วารสารการแพทย์แผนจีนในประเทศไทย

ภาพรวมเทคนิคการฝังเข็มจุดพิเศษของตระกูลต่งและการประยุกต์ใช้ในทางคลินิก

หลิน ยู่วเซิง — 2025-06-30

ความก้าวหน้าด้านงานวิจัยทางคลินิกและกลไกการเกิดโรคในการรักษาภาวะรังไข่ล้มเหลวก่อนวัยอันควรด้วยการฝังเข็ม

วรนิพิฎ วิชพันธุ์ — 2025-06-30

ด้วยความก้าวหน้าทางสังคมและความเครียดในชีวิตที่เพิ่มมากขึ้น อัตราการเกิดภาวะรังไข่ล้มเหลวก่อนวัย (premature ovarian failure, POF) ในผู้หญิงวัยหนุ่มสาวมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นทุกปี ซึ่งส่งผลกระทบอย่างมากต่อสุขภาพของผู้หญิง ดังนั้นจึงมีความจำเป็นต้องค้นหาวิธีการรักษาที่ปลอดภัยและมีประสิทธิภาพ บทความนี้ได้ทำการสรุปและวิเคราะห์สาเหตุกลไกการเกิดโรค รวมถึงการรักษา POF ด้วยการฝังเข็มและการฝังเข็มร่วมกับการรับประทานยาจีนในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา พบว่าการฝังเข็มสามารถช่วยปรับปรุงการทำงานของรังไข่ เพิ่มคุณภาพชีวิต และลดอาการได้ อย่างไรก็ตามการวิจัยทางคลินิกยังมีจำกัด และยังคงต้องการแนวทางการรักษาใหม่ๆ ในอนาคต

การรักษาและบรรเทาภาวะกล้ามเนื้อหดเกร็งในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองระยะฟื้นฟูด้วยการฝังเข็มกระตุ้นกล้ามเนื้อต้าน

วิชญา สมานชาติ — 2025-06-30

ภาวะกล้ามเนื้อหดเกร็ง (spasticity) เป็นปัญหาสำคัญในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองระยะฟื้นฟู ซึ่งส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตและอาจนำไปสู่ความพิการได้ การฝังเข็มกระตุ้นกล้ามเนื้อต้าน (electroacupuncture on antagonist muscles) ถูกพัฒนาขึ้นโดยผสมผสานทฤษฎีการฝังเข็มแบบดั้งเดิม เข้ากับความรู้ด้านกายภาพบำบัดและกายวิภาคศาสตร์ ในรูปแบบความสัมพันธ์ระหว่างสมดุลของอินและหยาง กับความตึงตัวของคู่กล้ามเนื้องอและกล้ามเนื้อเหยียด โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อปรับสมดุลความตึงตัวและการทำงานระหว่างคู่กล้ามเนื้อ เพื่อช่วยบรรเทาอาการเกร็งและนำไปสู่ภาวะความสมดุลอินและหยาง ปัจจุบันการฝังเข็มกระตุ้นกล้ามเนื้อต้านถูกนำมาใช้ในทางคลินิกมากขึ้น และมีงานวิจัยทางคลินิกสนับสนุนประสิทธิผลการรักษาเป็นจำนวนมาก บทความวิชาการนี้จัดทำขึ้นเพื่อศึกษาข้อมูลประสิทธิผลและแนวทางการรักษาภาวะกล้ามเนื้อหดเกร็งในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองด้วยการฝังเข็มกระตุ้นกล้ามเนื้อต้าน โดยทบทวนวรรณกรรม (literature review) สืบค้นข้อมูลจากหนังสือ บทความวิชาการ บทความวิจัยและฐานข้อมูลออนไลน์ ได้แก่ China National Knowledge Infrastructure (CNKI) และฐานข้อมูลต่างประเทศ ScienceDirect, National Institutes of Health (NIH), Google Scholar เป็นต้นซึ่งเผยแพร่ไว้ระหว่าง เดือนมกราคม พ.ศ. 2557 จนถึงเดือนธันวาคม พ.ศ. 2567 จากการทบทวนวรรณกรรม พบว่า การฝังเข็มกระตุ้นกล้ามเนื้อต้านมีประสิทธิผลในการช่วยฟื้นฟูสมรรถภาพของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง โดยมีส่วนช่วยกระตุ้นกล้ามเนื้อต้านส่งผลเชิงบวกต่อการฟื้นฟูกล้ามเนื้อ ลดภาวะกล้ามเนื้อหดเกร็ง และช่วยเพิ่มความสามารถในการเคลื่อนไหว ซึ่งกลุ่มที่ได้รับการฝังเข็มกระตุ้นกล้ามเนื้อต้านมีคะแนนประเมินประสิทธิผลดีกว่ากลุ่มควบคุมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) ทั้งนี้ ผลการวิจัยเชิงประจักษ์ยืนยันถึงประสิทธิผลและความปลอดภัยของการฝังเข็มกระตุ้นกล้ามเนื้อต้าน จึงนับเป็นทางเลือกที่มีศักยภาพในการฟื้นฟูผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองที่มีภาวะกล้ามเนื้อหดเกร็ง และควรค่าแก่การพัฒนาเพื่อยกระดับมาตรฐานการรักษาต่อไป

