100 ตามลำดับ มีการติดตามระดับ CD4 ทุก 6 เดือน และการติดตามระดับ VL ปีละครั้ง ร้อยละ 90.0 และ 35.7 ตามลำดับ สำหรับคุณภาพการดูแลเชิงผลลัพธ์พบว่า กลุ่มตัวอย่างกินยาต้านไวรัสสม่ำเสมอ ร้อยละ 91.2 กลุ่มตัวอย่างที่ได้รับการประเมินว่า มีความสม่ำเสมอในการกินยาต้านไวรัส ≥95% ทุกครั้ง คิดเป็นร้อยละ 55.8 การมาตรวจติดตามอย่างสม่ำเสมอทุกครั้ง ร้อยละ 47.0 และตรวจพบเชื้อดื้อยา ร้อยละ 8.4 ระดับ CD4 หลังได้รับยาต้านไวรัส มีค่าสูงกว่าก่อนได้รับยาต้านไวรัสอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และการติดตามระดับ viral load พบว่ามีค่าลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ผลการวิจัยให้ข้อเสนอแนะการพัฒนาระบบการดูแลให้ผู้ติดเชื้อเอชไอวีและผู้ป่วยเอดส์ที่ได้รับยาต้านไวรัส มาตรวจตามนัด และได้รับการตรวจติดตามประสิทธิผลของการรักษาตามกำหนด