การเกิดปฏิกิริยาเคมีในสารละลายไมเซลล์

Abstract

สารลดแรงตึงผิวเป็นสารที่มีประโยชน์และถูกนํามาใช้อย่างกว้างขวางทั้งในทางเภสัชกรรม อาหาร และเครื่องสําอาง เมื่อละลายสารลดแรงตึงผิวในน้ำที่ความเข้มข้นของสารลดแรงตึงผิวสูงกว่าความเข้มข้นค่าหนึ่ง ซึ่งเรียกว่าความเข้มข้นวิกฤตของการเกิดไมเซลล์ (critical micelle concentration) โมเลกุลของสารลดแรงตึงผิวสามารถจับเป็นกลุ่มทรงกลมเรียกว่าไมเซลล์ การเกิดปฏิกิริยาในสารละลายที่มีไมเซลล์พบว่ามีกลไกที่แตกต่างไปจากการเกิดปฏิกิริยาในตัวกลาง ที่ปราศจากไมเซลล์โดยการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นนี้คาดว่าเกิดจากอันตรกิริยาของไฟฟ้าสถิตย์และอันตรกิริยาของภาวะไม่ชอบน้ำ การเกิดอันตรกิริยาเหล่านี้มีผลต่อการเกิดความเข้มข้นเฉพาะที่ของสารตั้งต้น และสภาวะแวดล้อมจุลภาคขึ้นในโครงสร้างของไมเซลล์ซึ่งสารในปฏิกิริยาสามารถกระจายตัวเข้าไปได้ โดยในสภาวะแวดล้อมจุลภาคนี้มีสภาพขั้วต่างไปจากสารละลายที่ปราศจากไมเซลล์ อิทธิพลของสารละลายไมเซลล์สามารถให้ผลเร่งหรือยับยั้งปฏิกิริยานั้นทั้งนี้ขึ้นกับคุณสมบัติของสารลดแรงตึงผิวที่ใช้สารตั้งต้นในปฏิกิริยา และสารอื่นที่เติมลงในระบบ