การดำเนินงานตามนโยบายการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุผลในหญิงคลอดปกติครบกำหนดทางช่องคลอด โรงพยาบาลนครพนม ระหว่างปี พ.ศ. 2560-2565

บทคัดย่อ

ความเป็นมา: โรงพยาบาลนครพนมได้ดำเนินงานตามนโยบายส่งเสริมการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุผลในหญิงคลอดปกติครบกำหนดทางช่องคลอด ซึ่งเป็นตัวชี้วัดหนึ่งของแผนพัฒนาระบบบริการสุขภาพ (Service plan) ที่ได้รับนโยบายจากกระทรวงสาธารณสุข โดยใช้การประยุกต์ใช้กระบวนการ PAOR เป็น กรอบแนวคิดในการดำเนินการ ทั้งหมด 3 วงรอบ ระหว่างปี 2560-2565 

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาผลการดำเนินงานตามนโยบายการใช้ยาอย่างสมเหตุผลของกระทรวงสาธารณสุขต่อปริมาณการใช้ ยาปฏิชีวนะในหญิงคลอดปกติฯ โรงพยาบาลนครพนม

ระเบียบวิธีศึกษา: การศึกษานี้เป็นการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action research) ระยะเวลาในการทำการวิจัย ดำเนินการ 3 วงรอบ ระหว่างปี 2560-2565 นำเสนอข้อมูลเชิงพรรณาเป็นจำนวน ร้อยละ เปรียบเทียบอัตราการใช้ยาปฏิชีวนะก่อนและหลังการพัฒนาการดำเนินงานการใช้ยาอย่างสมเหตุผล โดยการวิเคราะห์ข้อมูลแจงนับ (Categorical data) ที่เป็นอิสระต่อกันจะใช้สถิติ Chi-Square

 ผลการศึกษา การไม่ใช้ยาปฏิชีวนะเพิ่มขึ้นจากก่อนการพัฒนาที่มีการไม่ใช้ยาปฏิชีวนะเพียงร้อยละ 2.2 ในปี พ.ศ. 2559 ค่อยๆเพิ่มเป็นร้อยละ 49.3 , 73.7 , 90.2 , 88.2, 98.2  จากปี พ.ศ. 2560 ถึงปี พ.ศ. 2564 ตามลำดับ และเมื่อเปรียบเทียบในแต่วงรอบของกระบวนการ PAOR พบว่าการไม่ใช้ยาปฏิชีวนะเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (เพิ่มขึ้นร้อยละ 23.8  เมื่อเปรียบเทียบวงรอบที่ 1 กับวงรอบที่ 2 และเพิ่มขึ้นร้อยละ 16.54 เมื่อเปรียบเทียบวงรอบที่ 2 กับวงรอบที่ 3; p<0.001)   และเมื่อเปรียบเทียบภาพรวมก่อนดำเนินการในปี 2559 และหลังดำเนินการ ปี 2560-2564 พบว่าการไม่ใช้ยาปฏิชีวนะจากเดิมก่อนการดำเนินการที่มีเพียงร้อยละ 2.22  เพิ่มเป็น ร้อยละ83.54 เปอร์เซนต์ โดยเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.01)

สรุปและข้อเสนอแนะ การดำเนินงานตามนโยบายการใช้ยาอย่างสมเหตุผลของกระทรวงสาธารณสุข โดยใช้การผสมผสานกระบวนการต่างๆร่วมกัน และการประยุกต์ใช้กระบวนการ PAOR model สามารถลดการใช้ยาปฏิชีวนะในหญิงคลอดปกติฯ ได้จริง โดยข้อมูลที่ได้จะสามารถใช้เป็นแนวทางการดำเนินงาน การแก้ปัญหา อุปสรรค และการพัฒนาการดำเนินงานการใช้ยาอย่างสมเหตุผลในยาตัวอื่นๆ ให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้นต่อไป