ปัจจัยทำนายคุณภาพชีวิตของผู้ติดเชื้อเอชไอวีและผู้ป่วยเอดส์ จังหวัดอุดรธานี

บทคัดย่อ

หลักการและเหตุผล: การติดเชื้อเอชไอวีและป่วยด้วยโรคเอดส์นับเป็นความเจ็บป่วยเรื้อรังที่ส่งผลกระทบต่อคุณภาพ ชีวิตของผู้ที่อยู่ร่วมกับเชื้อเอชไอวี โดยมีปัจจัยต่างๆ ที่ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตดังกล่าว ทั้งปัจจัยส่วนบุคคล ปัจจัยด้านร่างกาย และปัจจัยด้านจิตสังคม วัตถุประสงค์: เพื่อวิเคราะห์ปัจจัยทำนายคุณภาพชีวิตของผู้ติดเชื้อเอชไอวีและผู้ป่วยเอดส์ ในจังหวัดอุดรธานี วัสดุและวิธีการ: เป็นการวิจัยเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง เก็บข้อมูลเดือนมกราคม 2561 ประชากรและกลุ่มตัวอย่าง: ประชากรที่ศึกษา จำนวน 160 คน เป็นผู้ติดเชื้อเอชไอวีที่ขึ้นทะเบียนในคลินิกนภาของ โรงพยาบาล จำนวน 18 แห่ง ในจังหวัดอุดรธานี เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบสอบถามปัจจัยส่วนบุคคล ปัจจัยด้านร่างกาย ภาวะ ซึมเศร้า แรงสนับสนุนทางสังคม และคุณภาพชีวิต วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และวิเคราะห์ ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อคุณภาพชีวิตของผู้ติดเชื้อเอชไอวีและผู้ป่วยเอดส์ โดยใช้สถิติการวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณ (multiple regression analysis) ผลการวิจัย: ปัจจัยส่วนบุคคลพบว่าส่วนใหญ่เป็นเพศชาย ร้อยละ 52.5 ส่วนใหญ่มีอายุอยู่ในช่วง 40 – 49 ปี ร้อยละ 40.0 โดยมีอายุเฉลี่ย 39.82 ปี สถานภาพสมรสคู่ ร้อยละ 46.9 การศึกษาระดับประถมศึกษา ร้อยละ 47.5 ส่วนใหญ่มีรายได้อยู่ ในช่วง 5,000-9,999 ร้อยละ 38.1 โดยมีรายได้ต่อเดือน เฉลี่ย 8,445.03 บาท รับยาต้านไวรัสที่ รพ.อุดรธานี ร้อยละ 48.4 รพ.หนองหาน ร้อยละ 6.9 รพ.กุมภวาปี และ รพ.บ้านดุง ร้อยละ 6.2 ตามลำดับ ระยะเวลาได้รับเชื้อเอชไอวี เฉลี่ย 7.90 อยู่ในช่วง 1-5 ปี ร้อยละ 38.1 ปริมาณเม็ดเลือดขาว CD4 เฉลี่ย 507.67 ที่ค่า 500 ขึ้นไป ร้อยละ 99.4 เซลล์ต่อลบ.มม. ระยะเวลาที่ได้รับ ยาต้านไวรัส เฉลี่ย 6.60 อยู่ในช่วง 1-5 ปี ร้อยละ 47.9 ภาวะสุขภาพโดยรวมแข็งแรงดี ร้อยละ 95.0, ค่า viral load เฉลี่ย 14.50 copy/ml ที่ค่า 20 – 39 copy/ml ร้อยละ 11.2 ต่ำกว่า 20 copy/ml และ มากกว่า 49 copy/ml ร้อยละ 3.1 ตาม ลำดับ ภาวะซึมเศร้าโดยรวมเฉลี่ย 3.31 (mean3.31±3.60SD) ส่วนใหญ่ไม่มีภาวะซึมเศร้า ร้อยละ 90.0 และซึมเศร้าระดับน้อย มาก ร้อยละ 86.2 ได้รับแรงสนับสนุนทางสังคมโดยรวมอยู่ในระดับมากที่สุด ร้อยละ 80.0 (mean 77.01± 13.22SD) คุณภาพ ชีวิตโดยรวมอยู่ในระดับปานกลาง ร้อยละ 84.4 (mean 77.18± 13.36SD) ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์และสามารถทำนายคุณภาพ ชีวิตของผู้ติดเชื้อเอชไอวีและผู้ป่วยเอดส์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ p-value < 0.05 เรียงจากมีอิทธิพลมากไปน้อย ได้แก่ ภาวะ ซึมเศร้า รายได้ viral load และอายุ ตามลำดับ มีค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์พหุคูณ Adjusted R2 = 0.283 ปัจจัยที่ไม่มีความ สัมพันธ์กับคุณภาพชีวิต ได้แก่ ระยะเวลาที่ได้รับเชื้อเอชไอวี ปริมาณเม็ดเลือดขาวซีดีโฟ ระยะเวลาที่ได้รับยาต้านไวรัส และแรง สนับสนุนทางสังคม สรุป: ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์และส่งผลต่อคุณภาพชีวิตของผู้ติดเชื้อเอชไอวีและผู้ป่วยเอดส์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ ภาวะซึมเศร้า รายได้ viral load และอายุ