ความก้าวหน้าทางการวิจัยด้านผลกระทบของสมุนไพรจีนต่อระบบทางเดินอาหารและโรคที่เกี่ยวข้อง

ต้นสกุล สังข์ทอง — 2025-06-30

โรคทางเดินอาหารเป็นโรคที่พบได้บ่อยและเกิดขึ้นบ่อยครั้งในทางคลินิก โดยมีกระบวนการทางพยาธิวิทยาที่ซับซ้อน ซึ่งเกี่ยวข้องกับกลไกต่าง ๆ เช่น การอักเสบ ความเครียดออกซิเดชัน การตายของเซลล์แบบอะพอพโทซิส และความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา การวิจัยจำนวนมากได้แสดงให้เห็นว่ายาจีนสามารถเข้าไปแทรกแซงกระบวนการทางพยาธิวิทยาของโรคทางเดินอาหารผ่านหลายเส้นทางและหลายเป้าหมาย ทำให้เกิดผลการรักษา บทความนี้ทบทวนผลกระทบของยาจีนต่อกระบวนการทางพยาธิวิทยาต่าง ๆ เช่น การอักเสบในทางเดินอาหาร ความเครียดออกซิเดชัน การตายของเซลล์แบบอะพอพโทซิส และความผิดปกติของระบบภูมิคุ้มกัน รวมถึงความก้าวหน้าในการวิจัยที่เกี่ยวข้อง โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้พื้นฐานทางทฤษฎีสำหรับการรักษาโรคทางเดินอาหารด้วยยาจีน การศึกษาต่าง ๆ ชี้ให้เห็นว่ายาจีนสามารถแทรกแซงกระบวนการทางพยาธิวิทยาของโรคทางเดินอาหารโดยการยับยั้งการปลดปล่อยสารก่อการอักเสบ ล้างสารอนุมูลอิสระ ควบคุมการตายของเซลล์ และปรับการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน ซึ่งแสดงให้เห็นถึงศักยภาพในการรักษาที่ดี การวิจัยในอนาคตควรอธิบายกลไกการทำงานของยาจีนให้ชัดเจนยิ่งขึ้น และพัฒนายาจีนใหม่ที่มีประสิทธิภาพสูงและมีความเป็นพิษต่ำ เพื่อเสนอกลยุทธ์ใหม่ ๆ ในการป้องกันและรักษาโรคทางเดินอาหาร

