การพัฒนาคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุ อำเภอนิคมคำสร้อย จังหวัดมุกดาหาร

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุและปัจจัยที่ส่งผลกระทบ และเพื่อศึกษาประสิทธิผลของการให้โปรแกรมทันตสุขศึกษาจากการประยุกต์ใช้แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ ต่อการปรับเปลี่ยนความรู้และทัศนคติที่ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปาก

 วัสดุและวิธีการ เป็นการศึกษาแบบกึ่งทดลองในกลุ่มตัวอย่างผู้สูงอายุ 60-74 ปี จำนวน 50 คน ในเขตอำเภอนิคมคำสร้อย จังหวัดมุกดาหาร เก็บรวบรวมข้อมูลก่อนการทดลองเพื่อศึกษาสภาวะทันตสุขภาพ คุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปาก และปัจจัยที่ส่งผลกระทบโดยใช้แบบดัชนี OIDP หลังจากนั้นนำมาพัฒนาโปรแกรมทันตสุขศึกษาจากการประยุกต์ใช้แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพ เก็บข้อมูลอีกครั้งหลังจากทดลองประกอบการใช้สื่อ กิจกรรมกลุ่มย่อย สันทนาการ และฝึกปฏิบัติทำความสะอาดช่องปาก สถิติที่ใช้วิเคราะห์ข้อมูลเป็นแบบการทดสอบที และการวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติก

ผลการศึกษา ความชุกของการได้รับผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากเท่ากับร้อยละ 60 มากที่สุดคือการรับประทานอาหาร (ร้อยละ 48) รองลงมาคือด้านอารมณ์ จิตใจ ส่วนปัจจัยที่ส่งผลกระทบคือการมีหรือไม่มีรายได้ของผู้สูงอายุ (OR=17.65) ผู้สูงอายุที่เข้าร่วมโปรแกรมมีคะแนนความรู้และทัศนคติเพิ่มมากขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P<0.05) แต่ไม่พบความแตกต่างในด้านความรู้และทัศนคติระหว่างผู้ที่ได้รับหรือไม่ได้รับผลกระทบต่อคุณภาพชีวิต

ข้อสรุป การรับประทานอาหารส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุ ภายหลังจากได้รับโปรแกรมทันตสุขศึกษาจากการประยุกต์ใช้แบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพเพื่อลดการสูญเสียฟันพบว่าคะแนนความรู้และทัศนคติเพิ่มมากขึ้น ดังนั้นจึงน่าจะทำให้เกิดการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพื่อลดการสูญเสียฟัน อันทำให้คุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากดีขึ้น