การศึกษาเปรียบเทียบจำนวนประชากรหนูและความชุกชุมของหมัดหนูในพื้นที่ด่านพรมแดนไทย-มาเลเซีย ปี 2559-2561
DOI:
https://doi.org/10.14456/dcj.2019.3คำสำคัญ:
หนู, หมัดหนู, ค่าดัชนีหมัดหนู, ด่านพรมแดนไทย-มาเลเซียบทคัดย่อ
หนูเป็นสัตว์นำโรคโดยตรง และเป็นสัตว์รังโรคของโรคติดต่อมาสู่คน โดยผ่านพาหะนำโรคได้หลายโรคที่ยังคงเป็นปัญหาสำคัญทางสาธารณสุขของโลกรวมทั้งประเทศไทย การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจประชากรหนู สัตว์รังโรคอื่น และความชุกชุมหมัดหนูพาหะนำโรค โดยการหาค่าดัชนีหมัดหนู ในพื้นที่ด่านพรมแดนไทย-มาเลเซีย จำนวน 8 แห่ง ใน 4 จังหวัดภาคใต้ตอนล่าง วิธีวิจัยใช้การวิจัยเชิงพรรณนาย้อนหลังโดยใช้เครื่องมือคือ แบบสำรวจสัตว์รังโรค ปี 2559-2561 วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา ผลการศึกษาพบว่า มีร้อยละความสำเร็จของการวางกรงดักหนู ปี 2559 เท่ากับ 17.91 ปี 2560 เท่ากับ 22.38 และปี 2561 เท่ากับ 21.00 ตามลำดับ ร้อยละความสำเร็จของการวางกรงดักหนูสูงสุด เท่ากับ 44.00 ที่ด่านวังประจัน ในปี 2561 หนูที่ดักได้ในแต่ละพื้นที่มี 3 ชนิด (หนูท้องขาว หนูท่อและหนูจี๊ด) และสัตว์ฟันแทะอื่นอีก 1 ชนิด (หนูผีบ้าน) ในปี 2559 ด่านพรมแดนปาดังเบซาร์ ดักหนูท่อได้มากที่สุด (ร้อยละ 54.55) ปี 2560 ด่านพรมแดนสะเดา ดักหนูท่อได้มากที่สุด (ร้อยละ 78.57) และปี 2561 ด่านพรมแดนสะเดาและปาดังเบซาร์ ดักหนูท่อได้มากที่สุด (ร้อยละ 50.00) เท่ากัน และด่านพรมแดนวังประจัน ดักหนูจี๊ดได้มากที่สุด (ร้อยละ 50.00) ในพื้นที่ดำเนินการทั้งหมด 8 แห่ง มีค่าดัชนีหมัดหนู <1 ข้อมูลจากการศึกษานี้สามารถนำไปใช้ในการควบคุม กำจัดประชากรหนูและหมัดหนูให้สอดคล้องกับบริบทของพื้นที่
Downloads
เอกสารอ้างอิง
2. Plant Protection Research and Development Office, Department of Agriculture, Ministry of Agriculture and Cooperatives. Rats [Internet]. 2018 [cited 2018 Oct 17]. Available from: http://www.doa.go.th/pibai/pibai/n14/v_5-june/ceaksong.html (in Thai)
3. Bevins SN, Baroch JA, Nolte DL, Zhang M, He H. Yersinia pestis: examining wildlife plague surveillance in China and the USA. Integr Zool 2012;7: 99-109.
4. Siriarayapon P, Tangkanakul W, Chuxnum T, Tantinimitkun C, Ratsawong S, Ratanarat P, et al. International Health Regulations (2005). 3rd ed. Bangkok: Chulalongkorn University Printing House; 2013. (in Thai)
5. Bureau of General Communicable Disease, Department of Disease Control, Ministry of Public Health. Plague. Bangkok: Chulalongkorn University Printing House; 2010. (in Thai)
6. Nyirenda SS, Hang'ombe BM, Mulenga E, Kilonzo BS. Serological and PCR investigation of Yersinia pestis in potential reservoir hosts from a plague outbreak focus in Zambia. BMC Res Notes 2017;10:1-6.
7. Joshi K, Thakur JS, Kumar R, Singh AJ, Ray P, Jain S, et al. Epidemiological features of pneumonic plague outbreak in Himachal Pradesh, India. Trans R Soc Trop Med Hyg 2009;103:455-60.
8. Dennis DT, Gage KL. Plague manual: epidemiology, distribution, surveillance and control. Geneva: World Health Organization; 1999.
9. Bureau of General Communicable Disease, Department of Disease Control, Ministry of Public Health. Port, Airport, Ground crossing database, Thailand [Internet]. 2015 [cited 2019 Jan 23]. Available from: http://164.115.25.123/pagth/index.php?psend=pagth_home&id=35 (in Thai)
10. Chiewchanyont B, Saejiw O, Rakchaeng N. A study of Leptospira Seroprevalence in rodent Hatyai City Municipality, Songkhla Province. Institute for Urban Disease Control and Prevention Journal 2018;3:42-50. (in Thai)
11. Rivière-Cinnamond A, Santandreu A, Luján A, Mertens F, Espinoza JO, Carpio Y, et al. Identifying the social and environmental determinants of plague endemicity in Peru: insights from a case study in Ascope, La Libertad. BMC Public Health 2018;18:1-11.
12. Amélie DL, Baldi M, Walter T, Zink R, Walzer C. Brown rats (Rattus norvegicus) in urban ecosystems: are the constraints related to fieldwork a limit to their study?. Urban Ecosystem 2018;21:951-64.
13. Prasartvit A, Laorakpong P, Cheewakriengkrai S. Vector survey in the airport and the aircraft form the epidemiological affected area at Suvannaphumi International Airport. Bangkok: National Research Council of Thailand; 2007. (in Thai)
14. Kosoy M, Khlyap L, Cosson JF, Morand S. Aboriginal and invasive rats of genus Rattus as hosts of infectious agents. Vector Borne Zoonotic Dis 2015;15:3-12.
15. Thai Meteorological Department, Ministry of Digital Economy and Society. Weather [Internet]. 2018 [cited 2018 Oct 31]. Available from: https://www.tmd.go.th/province_weather_stat.php?StationNumber=48568 (in Thai)
16. Chotelersak K, Apiwathnasorn C, Sungvornyothin S, Panasoponkul C, Samung Y, Ruangsittichai J. Correlation of host specificity, environmental factors and oriental rat flea abundance. Southeast Asian J Trop Med Public Health 2015;46:198-206.
17. Billeter SA, Colton L, Sangmaneedet S, Suksawat F, Evans BP, Kosoy MY. Short report: Molecular detection and identification of Bartonella species in rat fleas from Northeastern Thailand. Am J Trop Med Hyg 2013:89:426-5.
18. Pham HV, Dang DT, Tran Minh NN, Nguyen ND, Nguyen TV. Correlates of environmental factors and human plague: an ecological study in Vietnam. Int J Epidemiol 2009;38:1634-41.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
บทความที่ลงพิมพ์ในวารสารควบคุมโรค ถือว่าเป็นผลงานทางวิชาการหรือการวิจัย และวิเคราะห์ตลอดจนเป็นความเห็นส่วนตัวของผู้เขียน ไม่ใช่ความเห็นของกรมควบคุมโรค ประเทศไทย หรือกองบรรณาธิการแต่ประการใด ผู้เขียนจำต้องรับผิดชอบต่อบทความของตน