ภาวะออทิสติกกับการดูแลรักษาในมุมมองตามศาสตร์การแพทย์แผนจีน

กันต์กนิษฐ์ ภู่จินดา — 2025-06-30

การศึกษาในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาข้อมูลประสิทธิผลและทบทวนงานวิจัยที่เกี่ยวข้องของแนวทางการรักษาผู้ที่มีภาวะออทิสติกด้วยวิธีการฝังเข็ม โดยคณะผู้ศึกษาได้ดำเนินการสืบค้นงานวิจัยเอกสาร โดยทบทวนวรรณกรรมจากฐานข้อมูลงานวิจัยต่าง ๆ ได้แก่ CNKI (China National Knowledge Infrastructure), Google Scholar และ PubMed เป็นต้น ทำการรวบรวมงานวิจัยทั้งในและต่างประเทศ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2557 ถึงปี พ.ศ. 2567 เพื่อนำความรู้ที่ได้มาประยุกต์ใช้ในการดูแลรักษาผู้ที่มีภาวะออทิสติก หรือนำไปบูรณาการกับการรักษาในรูปแบบอื่น ๆ เพื่อเสริมสร้างประสิทธิภาพและผลลัพธ์ทางการรักษาที่ดียิ่งขึ้นในการบำบัดและฟื้นฟูผู้ป่วยที่มีภาวะออทิสติก ผลการศึกษาพบว่า การฝังเข็มสามารถสามารถช่วยกระตุ้นพัฒนาการทางด้านภาษา การสื่อสาร พฤติกรรมและอารมณ์ อีกทั้งยังสามารถช่วยเพิ่มระดับสติปัญญา ส่งผลให้คุณภาพชีวิตของผู้ที่มีภาวะออทิสติกได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ นอกจากนี้ การฝังเข็มสามารถบูรณาการผสมผสานกับวิธีการบำบัดรักษารูปแบบต่าง ๆ เช่น การรับประทานยาแผนปัจจุบัน การรับประทานยาสมุนไพรจีน การนวดทุยหน่า กิจกรรมบำบัด การบำบัดด้านการสื่อสาร(อรรถบำบัด) พฤติกรรมบำบัด และการออกกำลังกาย เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการรักษา

ความก้าวหน้าทางการวิจัยด้านคลินิกและการศึกษาทดลองตำรับยาเซินเก๋อส่าน

หวาง อีหมิง — 2025-06-30

เซินเก๋อส่าน (参蛤散) เป็นตำรับยาในคัมภีร์แพทย์แผนจีนโบราณ ซึ่งบันทึกไว้ในตำราเซิ่งจี้จ่งลู่ของยุคราชวงศ์ซ่งเหนือ ตำรับยานี้ประกอบด้วยยาหลักสองชนิด คือ เหรินเซิน (人参) และเก๋อเจี๊ย (蛤蚧) โดยมีสรรพคุณในการบำรุงปอดและไต ช่วยเหนี่ยวรั้งชี่และบรรเทาอาการหอบ ใช้ในการรักษาโรคปอดเรื้อรังชนิดต่างๆ ที่มีอาการไอและหอบเป็นอาการหลัก ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ตำรับยาเซินเก๋อส่านได้ถูกนำมาใช้ในการรักษาภาวะหัวใจล้มเหลวเรื้อรัง โดยอาศัยทฤษฎี "การรักษาหัวใจและปอดร่วมกัน (心肺同治)” บทความนี้ได้ทำการทบทวนวรรณกรรมทั้งด้านการใช้เซินเก๋อส่านในทางคลินิกและการศึกษาทดลอง เพื่อเป็นข้อมูลอ้างอิงทางทฤษฎีสำหรับการศึกษาเชิงลึกเกี่ยวกับเซินเก๋อส่าน และนำไปใช้เป็นแนวทางในการประยุกต์ใช้ทางคลินิกต่อไป

สรรพคุณและฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของขมิ้นชันในการทางการแพทย์แผนไทยและการแพทย์แผนจีนในการรักษาอาการอาหารไม่ย่อย

