อัตราการรอดชีพและปัจจัยที่มีผลต่อการรอดชีพ 30 วันของผู้ป่วยโรคท่อทางเดินน้ำดีอักเสบเฉียบพลัน ที่ได้รับการส่องกล้องท่อน้ำดีในโรงพยาบาลชุมแพ

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: ศึกษาอัตราการรอดชีพและปัจจัยที่มีผลต่อการรอดชีพ 30 วันของผู้ป่วยโรคท่อทางเดินน้ำดีอักเสบเฉียบพลันที่ได้รับการส่องกล้องท่อน้ำดีในโรงพยาบาลชุมแพ

วัสดุและวิธีการ: การศึกษานี้เป็นการศึกษาแบบ Retrospective Study โดยประชากรที่ใช้ในการศึกษาครั้งนี้เป็นผู้ป่วยโรคท่อทางเดินน้ำดีอักเสบเฉียบพลัน ที่เข้ามารักษาโรงพยาบาลชุมแพ อำเภอชุมแพ จังหวัดขอนแก่น ระหว่างวันที่ 1 มกราคม 2562 ถึงวันที่ 31 มีนาคม 2565  ติดตามผู้ป่วยทุกรายอย่างต่อเนื่องจนกระทั่งทราบสถานะสุดท้ายของชีวิต ถึงวันที่ 30 เมษายน 2565 ใช้สูตรการคำนวณขนาดตัวอย่างด้วยวิธีประมาณค่าสัดส่วนประชากรกลุ่มเดียว กรณีประชากรขนาดเล็ก ได้ทั้งสิ้น 111 ราย และวิเคราะห์สถิติ Cox regression เพื่ออธิบายความสัมพันธ์โดยนำเสนอค่า Crude hazard ratio, Adjusted hazard ratio โดยกำหนดนัยสำคัญทางสถิติที่ p-value < 0.05 การวิเคราะห์ข้อมูลทั้งหมดใช้โปรแกรม Stata version 10.1

ผลการศึกษา: จากการศึกษาตัวอย่างจำนวน 111 ราย พบว่ามีอัตราการเสียชีวิตภายใน 30 วัน จำนวน 17 ราย คิดเป็นร้อยละ 15.32  เมื่อวิเคราะห์ univariate cox regression พบว่าปัจจัยที่มีผลต่อการรอดชีพ 30 วันของผู้ป่วยโรคท่อทางเดินน้ำดีอักเสบเฉียบพลันที่ได้รับการส่องกล้องท่อน้ำดี ได้แก่ เพศชาย ASA class 4  ผู้ป่วยที่มีโรคร่วมในกลุ่มมะเร็งของท่อทางเดินน้ำดีและตับอ่อน ผู้ป่วยระดับ severe Severity  และการรับการรักษาในหอผู้ป่วยวิกฤติ เมื่อวิเคราะห์ปัจจัยเพื่อหาความสัมพันธ์โดยวิเคราะห์ Multiple cox regression พบว่า กลุ่มผู้ป่วยมะเร็งท่อน้ำดีและตับอ่อน ซึ่งป่วยโรคท่อทางเดินน้ำดีอักเสบเฉียบพลัน มีความเสี่ยงต่อการเสียชีวิตภายใน 30 วันมากกว่าคนที่ไม่ได้เป็นมะเร็ง 17.31 เท่า (Adj. Hazard ratio 17.31 p-value <0.01, CI = 3.25-91.95)

ข้อสรุป : การส่องกล้องท่อทางเดินน้ำดีในภาวะท่อทางเดินน้ำดีอักเสบสามารถลดอัตราการเสียชีวิตใน30 วัน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ  โดยเฉพาะสาเหตุจากนิ่วในท่อทางเดินน้ำดี แต่อัตราการเสียชีวิตรวมทุกสาเหตุยังสูง โดยเฉพาะผู้ป่วยที่มีสาเหตุจากมะเร็งท่อทางเดินน้ำดีและตับอ่อนจะมีความเสี่ยงที่สูงยิ่งขึ้น