ความรู้และพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับของประชากรกลุ่มเสี่ยงในจังหวัดสกลนคร

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ : 1) เพื่อศึกษาระดับความรู้เรื่องโรคพยาธิใบไม้ตับของประชากรกลุ่มเสี่ยงในจังหวัดสกลนคร 2) เพื่อศึกษาพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับของประชากรกลุ่มเสี่ยงในจังหวัดสกลนคร 3) เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างระดับความรู้เรื่องการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับและพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับของประชากรกลุ่มเสี่ยงในจังหวัดสกลนคร

วัสดุและวิธีการศึกษา : เป็นการศึกษาเชิงพรรณนา ภาคตัดขวาง (Descriptive cross-sectional study) โดยประชากรที่ศึกษาเป็นประชากรที่มีอายุตั้งแต่ 15 ปีขึ้นไปที่อาศัยอยู่ในจังหวัดสกลนคร ในขณะที่ดำเนินการศึกษา ตั้งแต่  6 เดือนขึ้นไป ในช่วงเวลา พฤษภาคม - กรกฎาคม 2565

ผลการศึกษา:  ประชากร 440 คน กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง ร้อยละ 63.40 อายุอยู่ระหว่าง 45 – 54 ปี มากที่สุด ร้อยละ 29.09 ระดับความรู้เกี่ยวกับโรคพยาธิใบไม้ตับส่วนใหญ่อยู่ในระดับสูง ร้อยละ 60.68 พฤติกรรมการบริโภคอาหารในการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับส่วน อยู่ในระดับ

ปานกลาง ร้อยละ 47.05 กลุ่มตัวอย่างยังมีการบริโภคส้มตำใส่ปลาร้าดิบ  น้ำพริกปลาร้าสับ แจ่วบองปลาร้าดิบ เป็นบางครั้ง ร้อยละ 50, 49.77, 49.32 และ 45.91 ตามลำดับ มีประชาชนบางส่วนยังถ่ายตามทุ่งนา  พฤติกรรมการเข้ารับบริการตรวจอุจจาระเพื่อค้นหาไข่พยาธิ พบว่า พฤติกรรมการตรวจอุจจาระ อยู่ในระดับปานกลาง และพฤติกรรมการได้รับยารักษาโรคพยาธิใบไม้ตับ(Praziqualtel) จากสถานบริการสาธารณสุขอยู่ในระดับต่ำ พฤติกรรมการเข้ารับการตรวจที่สถานบริการเพื่อตรวจคัดกรองความเสี่ยงของมะเร็ง อยู่ในระดับปานกลาง ความสัมพันธ์ระหว่างความรู้และพฤติกรรมการบริโภคอาหาร พบว่ามีความสัมพันธ์กันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.001 โดยมีความสัมพันธ์กันในระดับต่ำ (r= .124) ความสัมพันธ์ระหว่างความรู้และพฤติกรรมการป้องกันโรคพยาธิใบไม้ตับ พบว่ามีความสัมพันธ์กันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.001 โดยมีความสัมพันธ์กันในระดับต่ำ    (r = 0.295) 

ข้อสรุป : พฤติกรรมการป้องกันโรคพยาบาลใบไม้ตับจะอยู่ในระดับสูงก็ตามแต่ผลการสำรวจการติดเชื้อพยาธิใบไม้ตับ พบค่าความชุกเฉลี่ยร้อยละ 8.2 ซึ่งเกินค่ามาตรฐานที่กระทรวงสาธารณสุขกำหนดคือไม่เกินร้อยละ 5 การวิจัยครั้งนี้จึงมีส่วนสำคัญต่อการประเมินสถานการณ์    การแพร่กระจายของโรค และทำให้ทราบสาเหตุด้านพฤติกรรมเสี่ยงต่อการติดเชื้อพยาธิใบไม้ตับของประชาชนในพื้นที่และสามารถนำไปใช้ประโยชน์ในการดำเนินงานด้านสาธารณสุขต่อไป