ธมลวรรณ มีเหม็ง — 2025-06-30

ขมิ้นชันเป็นสมุนไพรชนิดหนึ่งที่เป็นที่รู้จักแพร่หลายในการทางการแพทย์แผนไทยและการแพทย์แผนจีน บทความนี้ได้รวบรวมและเปรียบเทียบให้เห็นหลักการใช้ขมิ้นชันและสรรพคุณทางยาของขมิ้นชันในการรักษาอาการอาหารไม่ย่อยในมุมมองของการแพทย์แผนไทยและการแพทย์แผนจีน รวมถึงข้อมูลการออกฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาและงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง พบว่าจากข้อมูลของงานวิจัยในทางการแพทย์แผนไทยและการแพทย์แผนจีน ได้ใช้ขมิ้นชันในการรักษาอาการอักเสบและโรคในระบบย่อยอาหาร แต่แตกต่างกันในด้านแนวคิดในการวินิจฉัยและหลักการเลือกใช้ เช่น แพทย์แผนไทยใช้หลัก 9 รส แพทย์แผนจีนใช้หลัก 12 เส้นลมปราณในการวินิจฉัยกลุ่มอาการและเลือกใช้ยา ผลการศึกษาชี้ให้เห็นถึงศักยภาพในการบูรณาการองค์ความรู้ทั้งสองศาสตร์ เพื่อประโยชน์ในด้านสุขภาพ และส่งเสริมให้เกิดความเข้าใจที่ถูกต้องของภาคประชาชนในการใช้ขมิ้นชันอย่างถูกต้อง ก่อให้เกิดการเพิ่มพูนและพัฒนาคุณค่าทางวิชาการให้แก่บุคลากรทางการแพทย์แผนไทยและการแพทย์แผนจีนตามมา

การแพทย์แผนจีนอัจฉริยะ

สมชาย จิรพินิจวงศ์ — 2025-06-30

การแพทย์แผนจีนกับการทูตสุขภาพ: การขยายบทบาทและการยอมรับในลอสแองเจลิส

ประดับดาว ภู่สุวรรณ์ สแตนลี่ย์ — 2025-06-30

การแพทย์แผนจีนได้รับการยอมรับเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องในหลายประเทศทั่วโลกรวมถึงสหรัฐอเมริกา บทความนี้มุ่งวิเคราะห์การบูรณาการศาสตร์ดังกล่าวเข้าสู่ระบบสุขภาพสหรัฐฯ โดยใช้ลอสแองเจลิสเป็นกรณีตัวอย่าง ผ่านการวิเคราะห์เอกสารและเก็บข้อมูลภาคสนาม เพื่อสำรวจปัจจัยสนับสนุนและข้อจำกัดในการยอมรับ ผลการศึกษาพบว่าการแพทย์แผนจีนได้รับการรับรองทางกฎหมายและสถาบันสำคัญ โดยเฉพาะการฝังเข็มที่ได้รับการบรรจุในระบบ Medicare และบริการสุขภาพของกองทัพ อีกทั้งมีส่วนช่วยลดค่าใช้จ่ายและเพิ่มการเข้าถึงบริการสุขภาพในกลุ่มชาติพันธุ์ที่หลากหลาย นอกจากนี้ ลอสแองเจลิสยังนำศาสตร์ดังกล่าวมาใช้เป็นเครื่องมือการฑูตสุขภาพ ผ่านความร่วมมือทางวิชาการกับจีน บทความนี้เสนอว่า ประเทศไทยสามารถนำแนวทางนี้ไปประยุกต์ใช้ในการบูรณาการการแพทย์แผนจีนเข้าสู่ระบบสุขภาพ เพื่อลดปัญหาการเข้าถึงบริการ ส่งเสริมมาตรฐานวิชาชีพ และเพิ่มศักยภาพทางเศรษฐกิจสุขภาพผ่านความร่วมมือระหว่างประเทศ

การวิเคราะห์เภสัชวิทยาเครือข่ายของกลไกการฟื้นฟูโรคไขมันพอกตับชนิดที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์โดยใช้ยาสมุนไพรเซียงฝู่ที่ผ่านการแปรรูปยาโดยใช้น้ำส้มสายชูเพื่อนำยาเข้าสู่ตับ

