ปัจจัยที่มีผลต่ออัตราการตายในช่วง 30 วัน ในผู้ป่วยเลือดออกในสมอง ชนิด Primary intracerebral hemorrhage ในโรงพยาบาลมุกดาหาร

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่ออัตราการตายในช่วง 30 วัน (30 days mortality) ในผู้ป่วยเลือดออก ในสมอง ชนิด primary intracerebral hemorrhage

วัสดุและวิธีการศึกษา : เป็นการศึกษาแบบ retrospective โดยเก็บข้อมูลจากเวชระเบียนผู้ป่วยจำนวน 330 ราย ที่ได้รับการวินิจฉัยว่ามีเลือดออกในสมอง ชนิด primary intracerebral hemorrhage ที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล มุกดาหาร ระหว่างวันที่ 1 กรกฎาคม 2560 – 31 สิงหาคม 2563 โดยนำข้อมูลทางคลินิกของผู้ป่วย ลักษณะของภาพ ทางรังสีวิทยา วิธีการรักษา เพื่อนำมาหาปัจจัยที่ส่งผลถึงอัตราการตายในช่วง 30 วัน (30 days mortality) วิเคราะห์ ข้อมูลเพื่อหาความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรกับการตายในช่วง 30 วัน ด้วย univariate logistic regression และใช้ multivariate analysis กับตัวแปรที่มีนัยยะทางสถิติจาก univariate analysis โดยผลลัพธ์จะรายงานในรูปแบบของ Odd ratio (OR) และ 95% confidence interval (CI) โดยกำหนดให้ผลที่มีนัยยะสำคัญทางสถิติมีค่า p-value ที่ 0.05

ผลการศึกษา : ผู้ป่วยจำนวนทั้งหมด 330 ราย มีอายุเฉลี่ย 61 ปี มีค่า Glasgow coma score (GCS) แรกรับ (GCS on admission) เฉลี่ยเท่ากับ 11 ปริมาณเลือดที่ออกในสมอง (intracerebral hemorrhage volume) เฉลี่ย 26 มิลลิลิตร ตำแหน่งที่พบเลือดออกมากที่สุด (most common hematoma location) ได้แก่ ตำแหน่ง Basal ganglion คิดเป็น 56.06% ผู้ป่วยได้รับการรักษาด้วยการผ่าตัด 26 ราย และได้รับการรักษาด้วยวิธีประคับประคอง จำนวน 268 ราย จากการวิเคราะห์ด้วย Multivariate analysis พบว่า เพศหญิง มีค่าOR = 2.96, 95% CI = 1.27-7.01, P = 0.015 GCS score แรกรับ ≤ 8 มีค่า OR = 16.9, 95% CI = 7.20-39.66, P = <0.01 ไตวายเรื้อรังตั้งแต่ระดับ 3 ขึ้นไป มีค่า OR = 2.99, 95% CI = 1.27-7.01, P = 0.012โรคหัวใจ มีค่า OR = 6.15, 95% CI = 0.64-59.0, P = 0.11 เลือดออก ในตำแหน่ง infratentorial มีค่า OR = 12.38, 95% CI = 3.83-40.0, P = <0.0 การพบ intraventricular hemorrhage มีค่าOR = 3.799, 95%CI = 1.69-8.50, P = 0.001 ปริมาตรเลือดที่ออก ≥30 ml. มีค่า OR = 2.97, 95% CI = 0.97-9.00, P = 0.054 midline shift ≥5 mm. มีค่า OR = 4.69, 95% CI = 1.67-13.16, P = 0.003

ข้อสรุป : ปัจจัยที่มีผลต่ออัตราการตายในช่วง 30 วันในผู้ป่วยเลือดออกในสมอง ชนิด primary intracerebral hemorrhage ได้แก่ เพศหญิง, ผู้ป่วยที่มี GCS แรกรับที่ ≤ 8 , เลือดออกในสมองที่ตำแหน่ง infratentorial, การพบ IVH, ตรวจพบ midline shift ≥ 5 mm., ผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัว เป็น heart disease และไตวายเรื้อรังตั้งแต่ระดับ 3 ขึ้นไป ซึ่ง ICH scoring ที่พัฒนาขึ้นในงานวิจัยนี้ให้ความถูกต้องถึง 93% สามารถนำไปช่วยในการตัดสินใจในการรักษา ได้ แต่ยังคงต้องการการทำ external validity ในอนาคต