หลิว เยว่หาน — 2025-06-30

เพื่อศึกษาประสิทธิผลของยาสมุนไพรเซียงฝู่ที่ผ่านการแปรรูปยาโดยใช้น้ำส้มสายชูเพื่อนำยาเข้าสู่ตับ งานวิจัยนี้ได้นำวิธีการเภสัชวิทยาเครือข่าย (network pharmacology) เพื่อวิเคราะห์กลไกการออกฤทธิ์ของสมุนไพรเซียงฝู่ที่ผ่านการแปรรูปยาโดยใช้น้ำส้มสายชูในการปรับปรุงภาวะไขมันพอกตับชนิดที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ (NAFLD) ผู้วิจัยได้รวบรวมวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา และจากฐานข้อมูล TCMSP (traditional Chinese medicine systems pharmacology database) ได้ระบุสารออกฤทธิ์จำนวน 16 ชนิด และเป้าหมายทางชีวภาพ 471 เป้าหมาย จากนั้นใช้ฐานข้อมูล GeneCards, OMIM และ DrugBank คัดกรองยีนที่เป็นเป้าหมายสำหรับโรคไขมันพอกตับชนิดที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์จำนวน 1,941 ยีน ซึ่งในจำนวนนี้พบว่ามียีนเป้าหมายที่เป็นจุดร่วมระหว่างยาและโรคจำนวน 104 ยีน พร้อมทั้งสร้างเครือข่าย “ยา-สารออกฤทธิ์-ยีนเป้าหมาย” และเครือข่ายปฏิสัมพันธ์ระหว่างโปรตีน (protein-protein interaction หรือ PPI network) โดยใช้ซอฟต์แวร์ Cytoscape รุ่น 3.10.0 การศึกษายังระบุว่าสารออกฤทธิ์หลักของยาสมุนไพรเซียงฝู่ที่ผ่านการแปรรูปยาโดยใช้น้ำส้มสายชู ซึ่งเกี่ยวข้องกับ NAFLD ได้แก่ oneysuckle alcohol, isorhamnetin, kaempferol และสารอื่นๆ เป้าหมายที่ได้จากการวิเคราะห์ถูกนำเข้าสู่ฐานข้อมูล String เพื่อวิเคราะห์ปฏิสัมพันธ์ของโปรตีน พร้อมทั้งสร้างเครือข่ายปฏิสัมพันธ์ระหว่างโปรตีน และระบุยีนเป้าหมายหลัก ได้แก่ AKT1, JUN, IL6 และ IL1B จากผลการวิเคราะห์การเพิ่มคุณสมบัติทางชีวภาพ (GO functional en-richment analysis) และเส้นทางสัญญาณ (KEGG pathway analysis) ของสมุนไพรเซียงฝู่ที่ผ่านการแปรรูปยาโดยใช้น้ำส้มสายชูในการปรับปรุงภาวะไขมันพอกตับชนิดที่ไม่ได้เกิดจากแอลกอฮอล์ มีความเกี่ยวข้องกับหลายเส้นทางเมแทบอลิซึมในตับ เช่น TNF signaling pathway, MAPK sig-naling pathway, PI3K-Akt signaling pathway และ Toll-like receptor signaling pathway การศึกษานี้ชี้ให้เห็นว่าสมุนไพรเซียงฝู่ที่ผ่านการแปรรูปยาโดยใช้น้ำส้มสายชูอาจส่งผลต่อยีนเป้าหมายสำคัญ เช่น AKT1, JUN, IL6 และ IL1B ผ่านสารออกฤทธิ์ เช่น hon-eysuckle alcohol, isorhamnetin และ kaempferol โดยการควบคุมเส้นทางสัญญาณ TNF, MAPK, PI3K-Akt และ Toll-like receptor เพื่อช่วยปรับปรุงภาวะ NAFLD

สถานการณ์การจัดบริการและกำลังคนผู้ให้บริการการแพทย์แผนจีนในสถานพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุข ปีพุทธศักราช 2567

วรรณวิมล เชี่ยวเชิงชล — 2025-06-30

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาข้อมูลการจัดบริการและกำลังคนผู้ให้บริการการแพทย์แผนจีน การกระจายการจัดบริการและกำลังคน รวมถึงการจ้างงานกำลังคนด้านการแพทย์แผนจีน นำไปสู่การวางแผนด้านอัตรากำลังคนของตำแหน่งแพทย์แผนจีนในอนาคต โดยเป็นการศึกษาเชิงสำรวจ ใช้แบบสำรวจข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ (Google forms) และการสัมภาษณ์ทางโทรศัพท์ เป็นเครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล ระหว่างเดือนพฤศจิกายน 2566–มกราคม 2567 โดยทำการสำรวจข้อมูลในสถานพยาบาลสังกัดกระทรวงสาธารณสุข จำนวน 978 แห่ง เป็นสถานพยาบาลส่วนกลางในสังกัดกรมต่างๆ จำนวน 75 แห่ง ส่วนภูมิภาคในเขตสุขภาพทั้ง 12 เขต ได้แก่ โรงพยาบาลศูนย์ โรงพยาบาลทั่วไป โรงพยาบาลชุมชน จำนวน 903 แห่ง ผลการศึกษาพบว่า มีการจัดบริการแพทย์แผนจีน 319 แห่ง (ร้อยละ 32.62) มีการกระจายการบริการมากที่สุดเขตสุขภาพที่ 5 และอยู่ในระดับโรงพยาบาลศูนย์มากที่สุด ส่วนสถานการณ์กำลังคนผู้ให้บริการ มีแพทย์แผนจีนจำนวน 268 คน และเป็นการจ้างงานในรูปแบบลูกจ้างเหมามากที่สุด บทสรุปจากสถานการณ์การให้บริการการแพทย์แผนจีนในสังกัดกระทรวงสาธารณสุข มีสถานพยาบาลให้บริการเป็นจำนวนค่อนข้างน้อย ส่งผลต่อการเข้ารับบริการของประชาชนไม่ทั่วถึง รวมถึงปัญหาการจ้างงานของตำแหน่งแพทย์แผนจีนและการเติบโตของสายงานในอนาคต ส่งผลให้มีผู้ประกอบวิชาชีพสาขาการแพทย์แผนจีนทำงานในสังกัดกระทรวงสาธารณสุขค่อนข้างน้อย ข้อเสนอเชิงนโยบาย ควรส่งเสริมการจัดบริการการแพทย์แผนจีนในสถานพยาบาลทุกระดับ เพื่อเพิ่มการเข้าถึงบริการการแพทย์แผนจีนของประชาชนและควรเพิ่มอัตรากำลังและตำแหน่งข้าราชการสำหรับแพทย์แผนจีน เพื่อสร้างความมั่นคงในอาชีพ

การวิเคราะห์พฤกษเคมีเบื้องต้นและฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของสารสกัดหยาบเอทานอลจากเมล็ดลูกซัด

กฤษณา มณีรัตน์ — 2025-06-30

ลูกซัดหรือฟีนูกรีกเป็นพืชในวงศ์ถั่วที่มีประวัติการใช้ประโยชน์ทั้งด้านอาหารและพืชสมุนไพรทางการแพทย์ตั้งแต่สมัยโบราณ ซึ่งการวิจัยนี้เป็นการวิเคราะห์พฤกษเคมีเบื้องต้นและฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของเมล็ดลูกซัดสายพันธุ์อินเดียที่มีการใช้ในประเทศไทย โดยนำเอาเมล็ดลูกซัดมาสกัดหยาบด้วยเอทานอล 95% ผลการทดลองพบว่า สารสกัดหยาบเมล็ดลูกซัดมีสารพฤกษเคมีชนิดต่างๆ ได้แก่ สารกลุ่มฟีนอลิก ซาโปนิน และแทนนิน สารสกัดหยาบเมล็ดลูกซัดมีฤทธิ์ยับยั้งการทำงานของเอนไซม์ไลเปสได้ดีที่ความเข้มข้น 0.48±0.03 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร โดยยับยั้งเอนไซม์ไลเปสได้ร้อยละ 50 แต่ไม่มีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์แอลฟากลูโคซิเดสและแอลฟา-อะไมเลส นอกจากนี้ยังพบว่าค่าความเข้มข้นของสารสกัดหยาบเมล็ดลูกซัดไม่เป็นพิษต่อเซลล์แมคโครฟาจชนิด RAW 264.7 โดยมีเปอร์เซ็นต์การรอดชีวิตอยู่ระหว่าง 93.90±2.11 ถึง 110.37±2.75 และสารสกัดหยาบเมล็ดลูกซัดมีฤทธิ์ต้านการอักเสบโดยสามารถยับยั้งการสร้างไนตริกออกไซด์ภายหลังจากทดสอบกับเซลล์แมคโครฟาจชนิด RAW 264.7 ที่ถูกกระตุ้นด้วย LPS พบว่า ที่ความเข้มข้น 0.01, 0.1 และ 1 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร ของสารสกัดหยาบเมล็ดลูกซัดมีฤทธิ์ยับยั้งการสร้างไนตริกออกไซด์ได้ไม่แตกต่างกัน (p>0.05) โดยมีค่าเปอร์เซ็นต์การยับยั้งดังนี้ 20.00±3.85, 25.16±2.58 และ 24.30±3.94 ตามลำดับ เมื่อเปรียบเทียบเปอร์เซ็นต์ยับยั้งการสร้างไนตริกออกไซด์ที่แต่ละความเข้มข้นของสารสกัดหยาบเมล็ดลูกซัดกับยาต้านการอักเสบไตรแอมซิโนโลน อะซีโตไนด์พบว่า ที่ความเข้มข้น 0.01, 0.1 และ 1 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร มีฤทธิ์ต้านการอักเสบไม่แตกต่างกัน (p>0.05) จากข้อมูลในการวิจัยนี้บ่งชี้ว่าลูกซัดสายพันธุ์อินเดียที่มีการใช้ในประเทศไทยสามารถพัฒนาเป็นยารักษาโรคหรือผลิตภัณฑ์เสริมสุขภาพต่อไปได้

การศึกษาพฤกษเคมีเบื้องต้นของดอกสายน้ำผึ้งที่ปลูกในประเทศไทยและจีน

ตฤณกร เกตุกุลพันธ์ — 2025-06-30

ดอกสายน้ำผึ้งจัดเป็นยาสมุนไพรที่มีความสำคัญและใช้อย่างแพร่หลายในตำรับยาจีนหลายตำรับ โดยใช้รักษาโรคระบบ-ทางเดินหายใจ ระบบทางเดินอาหาร และโรคผิวหนังบางชนิด ซึ่งประเทศไทยได้นำเข้าดอกสายน้ำผึ้งจากประเทศจีนเพื่อใช้ในอุตสาหกรรมการผลิตยาและอาหารในปริมาณสูง ในขณะที่ประเทศไทยมีการปลูกต้นสายน้ำผึ้งเพื่อเป็นไม้ประดับเท่านั้น งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสกัดสารสำคัญจากดอกสายน้ำผึ้งที่ปลูกในประเทศไทยและที่ปลูกในประเทศจีน และวิเคราะห์สมบัติทางกายภาพและองค์ประกอบทางเคมีของสารที่สกัดได้ รวมทั้งเปรียบเทียบปริมาณสารออกฤทธิ์ที่สำคัญบางชนิดที่พบในดอกสายน้ำผึ้งที่ปลูกในประเทศไทยและที่ปลูกในประเทศจีน เพื่อเป็นฐานข้อมูลสำหรับใช้ในการพิจารณาเพิ่มมูลค่าของดอกสายน้ำผึ้งที่ปลูกในประเทศไทย ผลการศึกษา พบว่า (1) การสกัดสารออกฤทธิ์จากดอกน้ำผึ้งด้วยวิธีการแช่สกัด (maceration) ในตัวทำละลายเฮกเซน เอทิลอะซีเตต เมทานอล และเอทานอล ให้ปริมาณสารสกัดจากการสกัดด้วยเมทานอลมากที่สุดและปริมาณสารสกัดจากการสกัดด้วยเอทิลอะซิเตต มีปริมาณน้อยที่สุด (2) จากการตรวจสอบสารสกัดเบื้องต้น พบว่ามีสารกลุ่มแอลคาลอยด์และกลุ่มฟลาโวนอยด์เป็นองค์ประกอบ และเมื่อทำการตรวจสอบด้วยเทคนิค infrared spectroscopy พบว่ากราฟของ infrared spectroscopy มีค่าแสดงหมู่ฟังก์ชันที่แตกต่างกัน และ (3) จากการตรวจสอบสารสำคัญบางชนิด ได้แก่ chlorogenic acid และ luteolin ในสารสกัดดอกสายน้ำผึ้งด้วยวิธีโครมาโทกราฟีของเหลวสมรรถนะสูง (HPLC) พบว่าดอกสายน้ำผึ้งที่ปลูกในประเทศไทยและในประเทศจีน มีสารสำคัญทั้ง 2 ชนิด โดยดอกสายน้ำผึ้งที่ปลูกในประเทศจีนมีปริมาณของ chlorogenic acid สูงกว่าดอกสายน้ำผึ้งที่ปลูกในประเทศไทย ส่วนปริมาณของ luteolin ของดอกสายน้ำผึ้งที่ปลูกในประเทศไทยมีปริมาณ luteolin ใกล้เคียงหรือสูงกว่าดอกสายน้ำผึ้งจีนเล็กน้อย

การวิเคราะห์ค่าใช้จ่ายในการจัดบริการด้านการแพทย์แผนจีนในหน่วยบริการสังกัดกระทรวงสาธารณสุข

วรชัย คงแสงไชย — 2025-06-30

การแพทย์แผนจีนในประเทศไทยได้รับการยอมรับและเป็นที่นิยมมากขึ้น โดยมีการเพิ่มขึ้นทั้งด้านหน่วยบริการที่จัดบริการ บุคลากร และผู้เข้ารับบริการ นอกจากนี้ยังมีสิทธิหลักประกันสุขภาพแห่งชาติและสิทธิข้าราชการสำหรับการฝังเข็ม การแพทย์แผนจีนจึงเป็นการแพทย์ทางเลือกหนึ่งในการดูแลสุขภาพและการบำบัดรักษาโรคในระบบสาธารณสุข การวิเคราะห์ค่าใช้จ่ายในการจัดบริการด้านการแพทย์แผนจีนในหน่วยบริการสังกัดกระทรวงสาธารณสุขจึงมีความสำคัญ โดยการศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นแนวทางในการจัดสรรงบประมาณและทรัพยากรที่เหมาะสมสำหรับหน่วยบริการที่ยังไม่มีการจัดบริการด้านการแพทย์แผนจีน เพื่อเป็นอีกหนึ่งทางเลือกในการดูแลสุขภาพและเพิ่มการเข้าถึงของประชาชนด้านการแพทย์แผนจีน โดยเป็นการศึกษาเชิงพรรณนา (descriptive research) ในการวิเคราะห์ค่าใช้จ่ายต่างๆ ได้แก่ สถานที่ ครุภัณฑ์หรือวัสดุกึ่งถาวร วัสดุสิ้นเปลือง ยาสมุนไพรจีน ค่าแรงบุคลากร และค่าสาธารณูปโภค ซึ่งรวมค่าใช้จ่ายสำหรับงบลงทุนเริ่มแรกทั้งหมด กรณีปรับปรุงสถานที่ 416,252.50 บาท และกรณีก่อสร้าง 1,254,152.50 บาท และรวมค่าใช้จ่ายสำหรับจัดบริการต่อเดือนทั้งหมด 45,531.83 บาท ซึ่งอาจปรับเปลี่ยนให้เข้ากับบริบทและปัจจัยด้านอื่นๆ ของหน่วยบริการ